Carlisle

Carlisle
Carlisle
	; Cumbria kontlugu icinde Carslisle
Ülke	Birleşik Krallık
Kurucu Ülke	İngiltere
Bölge	Kuzey-Batı İngiltere
"Shire" Kontluk	Cumbria
İkinci seviyeli metropoliten olmayan bolge	Carlisle Şehri
Nüfus (2001 Nufus Sayimi)
• Toplam	71.773
Zaman dilimi	UTC0 (GMT)
• Yaz (YSU)	UTC-1 (BAZD)

Sayfanın 20 Şubat 2016 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Carlisle, Birleşik Krallık'ta İngiltere ülkesi Kuzey Batı bölgesinde bulunan Cumbria kontluğuna bağlı ikinci derece bölgesel metropoliten-olmayan yörel idaresi olan Carlisle Şehri idare merkezinin ve ayni zamanda "Cumbria Kontluğu"'nun idari merkezinin bulunduğu kenttir.^[1]^[2]

Carlisle kenti "Sınır Kenti" ismini tasir ve gunumuzde kuzey Cumbria'nın ana kültür, ticaret ve sanayi açısından merkezidir. Yerleşim Cumbria Universitesi'nin önemli kampüslerinin ve çeşitli müzeler ile tarihsel kültür merkezlerinin bulunduğu yerdir.

2012 Yaz Olimpiyatları için Carlisle kenti Olimpiyat meşalesinin Londra'ya olimpiyat oyunlarinin açılması için götürülmesi sırasında uğrayıp kalacağı bir mevki olarak seçilmiştir.

Cografi konum

Carlisle kenti Eden, Caldew ve Tetteril çaylarının birleşme noktasında antik Romalılar tarafından bir sınır kalesi olarak kurulmuştur. İskoçya ile İngiltere ülkelerinin sınırının 16 km güneyindedir. Cumbria kontluğunda nüfusca en büyük yerleşkedir ve hem "Carlisle Şehri Metropoliten-Olmayan Bölge Yörel Idaresi" hem de Cumbria Kontluğu idare merkezleri bu kentte bulunmaktadır.

Carlisle kentinin bir kale, muze, katedral ve onemli kismi halen ayakta olan sehir surlarini ihtiva eden nispeten kucuk bir alan kapsayan tarihsel merkezi bulunmaktadir.

Kent Newcastle-upon-Tyne'in 80 km batisinda, Lancaster'in 114 km kuzeyinde; Glasgow'un 140 km guneyinde, Edinburgh'un 150 km guneybatisinda konumlanmistiur. Lonmdra'ya uzakligi 480 knm.dir.

Tarihçe

Carlisle antik Romalıların Britanya'yı istilası sırasında İskoç'lara karşı kurduklari Hadrian'ın Surlarındaki kalelere destek sağlamak için kurulmuş bir Romalı yerleşkesi idi.

Ortaçağlarda Ingiltere'nin bağımsız İskoçya Krallığı hücumlarından savunması için önemli bir savunma mevki oldu. Normanlar İngiltere'yi istila ettikten sonra 1082'de ikinci Norman Kralı William Rufus şehirde taştan iç kale binasını kurdurdu. Bu iç kale bir zamanlar İskoçya Kraliçesi Mary için bir hapishane olarak kullanıldı. Ortaçağlardan kalmış olan şehir surları Tudor döneminde 1541'de Moravyalı istihkam eksperi ve mimari olan Stefan von Haschenperg tarafından 1541'de yapıldı.

Bu kale günümüze kadar gelmiştir ve günümüzde "Duke of Lancaster Alayı" ve "Border Alayı" askeri müzesi olarak kullanılmaktadır.

12. yy başlarında İngiltere Kralı I. Henry Carlisle'dea bir manastır kurulması için bir berat imazladı. 1121de Carlisle bir başpiskoposluk merkezi oldu. Bu başpiskoposluk için Çarlisle Katedral I. Henri iziniyle kurulan manastırın büyük binasıydı. Carlisle, katedrali bulunduğu için o dönemde bir şehir statüsü aldı.

Ekonomi

Carlisle bir tarım merkezi iken 18. yy ve 20. yy başlarında bir sanayi şehri olmaya başladı. Kentin "Caldew Vadisi" semtlerinden Denton Holme, Caldewgate ve Wapping semtlerinde birçok dokuma fabrikası açıldı; mühendislik sanayi gelişti; besin maddeleri sanayi ortaya çıkıp büyüdü. 19. yy başlarında Caldewgate semtini İrlanda Denizi üzerindeki liman olan Fort Carlisle'a bağlayan bir dar kanal açıldı ama 19. yy'da bu kanal doldurularak bir demiryolu hattına çevrildi. Fakat 20. yy ikinci yarısında şehir fabrikalarini kaybetmeye başlaşıp bir buhran içine girdi ve diğer sektörlerin geliştirilmesine başlanıldı.

19. yy ve 20. yy başları döneminde ortaya çıkan ve sonra kaybolan bir sanayi birimine örnek Denton Holme'da "Ferguson Printers" şirketine ait büyük bir dokuma emprime fabrikasıdir ve 19.yy kurulan büyük fabrika 1990'li yıllarda kapatılmıştır. Carlisle'da önemli fabrikaları arasında önemlileri (şimdi "United Biscuits" Şirketine bağlı olan) "Carr's" biskuvi ve kek fabrikası; Kangol tekstil ve bere fabrikası; (şimdi "Crown Holdings" şirketine bağlı) Metal Box metal konserve kutusu fabrikası; "Cowans Sheldon" ve "Cavaghan ve Gray" besin maddesi sirketi fabrikalari vardi. "Carr's" ve "Metal Box" üretim merkezleri hala Carlisle'da bulunmaktadır. "Cowans Sheldon" 19.yyda kentte kurulup o yy'da dünyada önemli demiryolu ve gemicilik yapım şirketlerinden biri olmuştu ve 1987de Carlisle'daki üretim merkezini kapatmıştır. 2004e kadar Carlisle en büyük sayıda işçi çalıştıran "Northern Foods" şirketinin bir branşı olan "Cavaghan ve Gray" şirketinin iki fabrikası kentte bulunmakta idi ve bu fabrikalar süpermarketler için dondurulmuş besin maddeleri imal etmekteydiler; 2005de 600 işçi işsiz bırakılarak bu fabrikalardan biri kapatıldı ve üretim yeni işçi almadan diğerine geçirildi. İngiltere'de isim yapmış inşaat firmalarından olan "John Laihg" ile kamyon nakliyat ve lojistik firması olan "Eddy Stobart"'yta Carlisle'da kurulmuştu.

19. yy. Carlisle büyük bir demiryolu merkezi oldu. Merkezi "Citadel İstasyonu" kurulmadan Carlisle'da birçok değişik yerde değisik demiryolu firmaları hatları için değişik tren garları bulunmaktaydı. "Citadel İstasyonu" kurlduktan sonra 7 değişik demiryolu bu istasyonu kullanır oldu. Carlisle 'da Kinmoor mevkiinde Avrupa'nın en büyük marsandiz trenleri manevra garı bulunmaktaydı. Bu manevra garı halen "Freightliner Heavy Haul", "DB Schenker Rail UK" ve "Direct Rail Services" firmaları tarafından kullanılmaktadır.

Carlisle'da şehir merkezine yakın eski sanayi fabrikalar yerine açılmış ve şehirin varoşlarında kurulmuş sanayi bölgeleri ve işletme merkezleri içinde çalışan çeşitli hafif sanayi şirketi bulunmaktadır.

Ulaşım

Resimler

Carlisle

Carlisle - 1779 yapimi Carlisle Kasaba Konagi
Carlisle - Katedral
Carlisle - 1407 yapimli "Guildhall (Lonca Konagi)" gunumuzde muze
Carlisle - 1810 yapimli ic kale
Carlisle - Warwick Road kentin ana yolu
Carlisle Demiryolu Gari

Kaynakça

^ Carlisle ile Carlisle Şehri arasinda bir anlam karışıklık olabilir. "Carlisle" bir coğrafi bir yerleşke adı; ama "Carlisle Şehri" bir yerel idare birimi olduğunun anlaşılması gerekir. Yerel idare birimi olan "Carlisle Şehri" alanı "Carlisle" coğrafi biriminden büyüktür ve "Carlisle" coğrafi birimi dışında bulunan irili ufaklı yerleşkeleri de içine alır.
^ Bir daha karışıklık "şehir" terimi kullanılmasından ortaya çıkar. Birleşik Krallık'ta her kent şehir değildir. "Şehir (city)" niteliği özel bir şeref niteliğidir veya eski tarihî gelişmelerle veya tarihi krallık berati ile verilir. Carlisle ortacağlardan beri geleneksel olarak "Şehir (City)" statusu taşımaktaydı ve 1835'de kurulan "Carlisle Belediyesi" birimine "Şehir (City)" adı taşıma şerefi tanınmıştı. Bu şeref statüsü 1972 Yerel Idare Reform Kanunu ile 1974'de kurulan Cumbria Kontluğu'na bağlı ikinci seviyede metropoliten olmayan yerel idareye geçmiştir ve yeni kurulan bu yerel idare birimi, merkez kentinin adiyla ve daha önceki yerel idare "Şehir" statüsüne uyarak "Carlisle Şehri" olarak adlandırılmıştir.