Celalettin Arif

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Celaleddin Arif sayfasından yönlendirildi)
Celalettin Arif
Celâlettin Arif Bey
Doğum1875
Erzurum
Ölüm1928 (52-53 yaşlarında)
Paris
MilliyetTürk
MeslekHukukçu, siyasetçi

Celalettin Arif (1875, Erzurum - 1928, Paris), İstanbul Barosu'nun eski başkanlarından olan Celalettin Arif, TBMM'nin kurulması ile birlikte yürütme görevi verilen I. İcra Vekilleri Heyeti ve (ismen) II. İcra Vekilleri Heyeti'nde Adliye Vekilliği ve TBMM 1. Dönemde Erzurum milletvekilliği yapmış hukukçu ve siyasetçidir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Erzurumlu Mehmet Arif Bey'in oğludur. Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi ve Mekteb-i Sultani'yi bitirdikten sonra, Fransa'da hukuk ve siyasal bilgiler öğrenimi gördü. 1901 yılından 1908 yılına kadar Kahire’de avukatlık yaptı. 1908 yılında İstanbul'a dönerek Hukuk ve Mülkiye mekteplerinde anayasa hukuku dersleri okuttu. 1914-1920 yılları arasında İstanbul Dava Vekilleri Cemiyeti Reisi (İstanbul Barosu başkanı) olarak görev yaptı.

Osmanlı Ahrar Fırkası'nın kurucuları arasında yer aldı. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na İstanbul mebusu olarak seçildi. Reşat Hikmet Bey'in ölümü üzerine, 4 Mart 1920'de, Meclis-i Mebûsân Reisliğine seçildi. 4 Mart 1920 tarihinde başkanlığına seçildiği Meclis-i Mebusan'ı, İstanbul'un bundan 12 gün sonra, 16 Mart 1920’de işgal edilmesi üzerine terk ederek Anadolu'ya geçti ve Erzurum milletvekili sıfatıyla Millî Mücadele saflarında yer aldı. 23 Nisan 1920 tarihinde açılan TBMM'nin 24 Nisan'da yapılan Meclis Başkanlığı seçimine tek aday olarak giren Mustafa Kemal Paşa 120 mebustan 110'unun oyuyla birinci başkan (reis-i evvel) seçilmiş, Celalettin Arif Bey ise 109 oyla ikinci başkan (reis-i sani) seçilmiştir.[1] Daha sonra Adliye Vekilliği, Muvakkat İcra Encümenliği, Roma Büyükelçiliği görevlerinde de bulundu.

TBMM'yi Mustafa Kemal'in aksine, Kurtuluş Savaşı'nın nüvesi olarak görmeyip başkanı olduğu Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nın geçici bir dairesi olarak algıladığından Mustafa Kemal ile aralarında kısa zamanda görüş ayrılıkları oluştu. Eylül 1920 tarihinde Ermenistan üzerine taarruz hazırlıklarının yapıldığı bir sırada olağanüstü yetkilerle Doğu illeri Genel Valiliği'ne (Rize, Trabzon, Erzurum, Erzincan, Van, Beyazıt illeri TBMM tarafından uygun görülecek başka bölgeleri de içine almak üzere) atanmasını önermesi ve Mustafa Kemal'e çektiği ültimatom içerikli telgraflar kötü bir etki yarattı. 1921 yılı başında Roma Büyükelçiliği'ne atanarak Adliye Vekilliğine vekaleten Zekai Apaydın getirildi. Ocak 1921 tarihinde teşkil edilen II. İcra Vekilleri Heyeti'nde de Adliye Vekili sıfatını muhafaza etmekle birlikte, bu görevi vekaleten Hafız Mehmet yürüttü.

1928 yılında Paris'te öldü.[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Mustafa Kemal Atatürk'ün meclis başkanlığına bir oy farkla seçildiği iddiası". 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017. 
  2. ^ "TBMM zabıt cerideleri" (PDF). 26 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2017. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam 		TBMM Adliye Vekili
3 Mayıs 1920 - 30 Mart 1921 		Sonra gelen:
Yusuf Kemal Tengirşenk
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Celalettin_Arif&oldid=32044710" sayfasından alınmıştır