Bombardier Challenger 600
| Challenger 600 serisi | |
|---|---|
 | |
| Türü | İş jeti |
| Ulusal köken |  Kanada |
| Üretici | Learjet |
| İlk uçuş | 8 Kasım 1978 |
| Hizmete giriş | 1979 |
| Durumu | Etkin hizmette |
| Üretim sayısı | +200 |
Bombardier Challenger 600 serisi Bill Lear tarafından tasarlanan ve Bombardier tarafından 1989'da satın alınmadan önce ilk olarak Canadair tarafından üretilen iş jeti ailesidir.
Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Uçak, Learjet'in de başkanlığını yürütmüş olan Bill Lear tarafından 1976'da tasarlanmıştır.İlk adı LearStar 600 olarak verilmiştir. Uçağın Canadair'e satılmasıyla beraber uçağın adı da CL-600 Challenger olarak değiştirilmiştir.
Üretildiği zamanlar genişletilmiş kabiniyle yolcuların içinde eğilmeden yürümesine olanak sağlayan ilk iş jeti olmuştur. Süperkritik kanat kullanılan ilk iş jeti olması da CL-600'ü özel kılar.
8 Kasım 1978'de ilk prototipi Montreal, Kanada'da üretilmiştir. 3 Nisan 1980'de ilk test uçuşunu gerçekleştirirken Mojave çölünde Stall sebebiyle kazaya uğramış ve bir test pilotunun hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. Uçak daha sonra FAA tarafından sertifikalandırılmıştır.
Türevleri[değiştir | kaynağı değiştir]
CL-600[değiştir | kaynağı değiştir]
- CL-600 - Avco Lycoming tarafından geliştirilen ALF 502L turbofan motorları kullanıyordu. Bu motorların her birisi 7,500 lbf (33.6 kN) itki üretiyordu. 1983 yılına kadar 83 adet üretilmiştir.
- CL-600S - Kanada Hava Kuvvetleri tarafından CC-144, CE-144, ve CX-144 olarak kullanılmıştır.
CL-601[değiştir | kaynağı değiştir]
- CL-601-1A - CL-600 tiplerinin kanat ucu plakaları eklenerek performansı arttırılmış halleri olarak sahneye çıkmıştır. General Electric motorları kullanmıştır. 4 adeti Cl-144S olarak Kanada Hava Kuvvetleri'ne olmak üzere 66 adet üretilmiştir.
- CL-601-1A/ER - 601-1A ilave yakıt tanklarına sahip CL-601-1A türevidir.
- CL-601-3A - Güçlendirilmiş motor ve cam kokpit'e sahiptir. Bombardier tarafından pazarlanan ilk modeldir.
- CL-601-3A/ER - 601-3A'ya ilave yakıt tankı eklenerek elde edilmiştir.
- CL-601-3R - Uçak kuyruk kısmına ilave yakıt tankı eklenerek elde edilmiştir.
CL-604[değiştir | kaynağı değiştir]
- CL-604 - 601 üzerinde önemli ölçüde yapılan değişiklikler ortaya CL-604'ü çıkarmıştır. Daha güçlü motorlar, daha geniş yakıt tankları, tamamen yeni bagaj kısmı, kanat ve kuyruktaki yapısal iyileştirmeler, yeni elektronik uçuş aletleri başta gelen yeniliklerdir. ABD Sahil Güvenlik Kuvvetleri, Kasım 2005'te C-143A olarak bir adet CL-604'ü envanterine katmıştır.
(MRC2A).[1]
CL-605[değiştir | kaynağı değiştir]
- CL-605 - 2006 yılının başında CL-604'ün aviyoniklerinin ve yapısal dayanıklılığının yenilenmesi ile ortaya çıkan bir tasarımdır. Ayrıca daha geniş kabin pencerelerine sahiptir. Geniş kabiniyle dikkat çekmektedir.[2]
CL-610[değiştir | kaynağı değiştir]
- CL-610 Challenger E 24 yolcu alacak şekilde genişletilmiş Challenger ailesi üyesidir. 1981'de tasarlanan uçak hiç üretilmemiştir.
Kullanıcılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Askeri Kullanıcılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Hırvatistan Hükûmeti
Kazalar ve olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
- 11 Mart 2018'de Türkiye merkezli bir şirkete ait Bombardier Challenger, İran'da düştü ve uçaktaki on bir kişiden kurtulan olmadı.[3]
Özellikleri (CL-601-3A)[değiştir | kaynağı değiştir]
Mürettebat= 2 (pilot & birinci subay)
Kapasite= Konfigürasyona bağlı olarak azami 19 yolcu
Ana uzunluk= 20.85 m
Kanat Açıklığı= 19.61 m
Yükseklik= 6.30 m
Alan= 48.3 m²
Boş ağırlık= 9292 kg
Azami Kalkış Ağırlığı= 19550 kg
Motorlar= General Electric CF-34-3A
Motor Tipi= Turbofan
Motor Sayısı= 2
Ana İtki= 40.7 kN
Azami Hız= Mach .84 (851 km/h, 529 mph)
Menzil= 6236 km (3366 nm, 3875 mi)
Tavan İrtifası= 12500 m (41000 ft)
Tırmanma Oranı= 1355 m/min (4450 ft/min)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "DOD 4120.15-L - Addendum". 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
- ^ "- Aviation Türk dergisi, Sayı 1". 11 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
- ^ "Crash of a Canadair CL-600-2B16 Challenger 604 near Shahr-e-Kord: 11 killed" (İngilizce). Bureau of Aircraft Accidents Archives. 11 Mart 2018. 13 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2018.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bombardier Challenger 605 Official Website15 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Canadian Forces CC-144 Challenger website