Brandenburg Altın Sahili
Brandenburg Altın Sahili, 1683-1717 yılları arasında Batı Afrika'da bir Brandenburg-Prusya kolonisiydi. Günümüzde Gana'daki Prensler Kasabası'nda bulunan Üç Nokta Burnu'ndaki 30 kilometrelik bir sahil şeridi boyunca tahkimatlarla korunan birkaç koldan oluşuyordu.
Batı Afrika'nın jeostratejik durumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Portekiz kuvvetleri, 15. yüzyılın sonlarında Batı Afrika'da üsler kurmaya başladı. 1680 civarında Batı Afrika'da Portekiz üslerine ek olarak Hollanda, İngiliz, İsveç ve Danimarka üsleri de vardı. Avrupalı komşular arasında defalarca askeri çatışmalar patlak verdi ve bunun sonucunda üsler el değiştirdi.
Avrupalıların Batı Afrika'daki asıl amaçları altın, fildişi, biber ve köle elde etmekti. Afrika-Orta Amerika-Avrupa arasındaki üçgen ticaretle ilgileniyorlardı. Avrupalılar, bu ticarete dayanarak, Batı Afrika'daki çeşitli kıyı bölgelerine, Fildişi Sahili devleti gibi isimlere karşılık gelen isimler verdiler.
Brandenburg-Prusya'daki ilk denizcilik durumu[değiştir | kaynağı değiştir]
1675'te İsveç-Brandenburg Savaşı patlak verdiğinde Brandenburg'un neredeyse hiç açık deniz filosu yoktu. Bu durum ancak Hollandalı Benjamin Raule 1675'te Brandenburglulara işbirliği teklif ettiğinde değişti. Brandenburglular daha sonra, 21 İsveçliyi ele geçirmeyi başardıkları Raule'nin birkaç gemisini kiraladılar. Bu kiralamalar Brandenburg'un İsveçliler üzerindeki zaferine katkıda bulundu. 1676'da Raule'ye Brandenburg Donanmasını kurmaya devam etme görevi verildi. Halihazırda 502 topa sahip bu yeni donanma, İsveç'e karşı Stettin (1677), Stralsund (1678) kuşatmaları ve Rügen'in fethinde (1678) başarıyla yer aldı. Brandenburg'un fırkateynleri, 1680'den itibaren Königsberg'in müstahkem dış limanı Pillau'da üretildi.[1]
Brandenburg filosunun elde ettiği şaşırtıcı başarılar, Elektör'ü daha cesur girişimlere teşvik etti. Leiden'deki (Hollanda) çalışmaları sırasında denizaşırı ticaretin küçük bir ülkeye neler getirebileceğini görmüş olan elektör, denizaşırı bir sömürge imparatorluğu inşa etme planları için tüm kaynakları zorlamaya başladı.
Brandenburg'un 1680'deki ilk denizaşırı girişimlerinin başlangıcında, Brandenburg Donanması 28 gemiye sahipti. Zamanın en büyük filosu olan Hollanda donanması 16.000 gemiye sahipti. Bu nedenle, Brandenburg donanması, yerleşik denizci uluslar için herhangi bir rekabeti temsil etmiyordu. Bu farklılıklara rağmen, diğer denizci uluslar, Brandenburg elektörün hırsları konusunda kıskançlık ve endişe içerisindeydi. Hollanda, Habsburg İmparatoru I. Leopold ve Baltık Denizi'nde yeni bir deniz gücünün ortaya çıkmasını istemediğini ilan eden Fransa gibi, genç deniz gücünden şüphe duyuyordu.
Kuruluş[değiştir | kaynağı değiştir]
Batı Afrika'ya ilk ticaret seferi ve anlaşmanın imzalanması (1680-1681)[değiştir | kaynağı değiştir]
2 Ağustos 1679'da, eski özel kaptan ve daha sonra Brandenburg donanma direktörü Benjamin Raule, Brandenburg'a Hollanda, Fransa ve İngiltere de dahil olmak üzere diğer Avrupa ülkelerinin yaptığı gibi Batı Afrika kıyılarında üsler kurma planını sundu. Bu amaçla iki gemiden oluşan bir ticaret seferi oluşturuldu. Sefer, aynı zamanda sefer lideri olan kaptan Philipp Pietersen Blonck'un olduğu 16 toplu fırkateyn Morian ve Kaptan Joeris Bartelsen komutasında bir yıl önce ele geçirilen 22 toplu eski İspanyol Carolus Secundus'un yeni adı olan Wappen von Brandenburg fırkateyninden oluşuyordu. Gemiler Raule'ye aitti, her iki kaptan da Hollandalıydı, Elektör sadece askerleri sağladı ve bayrağının kullanılmasına izin verdi. Emir ayrıca seçim mahkemesi için altı “Mohren” getirmeyi de içeriyordu.[2]
17 Eylül 1680'de Pillau limanından yola çıktılar. Ocak 1681'de Gine ve Angola kıyılarına ulaştılar. Ancak, iki gemiden biri orada kayboldu. Ocak 1681'de, Wappen von Brandenburg tatlı su alırken Afrikalılara bir fıçı brendi de satmıştı. Hollanda Batı Hindistan Şirketi, bunu iddia ettikleri topraklar içinde "ticaret" olarak gördü ve tüm gemiye ve kargoya el koydu. Geriye yalnızca, iki gemi subayı Jakob van der Bleke ve Isaak van de Geer'in 16 Mayıs 1681'de, Üç Nokta Burnu'nun hemen batısındaki Altın Sahilde, üç gemiyle dostluk ve ticaret anlaşmasında başarılı oldukları Morian kaldı. Ahanta şefleri Pregate, Sophonie ve Apany, Brandenburg elektörünün egemenliğini tanıdılar.[3]
Anlaşma, Brandenburgluların ticaretlerini korumak ve kendilerini düşmanlarına karşı korumak için Ahanta topraklarında bir yerleşim ve kale kurmalarına izin verdi. Koşul, Brandenburg halkının sekiz ila on ay içinde kalelerini inşa etmeye başlamasıydı. Hollandalıların davranışlarından rahatsız olmalarına ve ikinci Brandenburg gemisine el koymalarına rağmen, seferin Ağustos 1681'de Glückstadt'ta (Elbe) anlaşmanın sunulduğu sefer dönüşünden sonra Potsdam mahkemesindeki sevinç büyüktü.
Brandenburg Afrika Şirketinin Kuruluşu (1682)[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu amaçla yapılacak bir keşif gezisi için ekipman satın alındı ve aynı zamanda bir Brandenburg-Afrika ticaret şirketinin kurulması önerildi. Brandenburg Afrika Şirketi, 17 Mart 1682'de Elektör, Raule ve tüccarların huzurunda kuruldu. Şirketin merkezi önce Königsberg'de, sonra Pillau'da ve son olarak 22 Nisan 1683'ten itibaren Emden'de bulunuyordu.
Yenilenen sefer ve Fort Groß Friedrichsburg'un kuruluşu (1682-1683)[değiştir | kaynağı değiştir]
12 Temmuz 1682'de Binbaşı Otto Friedrich von der Groebens komutasındaki sefer, Morian (Kaptan Philipp Blonck) ve Chur Prinz von Brandenburg (Kaptan Mattheus de Voß) fırkateynleriyle Brandenburg kolonileri kurmak amacıyla Danimarka'daki Glückstadt'tan Altın denilen yere doğru yola çıktı.[4]
Gemide, diğerlerinin yanı sıra, iki tahkimat mühendisi Walter ve Leugreben, askeri lider olarak asteğmen von Selbig, bir çavuş, iki onbaşı, 40 asker, iki ozan ve çok sayıda işçi vardı. 27 Aralık 1682'de Otto Friedrich von der Groeben, Accada köyü yakınlarındaki Üç Nokta Burnu'nda ilk kez Afrika topraklarına ayak bastı (geçiş sırasında sert sörf nedeniyle üç asker ve iki denizci öldükten sonra). Ancak, burada aniden ortaya çıkan Hollandalılarla çatıştıkları için, yelken açtılar ve Tacrama ve Axim kasabaları arasında birkaç deniz mili daha kuzeybatıya karaya çıktılar. Orada, Poquesoe köyü yakınlarında, gelecekteki kale için neredeyse ideal bir yer bulundu. Brandenburg bayrağı 1 Ocak 1683'te askeri bir törenle çekildi.
Bölgeye Otto von der Groeben tarafından Gross Friedrichsburg ismi verildi. Bayrak çekildikten hemen sonra kalenin inşaatına başlandı. Ahanta, daha sonra askerler tarafından çitlere işlenen kütükler getirdi. 5 Ocak 1683'te Ahanta ile antlaşma yenilendi. Pregate ve Sophonie, Brandenburgerların ilk ve ikinci gelişi arasındaki bir tartışmada öldürülmüştü. Sözleşme, halefleri ve Apany ile buna göre yapıldı.
Sözleşme, diğer şeylerin yanı sıra, Ahanta'nın üstlenmesi gereken yükümlülükleri düzenlemiştir. Bunlar arasında, örneğin, Gross Friedrichsburg kalesinin korunması, kale komutanı ve garnizon için angarya hizmetleri, yalnızca Brandenburg gemileri ve tüccarlarıyla ticaret ve Brandenburgluların için yerleşim tekelinin uygulanması yer aldı. Brandenburglular da kendilerini komşu kabilelerin saldırılarına karşı yerel halkın askeri korumasına adadılar.
Hızlı bir takas ticareti başladı, burada üçgen ticaret. Yanında mühimmat, basit demir ürünler ve yakut camlı tabancalar fildişi, altın ve kölelerle takas edildi.
İnşaat çalışmaları sırasında Brandenburglular arasında hastalık yaygındı ve zaman zaman 40 kişiden sadece beşi çalışır durumdaydı. Von der Groeben, sekreter, çavuş, dört asker ve iki denizci ile birlikte hastalandı. İki tahkimat mühendisi öldü ve diğer herkes çok zayıf ya da bakımla meşguldü, bu yüzden inşaat işi kısa sürede durma noktasına geldi.[5] Groeben'in iyileşmesinden sonra, Temmuz veya Ağustos 1683'te Morian'la Hamburg'a döndü, Chur Prinz ise ilk köle yüküyle St. Thomas (Batı Hint Adaları) adasına gitti. Chur Prinz, Kasım 1683'te Emden limanına ulaştı. Kale inşaatının yeni komutanı ve yöneticisi "Morian"ın kaptanı Philipp Pietersen Blonck oldu.
Başka üslerin kurulması (1683-1695)[değiştir | kaynağı değiştir]
mini|1684 civarında Gross Friedrichsburg 1683 ve 1685 yılları arasında Brandenburgluların daha fazla yerleşim yeri ve tahkimat inşa ettiler. Ancak, Gross Friedrichsburg en önemlisi olarak kaldı. 1684 gibi erken bir tarihte, kalın duvarlarla birbirine bağlanan dört güçlü tuğla burcu vardı ve 32 büyük kalibreli topla silahlanmıştı. Görkemli kapı, 10 m'den daha yüksek bir çan kulesi ile taçlandırılmıştı. İç avluya, garnizon (yaklaşık 90 asker) için konaklama yeri ve tüccarlar ve köle hapishaneleri için depo olarak hizmet veren iki katlı birkaç bina inşa edildi.[6]
Askerlere, askerlik hizmetine hazırlanan ve yalnızca acil durumlarda silah verilen ve geceleri gözetim altında tutulan yerel halk tarafından yardım edildi.
Komşular bir yanda Axim, Butry ve Sekondi üsleriyle Hollandalılar, diğer yanda İngiliz ve İngilizlerin elindeki Dixcove idi. Brandenburgluların güç alanı, yakın kıyı bölgesi ile sınırlı kaldı. İç bölgelere ilerleme girişimleri başarısız oldu. Ayrıca, üsler sürekli olarak Hollandalı ve düşman kabileler tarafından saldırıya uğradı. Gemi bağlantıları sürekli tehdit altındaydı. Çok sayıda Brandenburg gemisi ele geçirildi. Brandenburg halkı, yerel "komisyoncular" ve yerel kabadayılar ile işbirliğine bağımlıydı.[7] Yerel yöneticiler de Avrupalılarla ittifakları kendi çıkarları için, örneğin kendilerini düşmanlardan korumak için kullandılar. Ancak yerel yöneticiler Avrupalılar tarafından zor durumda bırakılmayı hesaba katmak zorunda kaldılar. Bu, örneğin 1684'te, Hollandalıların desteğini alan Akwida'daki bir yerel grubun, daha sonra bu desteği görmediği için Brandenburglular ile bir koruma anlaşması imzaladığında, Brandenburglulara fayda sağladı.[8]
Brandenburglular için yerel aracıların en önemlisi, Gross Friedrichsburg'un hinterlandının kontrolünü giderek daha fazla ele geçiren ve örneğin 1710'da yeni genel vali de Lange'nin görevden alınmasını sağlayacak kadar güçlü olan Jan Conny idi.[9]
Yerel hükümdarlarla olan sözleşmelerinde meşruiyet sorunlarından kaçınmak için Brandenburglular, diğer Avrupa grupları gibi, yerel Güç yapıları hakkında bilgi toplamaya başladılar.
Kıymetli metallerin ve sonraki yıllarda geliştirilen diğer ürünlerin ticaretiyle birlikte köle ticareti de genişledi: Brandenburgluların 10.000 ila 30.000 Afrikalıyı Amerika'ya köle olarak sattığı tahmin ediliyor. 1686'daki ekonomik başarı nedeniyle, Elektör Friedrich Wilhelm ortaklarını uzlaştırmayı ve Afrika Şirketi'nin kontrolünü tek başına ele geçirmeyi başardı. Afrika kolonilerinden köle ticaretini sağlamak için Brandenburg'un Karayipler'de bir üsse ihtiyacı vardı. Bu amaçla, 24 Kasım 1685'te Brandenburg Donanması Genel Müdürü Benjamin Raule, Danimarka Batı Hindistan Şirketi temsilcileriyle şirketin elindeki St. Thomas adasının Brandenburg'a kiralanması için bir sözleşme imzaladı.
-
Giriş alanından kalenin görünümü -
Ana binadaki merdiven -
Ek binadan görünüm -
Köle zindanı -
Kaleden körfezin görünümü -
Kaleden komşu Prensin Kasabası'a bakış
Kademeli düşüş ve koloninin bozulması (1695-1717)[değiştir | kaynağı değiştir]
Başarılı iş akışı yaklaşık 1695 yılına kadar devam etti. Bundan sonra kademeli bir düşüş başladı. Koloninin gerilemesinin nedenleri, Brandenburg-Prusya'nın elindeki sınırlı mali ve askeri kaynaklarda yatıyordu. Tüm çabalarına rağmen, Elektör sömürge planları için yeterli destekçi bulamadı. 1688'deki ölümünden sonra, oğlu I. Friedrich şirketi daha fazla dikkate almadan sürdürdü, ancak hiç kimse filoyu ve kolonileri daha fazla geliştirmeye istekli ve yetenekli değildi. Brandenburg donanmasının gemileri limanda bakımsız halde bekletilirken, Batı Afrika'daki kale de bakıma muhtaç hale geldi. 1711'de Kral I. Friedrich, koloninin mali açıdan iflas ettiğini ilan etti.[10]
Brandenburg kolonisinin satışı ve sonu (1717-1724)[değiştir | kaynağı değiştir]
I. Friedrich'in (1688-1713) halefi, oğlu I. Friedrich Wilhelm'in (1713-1740), donanma ve kolonilerle hiçbir kişisel bağlantısı veya eğilimi yoktu ve bunun yerine Prusya ordusunu genişletmeye odaklandı. 1717 ve 1720 devlet anlaşmalarıyla kral, Afrika kolonilerini 7.200 dukaya Hollanda Batı Hindistan Şirketi'ne sattı. Bu, Brandenburg-Prusya'nın 35 yıl sonra Afrika'da bir sömürge gücü olarak bölümünü sona erdirdi.
Bir yıl önce, 1716'da, Gross Friedrichsburg'daki son Alman temsilcisi, Genel Müdür Dubois, kalenin korumasını güçlü yerel tüccar ve kıyı bölgesinin fiili hükümdarı Jan Conny'ye devretmeye ve Prusya'ya geri dönmeye karar verdi. Conny, kalenin Hollandalılara satışını tanımadı. Hollandalılar bir filo ile kalenin önüne çıktığında, Prusya'yı kral adına yönettiğini söyleyerek teslim olmayı reddetti. Hollandalılar daha sonra kaleye saldırdı, ancak kanlı bir şekilde geri püskürtüldüler. Jan Conny'yi kovmak ancak 1724'te mümkün oldu. Jan Conny, kaleyi kontrol ettiği dönem içerisinde farklı uluslardan gemilerle karlı ticaretler yaptı. Bu onun "Prusya'ya olan bağlılığının" nedeni olabilir. Öte yandan, 19. yüzyıl ve sonrasında Nasyonal Sosyalistlerin emperyal Alman sömürge propagandası, Hollandalılar tarafından sürüldükten sonra Brandenburg bayrağını alarak ormanda saklanan Prusya'ya sadık bir kral efsanesini yaydı. Hollandalılar kaleyi Hollandia olarak yeniden adlandırdı, ancak kısa süre sonra onu görmezden geldi ve kaderine terk etti.
1724 sonrası koloninin izleri[değiştir | kaynağı değiştir]
19. yüzyılın sonunda, kalenin toplarından ikisi kurtarıldı ve Almanya'ya iade edildi. Emden şehrine bağışlandılar ve orada Ratsdelft'teki polis karakolunun önüne yerleştirildiler. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, başlangıçta Emden'deki Bundeswehr kışlasında bir yer buldular; bugün yeni ahşap arabalarla Falderndelft'te duruyorlar.[11]
1979'dan bu yana, Gross Friedrichsburg, bölgedeki diğer Avrupa kaleleri ile birlikte, "Gana'nın Tarihi Kaleleri" adı altında UNESCO Dünya Mirası Alanı kapsamına alınmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ https://books.google.de/books?isbn=3933889049[yalın URL]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.