Barrow Nehri
| Barrow Nehri | |
|---|---|
 Barrow Nehri, Bagenalstown, Carlow Kontulğu
| |
 Barrow Nehri ve çevresindeki coğrafya
| |
| Konum | |
| Şehir(ler) | Laois, Kildare, Kilkenny, Carlow, Wexford, Waterford |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Slieve Bloom Dağları |
| Ağız | Kelt Denizi |
| Uzunluk | 192 km (119 mi) |
| Havza alanı | 3.067 km2 (1.184 sq mi) |
| Sağ kolları | Owenass Nehri, Madlin Nehri, Ballyvalden Nehri, Gowran Nehri, Nore Nehri, Suir Nehri |
| Sol kolları | Figile Nehri, Finnery Nehri, Greese Nehri, Lerr Nehri, Burren Nehri, Mountain Nehri, Pollmounty Nehri |
Barrow Nehri (İrlandaca: An Bhearú),[1] İrlanda'nın önemli akarsularından biridir. Üç Kız Kardeş olarak bilinen üç nehirden biridir; diğer ikisi Suir ve Nore nehirleridir. Barrow, bu üçü arasında en uzun olanıdır ve 192 km ile Shannon Nehri'nin ardından İrlanda’nın en uzun ikinci nehri konumundadır. Barrow Nehri'nin, Nore Nehri ile birleşmeden önceki havza alanı 3.067 km²’dir.[2] Aynı noktadaki uzun dönemli ortalama akış hızı saniyede 37,4 metreküptür.[2] Nore Nehri'nin katılımıyla birlikte havza alanı yaklaşık 5.500 km²’ye, debisi ise saniyede 80 metreküpün üzerine çıkar.
Akış
[değiştir | kaynağı değiştir]Barrow Nehri’nin kaynağı, Laois Kontluğu’ndaki Slieve Bloom Dağları’nda yer alan Glenbarrow’dur.
Nehir, Waterford’un ötesindeki denize ulaşmadan önce sırasıyla Portarlington, Monasterevin, Athy, Carlow/Graiguecullen, Bagenalstown, Goresbridge, Graiguenamanagh ve New Ross gibi kasabalardan geçer.
Nehir, doğal bir sınır görevi görür: sağ kıyısında Kilkenny ve Waterford kontlukları, sol kıyısında ise Carlow ve Wexford kontlukları yer alır.
İsmi
[değiştir | kaynağı değiştir]İrlandaca “Bhearú” hidronimi, kaynamak veya mayalanmak anlamına gelen boru- kökünden türeyen Proto-Keltçe bir sözcükten gelir; bu da onu madenler ve kaynak sularının Kelt tanrısı Borvo ile kökensel olarak akraba yapar.[3] Tarihsel yazım varyantları arasında Berbae (yaklaşık 800/830, genitif hali), Barowe (1522) ve Barragh (1641) yer alır.[1] Coğrafyacı Batlamyus ise bu nehirden Βιργος (Birgu) adıyla söz eder; bu adın, “saklamak, korumak” anlamına gelen Proto-Hint-Avrupa kökü bʰergʰ- ile bağlantılı olabileceği düşünülür. Bu da Waterford Limanı'nın bir sığınak yeri olarak algılanmış olabileceğine işaret eder.[4][5]
Nehre adını veren efsanevi anlatım, İrlanda mitolojisindeki şifacı tanrı Dian Cecht’in bir eylemine dayandırılır. Rivayete göre, Morrígan’ın oğlunun kalbinde bulunan üç yılanı öldüren Dian Cecht, bu yılanları Barrow Nehri’ne atmış ve nehir bu yüzden kaynamaya başlamıştır.[6]
Sloighedh la Domhnall ua Néill co Laighnibh co ros-indir o Bherbha siar go fairrge, & do-bert bóromha mhór lais, & do-rad forbhais for Ghallaibh, & for Laighnibh co cenn da mhíos. As don chur-sin torchair Fionn, mac Goirmghiolla, Dunghal mac Dúnghaile I Riagáin, & Ronán, mac Bruadair, mic Duibhgiolla, & aroile saor-chlanna do Laighnibh amaille friu.[7]
Çevirisi:
Domnall ua Néill, Leinster’e bir orduyla sefer düzenledi; Barrow Nehri’nden doğuya, denize kadar olan bölgeyi yağmaladı; büyük bir sığır sürüsünü ganimet olarak götürdü; Norveçlilere (Norslular) ve Leinster halkına karşı iki ay boyunca kuşatma uyguladı. Bu sefer sırasında Goirmghilla’nın oğlu Fionn, Dúnghal ua Riagáin’in oğlu Dúnghal, Duibhghilla’nın torunu, Bruadar’ın oğlu Ronán ve onlarla birlikte bazı diğer Leinsterli soylular öldürüldü.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Barrow Nehri, tarihsel olarak doğu kıyısındaki Laigin krallığı ile batı kıyısındaki Osraige krallığı arasında doğal bir sınır işlevi görmüştür.
Sir John Davies tarafından aktarılan bir atasözüne göre, “Barrow’un batısında yaşayan, yasanın da batısında yaşar.” Bu ifade, nehrin batısındaki bölgelerin merkezi otoritenin denetiminden görece uzak olduğunu ima eder.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "An Bhearú/River Barrow". logainm.ie. Irish Placenames Database. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
- ^ a b South Eastern River Basin District Management System. Page 38 2016-03-03 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Monnier, Nolwena (2019). "Nommer la nature : toponymie de la nature dans la Topographia Hibernica de Gerald of Wales". Études irlandaises (44–1): 31-46. doi:10.4000/etudesirlandaises.6884. ISSN 0183-973X. Geçersiz
|doi-access=free(yardım) - ^ "Ireland" (PDF). romaneranames.uk. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2019.
- ^ Freeman, Philip (28 Haziran 2010). War, Women, and Druids: Eyewitness Reports and Early Accounts of the Ancient Celts. University of Texas Press. ISBN 9780292789135. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Shaw, John. "Indo-European Dragon-Slayers and Healers, and the Irish Account of Dian Cécht and Méiche". 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016.
- ^ "Annals of the Four Masters". ucc.ie. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2014.
- ^ Falkiner, Caesar Litton (1904). Illustrations of Irish history and topography, mainly of the seventeenth century. Londra: Longmans, Green, & Co. s. 117. ISBN 1-144-76601-X.
