Belzec imha kampı
Belzec, (Lehçe Bełżec, Şablon:IPA-pl) Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.
İnşası ve İşlevi
.jpg)
.jpg)
Toplama ve imha kampı olarak işlev görmüş olan Belzec, Reinhard Operasyonu kapsamında ve Nihai Sonuç'a ulaşmak için inşa edilen üç toplama kampının ilkidir. Özellikle doğu Avrupa'dan toplanan ve getirilen Çingeneler, Yahudiler ve bazı Yahudi olmayan Lehler kurbanlar arasında yer almaktadır. 1941 Eylül ayında Chelmno'da Yahudi ve Çingenelerin gazla öldürülmesine başlanmıştı. Bu yok etme operasyonlarında görev alan Christian Wirth, gazla öldürme konusundaki tecrübelerinden dolayı 1941 yılının Aralık ayında Belzec kampının ilk komutanı olarak atandı. Kampın en şedid döneminde komutan olan Christian Wirth sonrasında 1942 yılının Ağustos'undan kapatılana kadar ise kamp komutanlığını Gottlieb Hering üstlendi. Chelmno Kampı'ndan kaçıp kampın bir ölüm makinesi olduğunu Varşova gettosundaki Yahudilere haber veren Szlamek Bajler; daha sonra Emanuel Ringelblum'a gönderdiği haberde Belzec Kampı için "Belzec’de de Chelmno’da olduğu gibi mezarlar var" yazmıştır.[1]
Mart 1942 ile Aralık 1942 arasında katliam işlevi görmüş bu kampta yaklaşık olarak 434,000 ila 550-600,000 kişinin öldürüldüğü belirtilmektedir.[2][3] Ele geçirilen bir telgraf kaydına göre, kampa Aralık 1942'e kadar getirilen sadece Yahudilerin sayısı 434.508'dir.[4] Bunun yanında getirilen çingene ve muhalif lehleri de eklendiğinde yarım milyonun üzerinde insan kaybı oluşmaktadır.
Kapatılması
Belzec kampı'nın çalışmaları 1942’de durduruldu ve soykırım izlerini silmek adına makineler ile toplu halde gömülmüş cesetler dahi topraktan çıkartılarak yakıldı.[5] Kampta sağ kalabilenler Sobibor İmha Kampı'na nakledildi. Haziran 1943'e kadar devam eden çalışmalar sonrası kamp alanı arazi haline getirildi.
Sağ Kalanlar ve Savaş Sonrası
Kamp komutanı Wirth ise kampın kapanması sonrasında ve savaş devam ederken 1944 Mayıs'ında bir sokak çatışması sırasında Trieste yakınlarında, Yugoslav partizanlar tarafından zaten öldürülmüştü. Sonderkommando yani imha kapındaki zorunlu çalıştırılan mahkumlardan ancak yedisi, dünya savaşı sonuna kadar yaşayabilmiş; içlerinden sadece birisi, Lviv'deki bir sabun üreticisi olan Rudolf Reder, mahkemede şahitlik yapabilmiştir. Bunun yanında Chaim Hirszman'ın ifadeleri de Belzec'te yaşananlar hakkındadır ancak savaş sonrası siyasi faaliyetleri sebebiyle şüpheyle yaklaşılmaktadır.[6] Yaşanılan katliamın büyüklüğüne rağmen yetersiz şahitlik ve ifade sebebiyle Belzec Mahkemesi'nin delilleri bu bakımdan yetersiz kalmıştır. II. Dünya Savaşı'nın sonra ermesinden sonra 1964-1965 yılında yapılan Belzec Mahkemesi adı verilen özel bir soruşturma ve yargılama ile kampta işlenen suçlar incelenmiştir. Kesin bir görevlendirmesi olmadığı kaydıyla Josef Oberhauser 4,5 yıl hapis ile cezalandırılmış, diğer sanıkların ise "baskı altında" oldukları gerekçesiyle o dönemki eylemlerinden beraatlerine hükmedilmiştir. Günümüzde halen Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) açısından büyük acıların simge yerlerinden birisidir.
Galeri
-
Ceset yakım rayları -
Anıt bölgesinde orijinal iniş mevkii -
İnsan külü kaplı alanda mezar taşı olarak kullanılan taşlar -
Anıttan bir görünüm -
Anıttaki sembolik gaz odalarına giden "ölüm yolu" -
Anıt inşası sırasında SS'in diktiği ağaçlardan sadece bu meşe ağaçları, soykırımın şahidi olarak bırakılmıştır. -
Anıttan bir görünüm
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Arad, Yitzhak, Belzec, Sobibor, Treblinka: The Operation Reinhard Death Camps, (1999)