Beraberlik (satranç)

Beraberlik örneği

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Yetersiz malzeme nedeniyle beraberlik. Bir şah ve bir fil, yalnız bir şahı mat edemez.

Bir satranç oyununun beraberlik (hiçbir oyuncunun kazanmadığı) ile sonuçlanabileceği birçok yol vardır. Beraberlikler, çeşitli satranç kuralları ile tanımlanır: pat (sıradaki oyuncuya şah çekilmemiştir ama yasal hamlesi yoktur), üç konum tekrarı (aynı konum aynı oyuncunun hamle sırası ile üç kez oluşur) ve elli hamle kuralı (her iki oyuncunun üst üste yaptığı son elli hamlede ne bir taş alınmış ne de bir piyon oynanmıştır). Standart FIDE kurallarına göre, ölü konumda da (hiçbir yasal hamle dizisi mata yol açamıyorsa) oyun berabere sayılır; en sık görüleni hiçbir oyuncunun yeterli malzemesinin kalmamasıdır.

Özel turnuva kuralları yasaklamadıkça oyuncular istedikleri anda beraberlikte anlaşabilir. Ancak etik açıdan, en az bir oyuncunun kazanma ihtimali makul düzeydeyken beraberlik teklif etmek hoş karşılanmaz. Örneğin, oyunun başında birkaç hamle sonrası beraberlik teklif edilmesi sportif olmayan bir davranış olarak görülür.

19. yüzyılda bazı turnuvalarda beraberlikler tekrar oynatılırdı; fakat bu, bekleyen oyunların birikmesine sebep olarak organizasyonel sorunlar çıkardı. Günümüzde standart uygulama; kazanana 1 puan, beraberlik durumunda ise her iki oyuncuya 0,5 puan verilmesidir.

Beraberlik kuralları

Kurallar birkaç tür beraberliğe izin verir: pat, bir konumun üç kez ya da beş kez oluşması, son elli ya da yetmiş beş hamlede taş alınmamış veya piyon oynatılmamışsa, mat imkânsızsa ya da oyuncular beraberlikte anlaşmışsa. Zaman kontrolü ile oynanan oyunlarda da ek koşullar altında beraberlik olabilir. Pat ve mat imkânsızlığı otomatik beraberedir. Üç konum tekrarı veya elli hamle kuralına dayalı beraberlik, oyunculardan birinin hakeme (genellikle notasyon kağıdı kullanarak) başvurması ile geçerli olur ve talep zorunlu değildir. Beş konum tekrarı veya yetmiş beş hamle kuralına dayalı beraberlik ise hakem tarafından otomatik uygulanır.

Beraberlik talebi, aynı zamanda bir beraberlik teklifidir; rakip, hakem incelemesi olmadan da kabul edebilir. Bir talep ya da teklif yapıldıktan sonra geri çekilemez. Talep doğrulanır veya teklif kabul edilirse oyun biter. Aksi halde, talep veya teklif geçersiz olur ve oyun devam eder; teklif artık geçerli değildir.

Beraberlik teklifinin doğru prosedürü: önce hamle yapılır, ardından sözlü olarak teklif edilir ve saate basılır. Diğer oyuncu hamle yaparak teklifi reddedebilir ya da kabul edebilir. Teklif, her iki oyuncunun notasyon kağıdına (=) sembolü ile kaydedilmelidir (bkz. FIDE Satranç Kuralları Ek C.12).