Biy-Hem (il)

Biy-Hem ili Пий-Хемский кожуун Бий-Хем кожуун (Tuva Türkçesi)
Konum
Biy-Hem ili Tuva Cumhuriyeti haritası içinde Biy Hem ili
Yönetim
Ülke:	Rusya
Federâl Bölge:	Tuva Cumhuriyeti
Başkent:	Turan (şehir)
Genel bilgiler
Yüzölçüm:	9.200 km² (3.552 sq mi)
Nüfus:	11.099
- Yoğunluk:	1 /km² (3 /sq mi)
Diğer bilgiler
Dili:	Tuva Türkçesi, Rusça

Biy-Hem İli (Tuva Türkçesi: Бий-Хем кожуун) — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Turan şehridir.

Coğrafya

Ülkenin kuzeyinde yer alan bölge, Turan-Uyuk havzasında yer alır. Bölgenin kuzeyinde Batı Sayan Dağları ötesinde Krasnoyarsk bölgesi bulunur. Güneyde Uyuk dağı yer alır. En büyük akarsu: Uyuk akarsuyu olup Biy-Hem (Ulu Yenisey) akarsuyunun sağ koludur. Hem kelimesi Moğolca'dan gelmiş olup akarsu anlamını verir.

Tarih

Biy Hem kojuun- 1890'lardan itibaren Rus yerleşimcilerin işgal alanı olmuştur.

Nüfus

Nüfus toplamı — 11,9 bin kişidir (2002).

İdari Yönetim

Bölge 1 şehir, 7 köy idaresi olmak üzere 14 yerleşimden oluşur.

• Turan şehri;
• Arjaan (Kaynak)
• Hüt
• Seserlig
• Sööş
• Tarlag
• Öök
• Hadınğ

Ekonomi

Köy ekonomisi olup tarima dayanır.

Ulaşım

Güneydoğu'dan kuzeybatıya bölge içinden Usin yolu geçer ki Kızıl-Abakan arası M-54 yoludur. Öbür önemli yol ise - «Turan—Hadın» arası yoldur.

Görülecek Şeyler

Arjaan köyü yakınında — İskit kağanlarına ait kurgan - höyük kompleksi vardır. MÖ 7. yüzyıldan kaldığı sanılan bu tarihi kalıntı 2001 yılında bulundu. Kağan eşine ait çok sayıda altın takılar bulunmuştur. Bazı takılarda «İskit hayvan» üslübü göze çarpar.