İçeriğe atla

Batı İber dilleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Batı İber
Batı İber-Romen, Batı İberya Latin
Coğrafi dağılımİber Yarımadası, Latin Amerika, Afrika, İsrail, Filipinler, Doğu Timor, Paskalya Adası, Goa
SınıflandırmaHint-Avrupa
Alt bölümler
İber Yarımadası'ndaki diller
Batı İber-Romen:
  Fala
Oksitan-Romen: Hint-Avrupa olmayanlar:

Batı İber veya Batı İber-Romen dilleri; Kastilya dillerini (İspanyolca, Ladino), Asturleoncayı (Asturyasça, Leonca, Mirandaca, Extremaduraca (bazen), Kantabriyaca),[1][2] Navarra-Aragoncayı ve Galiçya-Portekizcenin torun dillerini içeren bir İber-Romen dilleri koludur.

Batı İber dilleri, birkaç yüzyıl öncesine kadar İber Yarımadasının batı, orta ve güney kısımlarını kaplayan ve Baskça ile Katalanca konuşan bölgeleri dışarıda bırakan bölgede bir lehçe sürekliliği içerisindeydiler. Bazı bölgelerde halen daha bu durum söz konusuyken (özellikle de yarımadanın kuzeyinde) dillerin sosyopolitik tarihlerinin farklılaşmasından ötürü (erken 12. yy'da Portekiz'in bağımsızlaşması, geç 15. yy'da İspanya'nın Kastilyacayı tercih eden Katolik hükümdarlar altında birleşmesi) İspanyolca ve Portekizce, birbirinden ayrışmaya devam ederek kardeş dillerinden daha yaygın olmaya ve hatta onların yerine geçmeye başlamıştır.

Galiçyaca-Portekizce ve Asturleonca gruplarının modern üyelerinin dil mi lehçe mi olduğu konusunda anlaşmazlıklar bulunmaktadır. Yaygın ama tartışmalı bir sınıflandırma Portekizce ve Galiçyaca -ve aynı şekilde Asturyasça, Leonca ve Mirandaca- ayrı dillerdir demektedir. UNESCO'ya göre Kantabriyaca ve Estremaduraca Leoncanın eş-lehçeleri, ISO kodlarına göreyse Extremaduraca, Kastilyaca lehçesidir.

Papiamento; Portekizce, Yahudi-Portekizcesi ve İspanyolcadan türediği düşünülen ve Hollanda Karayipleri'nde konuşulan bir Batı İber kreol dilidir.

Sınıflandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kalın yazı dil ailesini/grubunu, hançer (†) ölü dilleri göserir.

  1. ^ a b Extremaduraca bazen bir Asturleonca lehçesi, bazen de bir Kastilyaca lehçesi olarak görülür.
  1. ^ Menéndez Pidal, R (2006) [1906]. El dialecto Leonés. León: El Buho Viajero. ISBN 84-933781-6-X. 
  2. ^ UNESCO Interactive Atlas of the World’s Languages in Danger 28 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., where Cantabrian is listed in the Astur-Leonese linguistic group.