Balkan vaşağı
| Balkan vaşağı | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
''Lynx lynx balcanicus''
Bures, 1941 |
Balkan vaşağı (Latince: Lynx lynx balcanicus,[1] sin.: Lynx lynx martinoi), vaşak cinsinden bayağı vaşağın bir alt türü.[2][3] Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı için IUCN Kırmızı Listesi'ne dahil edilmiştir.
Balkan vaşağını, Doğu Arnavutluk ve Batı Makedonya'da gözlemlemek mümkündür. Bunun yanında Kosova ve Karadağ'da da daha küçük bir nüfusa sahip olmakla birlikte varlıklarını sürdürmektedirler.[4][5] Kuzey Makedonya'nde ulusal bir sembol olarak kabul edilir[6] ve Makedon denarı madeni parası üzerinde bulunur.[7] Makedonya'da, çoğunlukla Mavrova Millî Parkı'nda bulunan, sayıları 35 ila 40 arasında değişen Balkan vaşağı olduğuna inanılmaktadır.[8] Bu kedinin Balkanlardaki en büyük kedi olduğu düşünülmektedir. Arnavutluk'un kuzey dağlık bölgesinde[9] ve Shebenik-Jabllanicë Millî Parkı sınırları içinde 2011 ve 2012 yıllarında görülmüştür.[10] Arnavutluk'ta Kritik Tehlike Altında olarak sınıflandırılmıştır ve 1969'dan beri de jure olarak korunmaktadır, ancak yasadışı avlanma ve habitat tahribatından ötürü Arnavutluk ve Makedonya'daki Balkan vaşağı nüfusu azalmaktadır.[11]
Arnavutluk'ta hala yaşayan yaklaşık 15-20 tane Balkan vaşağı var.[12] Balkan vaşağı, yaklaşık bir asırdır yok olma eşiğinde olmuştur, toplam sayılarının 50'den az olduğu tahmin edilmektedir.[4] Balkan vaşaklarının sayısındaki azalmanın yasadışı avlanmaya bağlı olduğu düşünülüyor.[13] Balkan vaşağının çiftleşme dönemi, Ocak ayından şubat ayına kadardır ve doğumu nisan ayında gerçekleşir.[14] Balkan vaşağı ilk kez 1941 yılında Bulgar zoolog Ivan Buresh tarafından kayıt altına alınmıştır. 1978'de, Mirić (Belgrad Üniversitesi) Balkan vaşağının morfolojisini tespit etmiştir. Bununla birlikte Balkan vaşağının diğer vaşaklardan farklı özelliklerini göstermiştir. Balkan vaşağı alt tür olarak kabul edilmesine rağmen, pek çok akademisyen onları alt tür olarak görmemektedir.[15] [16] Vaşakların nüfusunun azalmasını önlemek için programlar hazırlanmıştır. Bu amaçla okullarda bu tür eğitim faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Makedonya ve Arnavutluk, projelerini genişletmek için birlikte çalışmaya devam ediyor.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Boris Kryštufek (2012). ""Valid name for the Balkan lynx: Lynx lynx martinoi Mirić, 1978, is a junior synonym of Lyx lyx balcanicus Bureš, 1941"" (PDF). Folia Zool. – 62 (2). ss. 121-124. 24 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2018.
- ^ Lynx lynx martinoi 11 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ION: Index to Organism Names. Organismnames.com. Retrieved on 2012-12-31.
- ^ Lynx lynx martinoi 14 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ubio.org (2005-12-09). Retrieved on 2012-12-31.
- ^ a b "IUCN/SSC - Cat Specialist Group - Balkan Lynx Compendium". 30 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2014.
A fragmented population of probably less than 50 individuals remains in western Macedonia and eastern Albania.
- ^ "Balkan Lynx Recovery Programme 2006-2009". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2014.
The present population of the Balkan lynx - described as an own subspecies Lynx lynx balcanicus - is estimated to be less than 100 individuals which are distributed in Macedonia, Albania, Montenegro and Kosovo.
- ^ "Action urged to save Balkan lynx". BBC News. 3 Kasım 2006. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2014.
- ^ Evans, Thammy (2004). Macedonia (4. bas.). Chalfont St. Peter: Bradt Travel Guides. s. 10. ISBN 9781841623955.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2018.
- ^ "IUCN/SSC - Cat Specialist Group - Balkan Lynx Compendium". 30 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2014.
The Association for the Protection and Preservation of Natural Environment in Albania (PPNEA) is pleased to inform you that on Nisan 21st, 2012, the field researchers Aleksandёr Trajçe and Bledi Hoxha, got the second photo of a Balkan lynx (Lynx lynx balcanicus) living in the wild in Albania. The picture was taken by means of camera-trapping devices, on Mart 28th 2012, at 08:33 AM, in the northern mountainous region of Albania.
- ^ "KORA: Home : Programmierung: Netboot Internet Solutions". Kora.ch. 10 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2018.
- ^ "The second Balkan lynx picture in Albania" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mayıs 2014.
The species is classified in the Albanian Red List (Decree no. 146 / 2007, Ministry of Environment, Forestry and Water Administration) with the status CR (critically endangered).
- ^ "sociation for the Protection and Preservation of Natural Environment in Albania" (PDF). 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mayıs 2014.
Recent expert based estimates indicate that the lynx population in Albania is no more than 15 - 20 remaining individuals.
- ^ Platt, John R. (2009-03-04) Last 100 Balkan lynx face possible extinction | Extinction Countdown, Scientific American Blog Network 20 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Scientificamerican.com. Retrieved on 20 Ekim 2011.
- ^ "Balkan Lynx Field Handbook" (PDF). 1.nina.no. 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2018.
- ^ D. Gugolz; M. V. Bernasconi; C. Breitenmoser-Würsten; P. Wandeler (2008). "Historical DNA reveals the phylogenetic position of the extinct Alpine lynx" (PDF). Journal of Zoology. 275 (2). ss. 201—208. doi:10.1111/j.1469-7998.2008.00428.x. 24 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2018.
- ^ Manuela von Arx; Christine Breitenmoser-Würsten; Fridolin Zimmermann; Urs Breitenmoser (2004). "Status and conservation of the Eurasian lynx (Lynx lynx) in Europe in 2001" (PDF). KORA Bericht. Cilt 19e. Bern. 19 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2018.