Birgenair'in 301 sefer sayılı uçuşu
 Kazada düşen TC-GEN kuyruk numaralı uçak Temmuz 1995'te Schönefeld Havalimanı'ndayken | |
| Özet | |
|---|---|
| Tarih | 6 Şubat 1996 |
| Olay türü | Hız göstergesindeki arıza nedeniyle pilotaj hataları |
| Bölge | Puerto Plata'nın (Dominik Cumhuriyeti) 26 km kuzeydoğusu |
| Koordinatlar | 19°54′50″K 70°24′20″B / 19.91389°K 70.40556°B |
| Hava taşıtı | |
| Kalkış | Gregorio Luperón Uluslararası Havalimanı, Puerto Plata, Dominik Cumhuriyeti |
| 1. duraklama | Gander Uluslararası Havalimanı, Gander, Kanada |
| 2. duraklama | Berlin Brandenburg Havalimanı, Berlin, Almanya |
| Destinasyon | Frankfurt Havalimanı, Frankfurt, Almanya |
| Yolcu sayısı | 176 |
| Mürettebat | 13 |
| Yaralı sayısı | 0 |
| Ölü sayısı | 189 (herkes) |
| Kurtulanlar | 0 |
| Hava taşıtı modeli | Boeing 757-225 |
| İşletmeci | Birgenair |
| Sefer sayısı | KT-301 |
| Kuyruk numarası | TC-GEN[1] |
Birgenair'in 301 sefer sayılı uçuşu, 6 Şubat 1996 tarihinde TC-GEN kuyruk numaralı Boeing 757-225 ile gerçekleştirilen ve uçuş sırasında Puerto Plata'nın 26 km kuzeydoğusunda düşmesiyle sonuçlanan bir ticari yolcu uçuşudur. Uçak Dominik Cumhuriyeti'ndeki Puerto Plata'dan Gander ve Berlin üzerinden olarak Frankfurt'a gidiyordu.
Puerto Plata Uluslararası Havalimanı'ndan kalkıktan kısa süre sonra uçak Puerto Plata'nın 26 km kuzeydoğusunda denize düştü. 176 yolcu ve 13 mürettebatın tamamı kaza sonucunda öldü. Yapılan araştırma neticesinde arıların uçağın pitot tüplerinden birine yuva yaptığı ve böylece hızlarından emin olamayan mürettebatın kaza yaptığı anlaşıldı.[2]
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Uçak, Dominik Cumhuriyeti'nde tatile gelen ve Alman turist grubunu Frankfurt'a götürecekti. Uçuşu gerçekleştirilecek uçakta mekanik bir arıza meydana geldi. Bunun üzerine havayolu, Birgenair'e ait bir Boeing 757'yi mürettebatıyla kiralamaya karar verdi. Mürettebat; Kaptan Ahmet Erdem, Yardımcı Pilot Aykut Gergin ve Gözlemci Pilot Muhlis Evrenesoğlu'ndan oluşuyordu.
Kaza[değiştir | kaynağı değiştir]
Saat 23.30'da 301 sefer sayılı uçak, aprondan ayrılmak adına izin istedi. Kontrol listesini uygularken mürettebat, 1 ve 3 numaralı hız göstergelerinin uyumsuz olduğu fark etti. Buna rağmen kaptan Erdem kalkışı ertelememeye karar verdi.[3] Uçak saat 23.42'de havalandı.
Uçak 4.700 fit (1.400 m) irtifaya tırmandığında kaptanın hız göstergesi 350 knot (650 km/sa), yardımcı pilotunki ise 220 knot (410 km/sa) hızla seyrettiklerini gösteriyordu. Kalkıştan 1,5 dakika sonra otomatik olarak devreye giren otopilot, kaptanın hız göstergesindeki verileri referans alarak aşırı hız uyarısı verdi ve uçağı yavaşlatmak için uçağın burnunu kaldırmaya başladı. Yardımcı pilotun hız göstergesi uçağın hızının neredeyse perdövitese girecek kadar düşük olduğunu gösterirken kaptan pilotun hız göstergesi uçağa hasar verecek kadar aşırı hızlı gittiklerini gösteriyordu. Kaptan Erdem bunun üzerine uçağın hızını azaltmaya karar verdi. Bu kararın ardından uçak, uçağın aşırı yavaş gittiği anlamına gelen levye titreşim uyarısı vermeye başladı. Titreşim uyarısıyla birlikte otopilot devre dışı kaldı. Gözlemci Pilot Evrenesoğlu ile Yardımcı Pilot Gergin'in uçağın burnunun tehlikeli biçimde havaya kalktığını belirtmesine rağmen baskı altındaki Kaptan Erdem bunu fark edemedi.
Kaptan Erdem uçağın burnunu indirmek yerine motorların gücünü arttırarak hızlanmaya çalıştı ancak uçağın yatay açısı nedeniyle motorlar yeterince hava alamadı ve bir numaralı sol motor durdu. Sol motoru duran ancak sağ motoru tam güç çalışan uçak yalpalamaya ve dönmeye başladı. Uçağı kontrol etmek zorlaştı.
Kalkışından 5 dakika sonra uçak Puerto Plata'nın 26 km kuzeydoğusuna, Atlas Okyanusu'na düştü.
Kayıplar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaza sonucunda uçakta bulunan 11'i Türk, 2'si Dominik Cumhuriyeti vatandaşı olan mürettebat ve çoğu Alman ve birkaç Polonyalıdan oluşan 176 yolcunun tümü öldü. Bu olay, bir Boeing 757'nin karıştığı en yüksek ölümlü kazadır.[4]
Soruşturma ve sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]
Karayipler ile Almanya arasında uçuş düzenleyen Birgenair, bu uçuşlar için yeterince yolcu bulamıyordu. Bu nedenle Birgenair uçağı ve ekibi 25 gün boyunca Puerto Plata'da kalmıştı. Bekleme süresince içine bir şey girmesini engellemek amaçlı bir örtüyle kapatılması gereken pitot tüpleri kapatılmadı. Bekleme süresince kaptan pilotun hız göstergesini çalıştıran pitot tüpünün içine eşek arıları yuva yapmış ve hız göstergesinin çalışmamasına neden olmuştu.[5]
Ayrıca uçuş ekibinin kalkış öncesinde iki hız göstergesi arasındaki tutarsızlığı fark etmesine rağmen uçuşu iptal etmemeleri, Kaptan Ahmet Erdem'in Yardımcı Pilot Aykut Gergin'in uyarısını önemsememesi ve yaklaşık 3,5 hafta evlerinden ayrı kalan ekibin bir an önce evlerine dönme isteği kazaya zemin hazırlayan diğer etkenlerdi.[5]
Mali sıkıntısı bulunmayan Birgenair, kazanın ardından oluşan "kötü imaj" nedeniyle toparlanamayarak faaliyetlerine son verdi.[6] Birgenair'in kurucusu Çetin Birgen ise, kazanın sorumlusu tutuldu. Aklanmasına rağmen firmaların sırt çevirmesiyle işlerini kaybeden Birgen, Aralık 1997'de Paris'te beyin kanaması geçirerek öldü.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ [1] 16 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., aviation-safety.net
- ^ "The tragic case of Birgenair Flight 301". PCT Online. 27 Şubat 2012. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2013.
- ^ "Mixed Signals", Mayday
- ^ [2] 16 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., aviation-safety.net
- ^ a b Birgen Air Kazası 12 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., hvtd.org, 8 Temmuz 2012.
- ^ "Uçağı düşen özel havayolları batmaktan kurtulamıyor". 29 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020.
- ^ Dayanamadı 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 7 Aralık 1997.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- (İspanyolca) "REPORTE FINAL ACCIDENTE AEREO BIRGENAIR, VUELO ALW-301, FEBRERO 06,1996." (3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.). Dirección General de Aeronáutica Civil (Dominican Republic).
- (Almanca) "Bericht der Direccion General de Aeronautica Civil der Dominikanischen Republik über die Untersuchung des Unfalles mit dem Flugzeug Boeing B-757 am 06. Februar 1996 bei Puerto Plata." (Draft Final Report) – Dirección General de Aeronáutica Civil – Prof. Peter B. Ladkin, PhD obtained a copy from the Deutsche Luftfahrtbundesamt – His group digitised a copy sent by Karsten Munsky, a EUCARE Member in Berlin – Document prepared for the World Wide Web by Marco Gröning and Ladkin (8 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
- "TC-GEN" – T.C. Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ()