Benî Rezîn Emirliği

Benî Rezîn Emirliği
طائفة بني رزين
Şentemeriyetüşşark Emirliği
Benî Rezîn Emirliği طائفة بني رزين; Şentemeriyetüşşark Emirliği
1012-1104
	Benî Rezîn Emirliği, y. 1037.
Başkent	Şentemeriyetüşşark [en] (Albarracín)
Yaygın dil(ler)	Arapça, Berberi dilleri, Mozarapça, İbranice
Resmî din	İslam, Hristiyanlık, Yahudilik
Hükûmet	Monarşi
Emir
• 1012–1045
• 1012–1045	Hüzeyl b. Abdülmelik
• 1045–1103	Ebû Mervân Abdülmelik b. Hüzeyl
• 1103–1104	Yahyâ b. Abdülmelik
Tarihî dönem	Orta Çağ
• Kurtuba halifeliğin zayıflaması
• Kurtuba halifeliğin zayıflaması	1012
• Murâbıtlar tarafından fethedilmesi	1104
Para birimi	Dirhem, Dinar
Öncüller	Ardıllar
	Endülüs Emevî Devleti
Murâbıtlar
Albarracín Lordluğu
Günümüzdeki durumu	İspanya

Benî Rezîn Emirliği yada Şentemeriyetüşşark Emirliği, (Arapça: طائفة بني رزين) (İspanyolca: Taifa de Albarracín), İber Yarımadası'nın doğusunda yer alan bir berberi taifa devletiydi.^[2] Emirlik, Benî Rezîn hanedanı tarafından kuruldu (1012) ve Murâbıtlar tarafından fethedilene kadar varlığını sürdürdü (1104).

10.yüzyıl

Benî Rezîn^{[n. 1]}, Hevvâre [en] berberilerine mensup bir kabileydi. Adını, Tarık bin Ziyad ile birlikte Endülüs'ün fethine katılan Rezîn el-Bernusî den aldı.^[4]

Kabile önce Kurtuba’ya (Córdoba) yerleşti, sonra Sehle kûresinin [en] (vilayet) yönetimini üstlendiler. Burası Kûnke (Cuenca) dağlarında bulunan Şentemeriyetüşşark (Santa Maria de Oriente) şehrinin de bulunduğu bir bölgeydi. Sehletü Benî Rezîn adı verilen bölge günümüzde Albarracin adıyla tanınmaktadır.^[5]

11.yüzyıl

II. Hişâm ve başvezir (hâcib [en]) İbn Ebû Âmir el-Mansûr [en] döneminde yapılan savaşlara katılan Benî Rezîn, Mansûr’un ölümünü (1002) takip eden ve Endülüs Emevî hilâfetinin yıkılışına kadar süren karışıklıklar boyunca bölgedeki hâkimiyetini ve itibarını korudu. Kabile, Süleyman el-Müstaîn [en]’in halife olarak tanınmasından sonra 1012 yılında liderleri Hüzeyl b. Abdülmelik^{[n. 2]} önderliğinde bağımsızlığını ilân etti.^[4]

Ölümünün ardından (1045) yerine oğlu Ebû Mervân Abdülmelik b. Hüzeyl geçti. Cebrü’d-devle lakabıyla tahta oturan Ebû Mervân komşularıyla iyi ilişkiler kurdu ve emirliğin refah düzeyi arttı. Ancak 1085 yılında Tuleytula’nın (Toledo) düşmesinden sonra VI. Alfonso’ya vergi ödemek zorunda kaldı. Zellâka Muharebesi’nin ardından kısa süreli bir bağımsızlığa kavuştu ancak bu sefer de El Cid’e vergi ödemek zorunda kaldı. Hristiyanların bölgede güçlenmesi ve ağır vergiler onu Murâbıtlar’la ittifak yapmaya zorladı. 58 yıl hüküm süren Ebû Mervân 1103 yılında vefat etti. Yerine geçen oğlu Yahyâ b. Abdülmelik Murâbıtlar’ın Endülüs’e hâkim olmasıyla sadece bir yıl hükümdarlık yapabildi. Benî Rezîn emirliği 1104 yılında feshedildi.^[4]

Benî Rezîn, Endülüs'ün diğer taifelerinden uzak durarak kendini izole etmeyi başarmıştı. Emirliğin istikrarı ve son hükümdar hariç hepsinin uzun ömürlü olması, bu ailenin bölgedeki köklü hakimiyetine ve sınır savunmasına alışmış bir askeri yapıya sahip olmalarından kaynaklanmaktadır. Emirlik ticaret yollarının kesiştiği bir yerde bulunuyordu ve bu sebebiyle refah içinde yaşadılar.

12.yüzyıl

İbn Merdenîş [en], Murâbıtlar'ın Mürsiye (Murcia) valisiydi. Murâbıtlar ve Muvahhidler arasında devam eden savaştan faydalanarak Doğu Endülüs'ün büyük bir kısmını ele geçirdi.^[6]

Muvahhidlerin galibiyetiyle sonuçlanan savaşta (1147) yeni halife [en], İbn Merdenîş'in itaat etmesini istedi. İspanyol asıllı bir hristiyan iken Müslümanlığı seçen (Müvelledûn) İbn Merdenîş bu teklifi reddetti ve hristiyanlarla ittifak kurdu. 1167 yılında, eskiden Benî Rezîn Emirliği olarak geçen yerleri, Navarre'li VI. Sancho [en]'nun vasal'ı olan Pedro Ruiz de Azagra [en] adında bir soyluya bıraktı.^[7]

Böylece, Kastilya Krallığı ile Aragon Krallığı arasında, Navarra Krallığı'na bağlı egemen bir bölge olan Sehletü Benî Rezîn (Santa María de Aben Razín)'de Albarracín Lordluğu [en] kurulmuş oldu.

Taifa Emirleri

Benî Rezîn

Hüzeyl b. Abdülmelik: 1012–1045
Ebû Mervân Abdülmelik b. Hüzeyl: 1045–1103
Yahyâ b. Abdülmelik: 1103–1104

Ayrıca bakınız

Sünni hanedanlar listesi

Dış bağlantılar

İspanya Kraliyet Tarih Akademisi [en]:

Hüzeyl b. Abdülmelik 12 Mart 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
Ebû Mervân Abdülmelik b. Hüzeyl 12 Mart 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
Yahyâ b. Abdülmelik 12 Mart 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)

Notlar

^ Benî Asla olarak da bilinmektedir.^[3]
^ İbnü’l-Asla olarak da bilinmektedir.^[3]

Kaynakça

^ Zwartjes, Otto (2006). "Andalus". Versteegh, Kees (Ed.). Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics. Brill Academic Publisher. s. 58.
^ Kennedy, Hugh (11 Haziran 2014). Muslim Spain and Portugal: A Political History of Al-Andalus (İngilizce). Routledge. ISBN 9781317870418.
^ ^a ^b Özdemir 2018, s. 168.
^ ^a ^b ^c "Soha Abboud-Haggar, REZÎN (Benî Rezîn), İslam Ansiklopedisi". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2024.
^ "Mehmet Özdemir, ŞENTEMERİYE, İslam Ansiklopedisi". 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2025.
^ "Mehmet Özdemir, İBN MERDENÎŞ, İslam Ansiklopedisi". 5 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2025.
^ Mariana, Juan de; Sabau y Blanco, José Sabau y Blanco (1818). Historia general de España (İspanyolca). 7. Imprenta de Leonardo Nuñez de Vargas. s. 97.

Referans

Özdemir, Mehmet, (Ed.) (2018). İslam Tarihi ve Medeniyeti Cilt 4, Endülüs. Siyer Yayınları. ISBN 9786057558343.
Kremp, Martin (1996). Die Kleinkönige des islamischen Spanien. Texte zur Geschichte der Taifas des Andalus im 11. Jahrhundert (Almanca). Mediterranea, Frankfurt/Main. ISBN 3-00-000464-5.

Wikimedia Commons'ta Taifa of Albarracín ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

[4] Benî Asla olarak da bilinmektedir.^[3]

[7] İbnü’l-Asla olarak da bilinmektedir.^[3]

[1] Zwartjes, Otto (2006). "Andalus". Versteegh, Kees (Ed.). Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics. Brill Academic Publisher. s. 58.

[2] Kennedy, Hugh (11 Haziran 2014). Muslim Spain and Portugal: A Political History of Al-Andalus (İngilizce). Routledge. ISBN 9781317870418.

[FOOTNOTEÖzdemir2018168-3] Özdemir 2018, s. 168.

[Rezîn-5] "Soha Abboud-Haggar, REZÎN (Benî Rezîn), İslam Ansiklopedisi". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2024.

[6] "Mehmet Özdemir, ŞENTEMERİYE, İslam Ansiklopedisi". 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2025.

[8] "Mehmet Özdemir, İBN MERDENÎŞ, İslam Ansiklopedisi". 5 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2025.

[9] Mariana, Juan de; Sabau y Blanco, José Sabau y Blanco (1818). Historia general de España (İspanyolca). 7. Imprenta de Leonardo Nuñez de Vargas. s. 97.

[1]

[2]

[n. 1]

[4]

[5]

[n. 2]

[6]

[7]

[3]

g t d İber Yarımadası'nda kurulan Tâifa Devletleri
11. yüzyıl	Benî Rezîn (Albarracín) Cezîretülhadrâ (Algeciras) Meriye Emirliği (Almería) (I / II) Elbunt (Alpuente) Erkûş (Arcos) Batalyevs (Badajoz) Karmûne (Carmona) Kurtuba (Córdoba) Dâniye (Denia) Gırnata (Granada) Lâride (Lleida) Üşbûne (Lisbon) Lûrka (Lorca) Mâleka (Málaga) (I / II) Mayurka (Mallorca) Mirtüle (Mértola) Molina (Molina) Mevrûr (Morón) Mürsiye (Murcia) (I / II) Mürbitâru (Murviedro ve Sagunto) Leble (Niebla) Runde (Ronda) Saltis ve Velbe (Saltés ve Huelva) Şentemeriyetülgarp (Santa Maria do Algarve) İşbiliye (Seville) Şilb (Silves) Tuleytula (Toledo) (I / II) Turtûşe (Tortosa) (I / II) Belensiye (Valencia) (I / II) Sarakusta (Zaragoza)
12. yüzyıl	Meriye Emirliği (Almería) (III) Batalyevs (Badajoz) (II) Bâcce ve Yâbüre (Beja ve Évora) Karmûne (Carmona) (II) Konstantina ve Fürnecûlüş (Constantina ve Hornachuelos) Vâdîâş ve Besta (Guadix ve Baza) Ceyyân (Jaén) (I / II) Şerîş (Jerez) Mâleka (Málaga) (III) Mirtüle (Mértola) (II / III) Mürsiye (Murcia) (III / IV) Leble (Niebla) (II) Bürşâne (Purchena) Şenterîn (Santarém) Şakûre (Segura) Şilb (Silves) (II) Tabîre (Tavira) Velbe (Tejada) Belensiye (Valencia) (III)
13. yüzyıl	Ercûne (Arjona) Beyyâse (Baeza) Dâniye (Dénia) (II) Lûrka (Lorca) (II) Mâleka (Málaga) (IV) Minorka (Menorca) Mürsiye (Murcia) (V) Leble (Niebla) (III) Uryûle (Orihuela) Belensiye (Valencia) (IV)