Buz küpü
Bir buz küpü, yukarıdan bakıldığında tipik olarak dikdörtgen ve yandan bakıldığında yamuk olan küçük bir buz parçasıdır. Buz küpleri, mekanik soğutma ürünleridir ve genellikle içecekleri soğutmak için üretilir. Evde de buz tepsisi olan bir buzdolabında veya otomatik buz yapma makinesinde üretilebilirler. Ayrıca endüstriyel olarak da üretilebilir ve ticari olarak satılabilirler.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerikalı doktor ve mucit John Gorrie, 1844 yılında havayı soğutmak için buz üretmek amacıyla bir buzdolabı yaptı.[1] Buzdolabı, ortam oda sıcaklığını düşürmek için tavandan sarkan bir leğende buz üretti. O zamanlar kötü hava kalitesinin hastalıklara neden olduğu düşünülüyordu.[kaynak belirtilmeli] Bu nedenle, hastalıkları önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olmak için bataklıkların kurutulması ve hasta odalarının soğutulması için baskı yaptı.[2]
Üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Tepsiler ve çantalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Buz küpü tepsileri suyla doldurulacak şekilde tasarlanmıştır, ardından su donarak buz küpleri oluşana kadar bir dondurucuya yerleştirilir.[2] Buz tepsileri genellikle esnektir ve bu nedenle donmuş küpler tepsiyi esneterek kolayca çıkarılabilir. Bir başka alternatif olarak, buz küplerini kaldırarak tepsiden düşmelerini sağlayan kolu olan bir alüminyum tepsidir.[3] Bunun motorlu bir versiyonu çoğu otomatik buz yapma dondurucusunda bulunur.[4]
Buz küpünün olağan şekli kabaca kübik iken, bazı buz tepsileri yarım küre veya silindirik şekillere de sahip olabilir; diğerleri mevsimlik, şenlikli veya diğer şekillerde buz blokları üretir. Ara sıra, yenilebilir ürünler hem evde hem de ticari üretimde buz küplerinin içinde dondurulur.[2]
Lloyd Groff Copeman, akçaağaç şurubu için özsu toplanan bazı ormanlarda yürürken lastik çizmelerine yapışmak yerine sulu kar ve buzun döküldüğünü fark ettikten sonra kauçuk bir buz tepsisi icat etti.[5] Patent vekiliyle yaptığı bir öğle yemeğinde, 1928'deki bu olayı hatırlatarak, farklı tepsi türleri için pratik tasarımlara ve patentlere yol açan lastik kaplar kullanarak deneyler yaptı; bunlar arasında kauçuk ayırıcılı metal bir tepsi, 1933'te icat edilen ayrı lastik kaplara sahip metal bir tepsi ve tamamen kauçuktan yapılmış bir tepsi vardı.[6] Bir ev ürünleri markası yöneticisi olan Guy L. Tinkham, 1933'te ilk esnek, paslanmaz çelik, tamamen metal buz tepsisini icat etti. Tepsi, buz küplerini çıkarmak için yana doğru eğdirilmekteydi.[3] Evde dondurmaya yönelik ticari önceden doldurulmuş tek kullanımlık buz tepsileri, daha iyi tat ve daha az kontaminasyon riski sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.[7]
Danimarkalı mucit Erling Vangedal-Nielsen, 1978'de tek kullanımlık buz torbasının patentini aldı.[8] Arkadaşlarıyla buza olan ihtiyaçlarının buz küpü tepsilerinin karşılayabileceğinden daha fazla olduğu bir gece geçirdikten sonra bunu yapmak için ilham aldı; bu nedenle standart plastik poşetleri suyla doldurdu ve dondurdu, buz daha sonra bir çekiçle kırılacaktı.[9] Tasarım daha sonra, torbanın giriş noktasında bir conta ile her bir buz küpü için ayrı bölmeler içerecek şekilde revize edildi. Buz küpü torbası daha sonra dünya çapında pazarlandı ve benimsendi.[10]
Mekanik[değiştir | kaynağı değiştir]
Laboratuvarlar, ev ve akademik kullanım için buz küpleri üretmek için özel buz yapıcı makineler kullanılabilir. Buz küpleri de ticari olarak üretilmekte ve toplu olarak satılmaktadır.[11]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "John Gorrie | American physician | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ a b c Bjornlund, Lydia (1 Ağustos 2015). How the Refrigerator Changed History (İngilizce). ABDO. ISBN 978-1-62969-771-0. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ a b Rees, Jonathan (2018). Before the Refrigerator: How We Used to Get Ice (İngilizce). JHU Press. ISBN 978-1-4214-2459-0. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ Corporation, Bonnier (1971). Popular Science (İngilizce). Bonnier Corporation. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "Lloyd Groff Copeman". encyclopedia.pub (İngilizce). 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "DAC member remains forgotten inventor Michigan" (PDF). Joseph Cabadas. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ Bounds, Gwendolyn. "After Bottled Water? Purified Ice Cubes". WSJ (İngilizce). 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "Espacenet – search results". worldwide.espacenet.com. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "Danish Inventions". Costa Tropical Gazette News (İngilizce). 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.
- ^ "The Icecube Bag". www.buddeschou.dk. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
- ^ Oakley, Scott (12 Ocak 2018). Commercial Ice Machines Only: Commercial Ice Products and Systems Explained for Any Level (İngilizce). CreateSpace Independent Publishing Platform. ISBN 978-1-9757-4603-2. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023.