Bolaman Irmağı
| Bolaman Irmağı | |
|---|---|
.jpg) Çamaş Kanyonu
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Türkiye
|
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | 1600 m |
| Ağız | Karadeniz |
| Ağız rakımı | 0 m |
| Uzunluk | 77 km |
| Havza alanı | 1339 km² |
| Debi | 16,5 m³/sn |
Bolaman Irmağı, Orta Karadeniz'de, Ordu ili sınırlarında yer alan, Fatsa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülen akarsu. Reşadiye-Aybastı sınırında dağların zirvelerinden, yaklaşık 1600 m'den doğar.
Havza[değiştir | kaynağı değiştir]
Bolaman Çayı havzası doğudan Melet Irmağı, güneyden Kelkit Çayı, batıdan Elekçi Çayı, kuzeyden Karadeniz ile çevrilidir. Akarsu havzası, Fatsa, Çamaş, Gürgentepe, Korgan, Kabataş, Aybastı, Gölköy, Çatalpınar ilçe sınırlarına yerleşmiştir.[1]
Havza alanı 1339 km², havzanın K-G uzunluğu 55,7 km, D-B genişliği 37,4 km'dir. Akarsuyun yedi ana kola ayrılır, bu kolların isimleri ve havza genişlikleri şöyledir: Bolaman 178 km², Şahsane 132,6 km², Ilıca 99,4 km², Keş 202,2 km², Eceli 329,5 km², Direkli 227,4 km², Medrese 170,3 km². Akarsu "V" tipi vadi oluşturur, yüksek alanlarda vadi yamaçları birbirine yaklaşır. "Paralel drenaj" hakimdir, genel akış yönü Karadeniz'e doğrudur.[1] Akarsu havzasında hepsi heyelan set gölü karakterinde, Gaga Gölü,Sülük Gölü, Ulugöl ve Gök Göl yer alır.
Bolaman Çayının uzunluğu 77 km, kollarından Ceviz Dere 64 km, Şahsane Deresi 27 km'dir.[2] Çay, özellikle Çamaş ilçe sınırlarında kanyonlar oluşturmuştur.[3]
Akım[değiştir | kaynağı değiştir]
Ortalama akım (debi)16,5 m³/sn’dir. Ocaktan sonra yükselmeye başlayan akım nisanda en yüksek seviyesine çıkar. Ocak ayında yükselme başlaması, kar yağışı yerinde denizel etki ile yağmur yağışının baskın olduğunu gösterir. Yaz yağışları olmasına karşılık buharlaşmanın artması su miktarını azaltır. En düşük debi ağustosta görülür. Eylülden sonra debi yükselmeye başlar fakat ilkbaharı seviyesine ulaşamaz. böylece yılda iki yüksek, iki alçak akım gözlemlenir. Her mevsim akışlı, düzenli akım rejimine sahip akarsudur.[1]
Delta[değiştir | kaynağı değiştir]
Bolaman Çayı getirdiği alüvyonlar ile ancak küçük bir koyu doldurabilmiştir. Kıyının derin olması, dalgaların kıyıda çatlaması, dar kıta sahanlığı delta gelişimini engellemektedir.[1]
Yerleşim[değiştir | kaynağı değiştir]
Akarsu havzasında 44 tanesi yamaçta kurulmuş 116 sürekli yerleşme bulunur. 1 şehir, 17 kasaba ve 99 köy yerleşimi ile çok miktarda geçici yerleşim vardır.[1]
Enerji üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Çay üzerinde Çatalpınar ilçesinde 28 m3 debili biriktirmesiz 6 MW kurulu güçe, 14,10 GWh yıllık ortalama üretime sahip HES bulunur.[4]
.jpg)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e DÖLEK, İskender. "BOLAMAN ÇAYI HAVZASININ (ORDU) UYGULAMALI JEOMORFOLOJİ ETÜDÜ" (PDF). istanbul.edu.tr. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ "ORDU İLİ 2017 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU" (PDF). csb.gov.tr. 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ "Çamaş Kanyonu - Ordu". kulturportali.gov.tr. 5 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ "Bolaman Çayı". enerjiatlasi.com. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.