Ay-ay

Ay-ay
Ay-ay
Korunma durumu
Neredeyse tehdit altında (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: Primates Alt takım: Strepsirrhini İnfra takım: Lemuriformes Üst familya: Lemuroidea Familya: Daubentoniidae Gray, 1863 Cins: Daubentonia É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1795
Türler
Metne bakınız
Coğrafi dağılım
Sinonimler
Familya: Cheiromyidae I. Geoffroy St. Hilaire, 1851 Chiromyidae Bonaparte, 1850 Cins: Aye-aye Lacépède, 1799 Cheiromys G. Cuvier, 1817 Cheyromys É. Geoffroy, 1803 Chiromys Illiger, 1811 Myslemur Anon. [?de Blainville], 1846 Myspithecus de Blainville, 1839 Psilodactylus Oken, 1816 Scolecophagus É. Geoffroy, 1795 Tür: daubentonii Shaw, 1800 laniger G. Grandidier, 1930 psilodactylus Schreber, 1800

Ay-ay (Daubentonia madagascariensis /Malgaşça: aiay), Daubentoniidae familyasının tek üyesidir. Madagaskar'da yaşayan oldukça nadir bir makimsi primat türü. Uzun parmaklıgiller (Daubentoniidae) familyasının tek yaşayan üyesidir. Familyanın, büyük ayay (Daubentonia robusta) adında diğer bir türünün soyu tükenmiştir.

Ay-ay gece ortaya çıkan en büyük primattır. Kuyruğunu saymazsak 30–37 cm boyunda, kuyruğu ile birlikte 44–53 cm boyunda ve 2,5 kg ağırlığındadır. Kürkü siyahtır. Kuyruğu, sincap kuyruğu gibi tüylüdür. İri, parlak kırmızı gözleri vardır. Uzun kesici dişleri kemirgen dişini anımsatır. Parmakları ince ve uzundur. Orta parmak diğer hepsiden 3 kat daha uzun olabilir.

Avlanma şekli çok ilginçtir. Önce böcekleri bulmak için parmağı ile ağaca vurarak kurtçukları arar. bulduğunda dişleri ile kabuğu çıkarır. Sonra açtığı deliğe orta parmağını sokarak böcekleri çıkarır. Çizgili keselifarenin (Dactylopsila trivirgata) de aynı şekilde avlandığı bilinmektedir.

Ayrıca yaldızlı bambu maymunu olarak da bilinir. Yalnız yaşayan noktürnal bir canlıdır. Çoğunlukla Madagaskar'ın yağmur ormanlarında ve nadiren de adanın batısındaki kuru ormanlarda yaşar.

Özellikleri

Ay ay'lar özellikle dişleri ve ön ayaklarındaki 4. parmaklarında, uzun proksimal falanks ile diğer makimsilerden ayrılır

Yaklaşık 40 cm uzunluğundadır. Kuyruğu ile birlikte uzunluğu 1 metreye ulaşır. Koyu kahverengi ya da siyah kaba bir kürke sahiptir. Kısa yüzlü, büyük gözlüdür. Kemirgenler gibi sürekli büyüyen ön dişlere sahiptir. Elleri ve ayakları büyüktür. Özellikle orta parmakları çok uzundur. Ayak başparmakları hariç tüm tırnakları uzun ve pençe şeklindedir.

Yaşam şekli ve beslenme

Ağaç dalları ve yapraklarından yapılmış yuvarlak yuvalarda yaşar. Meyve ve böceklerle beslenir. Ağaç gövdelerine orta parmağı ile vurarak, böcek larvalarının yerini tespit eder. Bir seferde tek yavru yavrular. Soyu ciddi tükenme tehdidi altındadır. Madagaskar dışındaki hayvanat bahçelerinde üretme faaliyetlerinin bir kısmı başarıya ulaşmıştır.