Büyük Kuzey Savaşı

Büyük Kuzey Savaşı
Rusya-İsveç Savaşları, Polonya-İsveç Savaşları ve Danimarka-İsveç Savaşları
Tepesinden itibaren saat yönünde: Narva Muharebesi, Düna Muharebesi, Poltova Muharebesi, Gangut Muharebesi, Gadebusch Muharebesi
Tarih 22 Şubat 1700 – 10 Eylül 1721 Bölge İskandinavya, Doğu Avrupa, Ukrayna Sonuç İttifak galibiyeti
Taraflar
İsveç İmparatorluğu Holstein-Gottorp Lehistan (1704-09) Osmanlı İmparatorluğu (1710-14) Kazak Hetmanlığı (1708-1709)	Rusya Çarlığı Danimarka-Norveç (1700, 1709-) Saksonya (1700-06, 1709-) Lehistan (1700-04, 1709-) Kazak Hetmanlığı (1700-1708) Prusya (1715-) Hannover (1715-) Büyük Britanya Krallığı (1717-)
Komutanlar ve liderler
Demirbaş Şarl  (ölü) Rehnskiöld Stenbock Lewenhaupt IV. Frederick  (ölü) Stanisław Leszczyński III. Ahmed Ivan Mazepa	Deli Petro Menshikov Boris Petroviç Şeremetev IV. Frederick Augustus the Strong (personal union) Frederick William I George I
Güçler
77,000-393,400	En az 360,000
Kayıplar
Toplam: Yaklaşık 200 bin İsveçli 25 bin kadarı cephede 175 bin kadarı açlık ve kıtlıktan	Toplam: Belirsiz En az 75 bin Rus cephede 14 bin – 20 bin kadar Lehli ve Saksonyalı 60 bin Danimarkalı

Büyük Kuzey Savaşı, (1700-1721) Vestfalya Barışı sonrası Kuzey Avrupa'yı yeniden şekillendiren savaşlar dizisidir. İsveç ile komşuları arasında cereyan etmiştir.

Otuz Yıl Savaşı sırasında II. Gustaf Adolf önderliğinde İsveç orduları Avrupa içlerine dek girmiş, Fransa sınırına dek tüm Alman birliklerini süpürmüştü. İsveç'in bu şaşırtıcı gücü, müttefiki Fransa'yı bile ürkütecek boyuttaydı. Kalabalık ordusu, donanması ve demir madenleri sayesinde İsveç, komşuları aleyhine topraklarını genişletiyordu.

Rusya'nın ileri görüşlü Çarı Deli Petro, İsveç tehdidini bertaraf etmek için harekete geçti. İsveç'in yayılmasından hoşnut olmayan komşuları Rusya, Prusya, Danimarka-Norveç ve Lehistan bir araya gelerek Kuzey İttifakı'nı kurdu.

İsveç'in genç ve dinamik kralı Demirbaş Şarl, ordusunun başına geçerek ittifak güçleriyle savaştı. Aynı yıllarda, Avrupa'nın batısında İspanya Veraset Savaşı sürmekte olduğu için İsveç, Fransa'nın yardımından mahrumdu. Ne var ki Demirbaş Şarl tüm cephelerde zafer kazandı. Rusları da 1700'te Narva'da ezdi.

Ancak İsveç'in kaynakları, bu kadar düşmana karşı savaşı sürdürmeye yetmedi. 1709'da Poltava'da bozguna uğrayan kral, Osmanlı Devleti'ne sığınınca savaş güneye sıçradı (Prut Savaşı). Osmanlıların Rusları 1711'de Prut'ta yenmesi İsveç'i rahatlattıysa da Osmanlılar savaştan çabuk çekildi.

İsveç savaştan mağlup ayrılmış oldu. Yarım asırdan fazla süredir devam eden İsveç yayılması sona erdi. Ruslar ise Baltık Denizi kıyılarında geniş bir kıyı parçası elde ettiler. Sonrasında dünyanın en büyük devletlerinden biri oldular.

Ayrıca bakınız

• Prut Savaşı
• Demirbaş Şarl
• 1. Petro