Birdirbir

Fransız ressam Pieter Brueghel'in Çocuk Oyunları adlı tablosunda bidirbir

Hindistan'da birdirbir oynayan kız öğrenciler

Birdirbir, oyuncuların birbirlerinin üzerinden atladığı bir çocuk oyunu. En az üç kişinin birlikte oynadığı bir oyundur ve oyunda takım yoktur.

Oynanış

Birdirbir oyununun çok çeşitli varyantları olmakla birlikte yaygın olarak şöyle oynanır:

Oyuna başlamadan önce bir ebe seçilir. Ebeyi belirlemek için çeşitli mini oyunlar oynanabilir. Daha sonra ebenin duracağı (eğileceği) yer belirlenir. Bu yer düzgün ve mümkünse yumuşak zeminli ve genişçe bir alanın ortasında olmalıdır. Ebenin haricindeki oyuncular, ebeden (hızlanabilecekleri kadar) ileride bir kuyruk oluştururlar.

Ebe öne doğru eğilip belini kamburlaştırır. Diğer oyuncular sırayla, birdirbir tekerlemesinden kendi sıralarındaki dizeyi söyleyerek ebenin üzerinden atlar.

Oyunun bir varyantında atlayan oyuncu en sona geldiğinde kendisi de eğilir. Birinci oyuncu sadece ebe üzerinden, ikinci oyuncu ebe ve birinci oyuncu üzerinden atlar. Bu şekilde atlamaya devam edilir ve son oyuncu tüm oyuncuların üzerinden atlar. Bu türde herkes kendi sırasındaki dizeyi söyler. Örneğin birinci oyuncu "birdir bir", ikinci oyuncu "ikidir iki, ormandaki tilki" der.

Oyunun diğer bir varyantında atlayan kişi eğilmez ancak atlarken tekerleme dizesini bağırmasının yanı sıra çeşitli görevleri icra eder. Bu görevleri doğru icra edemezse yanar ve sonraki elde ebe olur. Bu türde tüm dizeleri herkes söyler. Yani tüm oyuncular "birdir bir" diyerek ebenin üzerinden atladıktan sonra "ikidir iki" ye geçilir.

Tekerleme

Yöreler arası farklılıklar olmakla birlikte tipik bir birdirbir tekerlemesi ve -varsa- ilgili görevler şu şekildedir.

Birdir bir

İkidir iki, ormandaki tilki

Üçtür üç, yapması pek güç (Ebenin üzerinden ilk atlayan oyuncu bir hareket yapar ve diğerleri atlarken aynısını yapmaya çalışır.)

Dörttür dört, kuş gibi öt (Atlayıcılar tekerlemeyi söyledikten sonra yüksek sesle "öter".)

Beştir beş, aldım bir eş (Ebenin sırtına küçük bir nesne [mendil vs.] konur ve atlayıcılar atlama esnasında bunu almaya çalışır.)

Altıyım Alaman çitmesi (Ebenin üstünden atlanırken ebenin ardına ayağın içi veya topuk ile vurulur)

Yedim yedi, elim sırtına değdi (Atlayıcılar ebenin sırtına hafifçe vururlar.)

Sekizim seksek (Atladıktan sonra tek ayak üzerinde sekilir.)

Dokuzum durak (Atlayıcılar indikleri noktada hareketsiz beklerler. Sıradaki atlayıcılar bunlara çarparsa yanarlar.)

Onum oturak (Atlayıcılar indikleri noktada çömelerek beklerler. Sıradaki atlayıcılar bunlara çarparsa yanarlar.)

On birim sen de yat (Atlayıcılar ebenin bir iki adım ilerinde ebe gibi eğilirler. Arkadan gelenler sıra ile herkesin üzerinden atlarlar.)

On ikim dünya turu (Atlayıcılardan kimse bu aşamaya kadar yanmadıysa hepsi ebenin arkasına tren vagonları gibi takılırlar ve ebeyi takip ederler. Ebe bu arada çeşitli hareketler yapar. Oyuncular ebeyi taklit etmeye çalışır. Doğru taklit edemeyen ilk kişi yanar ve sonraki elde ebe olur.)

Görevli birdirbir oynandığında parantez içerisindeki görevlerden herhangi birini yerine getiremeyen oyuncu yanar ve bir dahaki ele ebe olarak başlar.

Emniyet

Birdirbir oynarken yaralanmaların önüne geçmek için mümkünse çimlik bir alan seçilmeli, kapalı alanda oynanıyorsa egzersiz minderleri vb. ile düşüş yumuşatılmalıdır.

Eğilenlerin yandan görüldüğü atlamalarda kafalarının tekmelenmesi riski vardır. Bu nedenle oyun mümkünse ayakkabısız oynanmalıdır.

Ayrıca bakınız

• Uzun eşek