Brassempouy Venüsü
| |
| Yıl | ~25,000 yıl önce |
|---|---|
| Tür | Fildişi |
  Brassempouy | |
Brassempouy Venüsü (Fransızca: la Dame de Brassempouy, [la dam də bʁasɛ̃pwi], "Brassempouy'lu Leydi" veya Dame à la Capuche, "Başlıklı Leydi" anlamına gelir), bilinmeyen bir zamanda daha büyük bir figürden koptuğu düşünülen Üst Paleolitik döneme ait fildişi bir heykelcik parçasıdır. Fransa'nın Brassempouy kentindeki bir mağarada 1892 yılında keşfedilmiştir. Yaklaşık 25.000 yaşında olan bu heykelcik, insan yüzünün bilinen en eski gerçekçi temsillerinden biridir.
Keşif[değiştir | kaynağı değiştir]
Brassempouy, Fransa'nın güneybatısındaki Landes ilinde küçük bir köydür. Köyün yakınlarında, birbirlerinden 100 metre uzaklıkta bulunan iki mağara, Fransa'da keşfedilen ilk Paleolitik alanlar arasındadır. Bu mağaralar Galerie des Hyènes (Sırtlanlar Galerisi) ve Grotte du Pape ("Papa Mağarası") olarak bilinmektedir. Brassempouy Venüsü, 1894 yılında Grotte du Pape'de en az sekiz insan figürü ile birlikte keşfedilmiştir.[1] Bunlar, sanatçı ya da sanatçıların aynı anda birkaç figürü yontması gibi, tamamlanmamış bir çalışma örneği olabilir.
P. E. Dubalen ilk olarak 1881 yılında Grotte du Pape'i incelemiş, onu 1894'ten itibaren J. de Laporterie ve Édouard Piette (1827-1906) takip etmiştir. O dönemde arkeolojik kazı teknikleri yeni yeni gelişmeye başladığından, kalıntıların bulunduğu alanın stratigrafisine çok az dikkat etmişlerdir. 1892 yılında Association française pour l'avancement de la science'dan amatörlerin saha ziyareti sırasında alan yağmalanmış ve neredeyse yeniden inşa edilemeyecek kadar tahrip edilmiştir.[2] Yine de Piette, geç ve orta Solutrean dönemine atfedilen katmanları tanımlamıştır. Ulaştığı en alt seviyeleri, içerdikleri bol miktarda fildişi eserlere atıfta bulunarak éburnéen (fildişi gibi soluk veya beyaz) olarak adlandırmıştır. 1981-2000 yılları arasında Henri Delporte yönetiminde alanın modern yeniden analizi gerçekleştirilmiştir.
1894 yılında, günümüzde Gravettiyen olarak bilinen bu tabakalardan birinde, "Başlıklı Kadın" da dahil olmak üzere birkaç heykelcik parçası bulunmuştur. Piette bu figürlerin Magdalenian dönemindeki hayvan tasvirleriyle yakından ilişkili olduğunu düşünmüştür. Daha sonra Henri Breuil tarafından çürütülen varsayımsal bir kronoloji geliştirmiştir.
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Brassempouy Venüsü mamut fildişinden oyulmuştur. Arkeolog Paul Bahn'a göre baş "genellikle 'Venüs' ya da 'leydi' olarak adlandırılmasına rağmen cinsiyetsizdir".[3] Baş 3,65 cm yüksekliğinde, 2,2 cm derinliğinde ve 1,9 cm genişliğindedir. Alın, burun ve kaşlar kabartma olarak oyulmuştur ancak ağız mevcut değildir. Yüzün sağ tarafındaki dikey çatlak fildişinin iç yapısından kaynaklanmaktadır. Başın üzerinde birbirine dik açılı iki dizi sığ kesikle oluşturulmuş dama tahtası benzeri bir desen vardır; bu bir peruk, geometrik bezemeli bir başlık[4] ya da sadece saç örgüsü şeklinde şekillendirilmiş bir saç temsili olarak yorumlanmıştır.[5]
Randall White, Journal of Archaeological Method and Theory'de (Aralık 2006) şu gözlemde bulunmuştur: "Heykelcikler toprak altından, neredeyse ırk meselelerine saplanmış kolonyal bir entelektüel ve sosyo-politik bağlamda ortaya çıkmıştır."[6] Temsil tarzı esasen gerçekçi olsa da, başın oranları şimdiki ya da geçmişteki bilinen herhangi bir insan nüfusuna tam olarak uymamaktadır. White, yirminci yüzyılın ortalarından bu yana, yorumlayıcı soruların kaygılarının ırktan kadınlık ve doğurganlığa doğru değiştiğini iddia etmiştir.[6]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Baş, bağlamı tam olarak incelenemeyecek kadar erken keşfedilmiş olsa da, akademisyenler Brassempouy Venüsü'nün bir Üst Paleolitik maddi kültürü olan Gravettiyene (29.000-22.000 GÖ) ait olduğu konusunda hemfikirdir. Daha kesin bir ifadeyle, heykelciği Orta Gravettian dönemine, "Noailles" burinleri ile yaklaşık 26.000 ila 24.000 GÖ'ye tarihlemektedirler.[7] Lespugue, Dolní Věstonice, Willendorf, vb. gibi diğer Paleolitik Venüs heykelcikleriyle aşağı yukarı çağdaştır. Bununla birlikte, temsilin gerçekçi karakteri ile grup arasında ayırt edilir.
Sergilenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Brassempouy Venüsü, Paris yakınlarındaki Saint-Germain-en-Laye'de bulunan Musée d'Archéologie Nationale'de muhafaza edilmektedir.[8] Fildişi; sıcaklık değişimi, nem ve ışık gibi faktörlerden zarar görmeye çok açık olduğundan figür Paleolitik bölümün bir parçası değildir, ancak müzenin sadece rezervasyonla açılan Salle Piette'sinde sergilenmektedir.
Brassempouy'da, Grotte du Pape'de bulunan çeşitli nesneler Maison de la Dame'da sergilenmektedir. Öncelikli olarak bölgesel arkeolojiye adanmış olan bu sergi alanı, aynı zamanda paleolitik heykellerin iyi bir döküm setini de sergilemektedir. Bunlar arasında Brassempouy'daki mevcut dokuz örneğin yanı sıra Lespugue, Willendorf ve Dolní Věstonice'deki tanınmış figürlerin yanı sıra Mal'ta Venüsleri ve Grimaldi Venüslerinin dökümleri de yer almaktadır.
Pul[değiştir | kaynağı değiştir]
1976 yılında Brassempouy Venüsü 2 franklık bir pul üzerinde tasvir edilmiştir. Ayrıca Mali Cumhuriyeti'nin 15 franklık (CFA) pulunun motifi olmuştur.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ For discussion of the nineteenth-century term Venus still applied to paleolithic female figures, see Venus figurines.
- ^ Described in detail by Randall White (December 2006). "The Women of Brassempouy: A Century of Research and Interpretation" (PDF). Journal of Archaeological Method and Theory. 13 (4): 251-304. doi:10.1007/s10816-006-9023-z. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2022...
- ^ Journey Through the Ice Age. University of California Press. 1997. ISBN 978-0520213067. 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Lawson, Andrew (24 Mayıs 2012). Painted Caves: Palaeolithic Rock Art in Western Europe. Oxford University Press. s. 47. ISBN 978-0-19-969822-6. 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022.
- ^ "Echoes of the Past: Prehistoric Wonders in Southern France". France Today. 30 Eylül 2021. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022.
- ^ a b Randall White (December 2006). "The Women of Brassempouy: A Century of Research and Interpretation" (PDF). Journal of Archaeological Method and Theory. 13 (4): 251-304. doi:10.1007/s10816-006-9023-z. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2022..
- ^ Randall White (December 2006). "The Women of Brassempouy: A Century of Research and Interpretation" (PDF). Journal of Archaeological Method and Theory. 13 (4): 251-304. doi:10.1007/s10816-006-9023-z. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2022., p. 264.
- ^ Inventory number 47 019.
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- H. Delporte, Brassempouy – la grotte du Pape, istasyon prehistorik, Association Culturelle de Contis, 1980
- H. Delporte, L'image de la femme dans l'art prehistorique, ed. Picard, 1993 (2-7084-0440-7 )
- C. Cohen, La femme des Origines - la femme dans la préhistoire occidentale de resimler, Belin - Herscher, 2003 (2-7335-0336-7 )
- P. Perrève, La dame à la capuche - roman tarihi - Ed. Olivier Orban, 1984, (2-85565-244-8 )
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Don Hitchcock: History and images of artefacts from the Grottes du Pape 23 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Randall White (December 2006). "The Women of Brassempouy: A Century of Research and Interpretation" (PDF). Journal of Archaeological Method and Theory. 13 (4): 251-304. doi:10.1007/s10816-006-9023-z. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2022..
- Brassempouy Museum (French) 24 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Image of the stamp 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
