Beytesta Havuzu

John Martin'in "The Pool of Bethesda" adlı çizimiyle havuzun tasviri

Kudüs'te olduğu bilinen havuz; etrafı revak dizisiyle ve bu diziye dahil beş adet sütunla çevrilmiş, kapalı bir havuzdur. İsa'nın felçli bir adamı mucizevi bir şekilde burada iyileştirdiği söylenir. Havuzdan ve bu olaydan Yuhanna İncili'nin beşinci bölümünde bahsedilmiştir. On dokuzuncu yüzyılda, şehrin Müslüman Mahallesi'ndeki, Aslan Kapısı (veya Hristiyanlar tarafından Aziz Stefan Kapısı) olarak adlandırılan kapının yakınlarında yapılmış arkeolojik bir kazıda açığa çıkarılan havuz olduğu düşünülmekte.

İsim

Havuzun adının İbranice ve/veya Aramice dilinden geldiği belirtilmektedir. Beth-hesda (בית חסד/חסדא), ya 'merhamet evi' ya da 'lütuf evi' anlamına gelir. Hasta ve engelli kimselerin bu havuzun çevresini mesken tutmaları nedeniyle 'garibanların barınağı', gerçekten burada iyileşen kişiler nedeniyle de 'rahmet yeri' olarak anıldığı için bu isim takılmıştır. Geleneklere göre yılda bir kez Tanrı'nın meleği havuzu çalkalayıp havuzdaki bir kişiye şifa verirdi.

Yunanca'daki karşılığına ise (Βηθεσδά = Bethesda) Yuhanna İncili'nin elyazmalarında ulaşılmıştır. Ayrıca alternatif çevirisi olan "Βηθζαθά" (Beth-zatha = בית חדתא) kelimesine de sıkça rastlanmaktadır.

Franz Delitzsch ise havuzun isminin, bir şekilde, Yunan mimarisine ait bir yapı tarzı olan 'stoa'yı (στοά) belirten "estiv/estava" kelimelerinden geldiğini öne sürmüştür. Tahminlerine göre bu kelime İbraniceye o zamanlar ödünç kelime olarak yerleşmiştir.

İncil Anlatımı

İncil Yazarı Yuhanna'nın anlatımına göre, İsa Mesih, bir bayram günü Yeruşalim'i ziyaret eder (Yuhanna 5:1), Beytesta Havuzu'na geldiğinde burada otuz sekiz yıldır felçli yatan bir adamla karşılaşır. İsa Mesih, adama iyileşmek isteyip istemediğini sorar. Felçli adam su çalkalanırken havuza giremeyeceğini, çünkü ona yardım edecek bir kimsesinin olmadığını ve yine diğerlerinin ondan önce ineceğini açıklar. İsa, ona üzerinde yattığı hasır döşeğini toplayıp yürümesini söyler. Adam o an iyileşir ve üzerinde yattığı hasırı toplayıp götürür.

Müjde (İncil) ayetlerde bu mucizenin Şabat günü gerçekleştiğini belirtir ve kasabadaki yerli halk olan Yahudiler, iyileşen adama Kanun'a göre bu gün hasırını taşımasının yasak olduğunu söylerler. Adam, onu iyileştiren isimsiz kişi tarafından kendisine böyle emredildiğini anlatır. Ona şifacının kim olduğunu sorarlar ama adam söyleyemez. Çünkü İsa, kendini ona tanıtmadan hızlıca kalabalığın arasına sıvışıp gitmişti.

Daha sonra İsa adamı tapınakta tekrar bulur ve ona bir daha günah işlememesini söyler, o günden sonra asla adamın başına kötü bir şey gelmez. Adam tapınaktan geri döndüğünde, Yahudi halkına kendisini iyileştirenin İsa Mesih olduğunu söyler (Yuhanna 5:15). Müjde'de yazanlar, Yahudi din görevlilerinin Sebt günü o adama şifa verdiği için İsa'ya nefret duyduklarını ifade etmektedir. İsa Mesih, eleştirilere: “Babam hâlâ çalışmaktadır, ben de çalışıyorum.” diyerek yanıt verir (Yuhanna 5:17). Bu sözlerinin ardından Yahudiler, O'nu öldürmeye daha da kararlı hale gelmişlerdi. Çünkü O sadece Şabat'ı çiğnemekle kalmamış, aynı zamanda Tanrı'yı babası olarak adlandırarak Kendisini Tanrı'ya eşit kılmış, Tanrı olduğunu ima etmiştir (Yuhanna 5:1-18).

Dış Bağlantılar

16 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20230216085717/https://www.youtube.com/watch?v=d1qogrInHhk arşivlendi. Ovidiu Liteanu - Betesda (English Subtitles) [İngilizce Altyazılı İlahi]]