Büyük Sevilla Vebası
Büyük Sevilla Vebası (1647-1652), İspanya'da Sevilla nüfusunun dörtte birini öldüren büyük bir hastalıktı.[1]
600.000 ila 700.000 kişinin ya da nüfusun %8'inin biraz altında can aldığını iddia eden ve başlangıçta kuzey ve orta İspanya ile güneyde Endülüs'ü vuran 1596-1602 vebasının aksine, Cezayir'de ortaya çıkmış olabilecek Büyük Veba, Önce İspanya'nın Akdeniz tarafı. Valensiya kıyı kenti, tahminen 30.000 kişiyi kaybederek salgına uğrayan ilk şehir oldu. Hastalık, kuzeyde Katalonya ve Aragonu etkilemesinin yanı sıra Endülüs'ü kasıp kavurdu. Malaga sahilinde 50.000'den fazla insan öldü.
Sevilla şehri ve kırsal bölgelerinde, 600.000 -150.000 kişinin öldüğü düşünülüyordu. İspanya'da 10.000.000'den biraz daha az olan bir nüfusun veya tüm nüfusunun yaklaşık %5'i olan 500.000 kişinin öldüğü düşünülüyordu. Bu, 17. yüzyılda İspanya'sının en büyük, ancak tek vebası değildi.[2]
25 yıl sonra, İspanya'da başka bir veba tekrar başladı. Dokuz yıl boyunca (1676-1685), ülkenin dört bir yanında büyük hastalık salgınları dalga dalga yayıldı. En çok Endülüs ve Valensiya bölgelerini etkiledi. 1685'te sona erdiğinde, 250.000'den fazla kişinin öldüğü tahmin ediliyordu. Bu, 17. yüzyılda İspanya'daki son veba salgınıydı.
17. yüzyılda İspanya'da üç büyük veba salgını yaşandı:
- 1596-1602 Vebası (Kuzey Avrupa'dan, büyük olasılıkla Hollanda'dan gemiyle Santander'e geldi, daha sonra Kastilya'nın merkezinden güneye yayıldı, 1599'da Madrid'e ulaştı ve 1600'de güneydeki Sevilla şehrine ulaştı.)
- 1646-1652 Vebası ("Büyük Sevilla Vebası"; Cezayir'den gemiyle geldiğine inanılıyor, kıyı gemileriyle kuzeye yayıldı, Akdeniz kıyıları boyunca Barselona'ya kadar uzanan kasabaları ve arkasındaki toprak parçalarını etkiledi.)
- 1676-1685 Vebası
Normal doğumlar, ölümler ve göçü hesaba katan tarihçiler, 17. yüzyılın tamamı boyunca İspanya'daki bu vebalar nedeniyle insan kaybının toplam rakamının en az yaklaşık 1,25 milyon olduğunu tahmin ediyorlar. İspanya'nın nüfusu 1596 ile 1696 yılları arasında pek değişmedi.[3]
Hastalığın genellikle, bir sıçan vektörü yoluyla bulaşan Yersinia pestis bakterisinin bir enfeksiyonu olan hıyarcıklı veba olduğuna inanılmaktadır. Septisemik veba ve pnömonik veba gibi hıyarcıklı vebanın diğer semptom kalıpları da mevcuttu.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ BOWERS, KRISTY WILSON (2007). "Balancing Individual and Communal Needs: Plague and Public Health in Early Modern Seville". Bulletin of the History of Medicine. 81 (2): 335-358. ISSN 0007-5140. 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.
- ^ Bowers, Kristy Wilson (2013). Plague and public health in early modern Seville. Rochester, NY. ISBN 978-1-58046-801-5. OCLC 857727246.
- ^ Stanley G. Payne: A History of Spain and Portugal Volume 1, Ch 15 The Seventeenth-Century Decline 27 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. THE LIBRARY OF IBERIAN RESOURCES ONLINE, accessed 26 May 2020
- ^ "The Black Death: Timeline". hosted.lib.uiowa.edu. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.