Avusturya-Prusya Savaşı
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Avusturya-Prusya Savaşı veya Yedi Hafta Savaşı (Almanya'da kullanılan adıyla Alman Savaşı, Birlik Savaşı,[2] Prusya-Alman Savaşı, Alman İç Savaşı, Kardeş Savaşı), 1866'da Avusturya İmparatorluğu liderliğinde Alman Konfederasyonu ile Prusya Krallığı ile Alman müttefikleri yanında İtalya ve Alman müttefikleri arasında gerçekleşti. Sonuç olarak Alman devletleri üstünde Prusya egemenliği ve Üçüncü İtalyan Bağımsızlık Savaşı denilen İtalyan birleşmesi süreci gerçekleşti.
Savaşın en önemli sonucu, Alman devletleri üzerindeki hegemonyanın Avusturya'dan uzaklaşıp, Prusya'ya kayması ve Avusturya hariç tüm kuzey Alman devletlerinin birleşmesi (Kleindeutschland) yönünde bir ivme oldu. Alman Konfederasyonu'nun ortadan kalkması ve Avusturya ve Güney Alman devletleri hariç bunun yerini Kuzey Alman Konfederasyonu'nun almasıdır. Savaşın bir başka sonucu ise Avusturya eyaleti olan Venedik'in İtalya tarafından işgalidir.
Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Siyasi bir coğrafya söz konusu Almanya değil. Krallıklar ve Büyük dükalıklar ve Düklükler ve Beylikler; Almanların yaşadığı, her biri ayrı bağımsız bir hükümdar tarafından devlet aygıtı ile yönetilen. Ancak doğal bir akım var milli bir duygu oluşumuna ve Alman birliği arzusu, büyük bir millet oluşturmaya ve ortak bir lider tarafından yönetilen ulusal birliğe.
1 Temmuz 1866 tarihinde, New York Times'ta yayınlanan bir makale[3]
Yüzyıllar boyunca, Orta Avrupa, birkaç büyük devlet ve yüzlerce küçük yönetime bölünmüştü, her biri dış güçlerin yardımı ile bağımsızlığını muhafaza edebildi, özellikle Fransa. Avusturya, Habsburg İmparator kişisel toprakları geleneksel Alman devletlerinin lideri olarak kabul edildi ancak Prusya giderek güçlendi ve 18. yüzyılın sonlarında Avrupa'nın büyük güçlerinden biri oldu. Orta Avrupa'nın siyasi ortamı Napolyon tarafından yeniden düzenlendiği zaman Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu resmen 1806 yılında dağıldı.[4] Ren Konfederasyonu (Rheinbund) kapsamı içine çekilen, Alman devletleri Fransız İmparatorun yenilgisine kadar Fransız nüfuzunu kabul etmeye zorlandı.[5] Napolyon Savaşlarının 1815 yılında sona ermesinden sonra, Alman devletleri bir kez daha gevşek bir konfederasyon halinde yeniden örgütlendi: Avusturya önderliğinde Alman Konfederasyonu[6].
Bu arada, kısmen Napolyon'un muzaffer Fransız milliyetçiliğine tepki ve kısmen romantik dönemin yücelttiği ortak hislerden dolayı Alman milliyetçiliği, bu dönemde etkili bir güç haline geldi. Çoğu Alman milliyetçisinin nihai amacı tek devlet altında Almanları toplamak oldu. Ulusal birlik konusunda, nihayetinde iki fikir ön plana çıktı. İlki, bütün Almanca konuşan toprakları içerecek ve çokuluslu imparatorluk Avusturya'nın dahil ve hakim olduğu "Büyük Almanya" (Großdeutsche Lösung); diğeri ise (Prusya tarafından tercih edilir) Avusturya ve diğer güney Alman devletleri (örn Lüksemburg ve Liechtenstein) dahil olmadığı ve Prusya hakimiyetinde olacak "Küçük (Lesser) Almanya" (Kleindeutsche Lösung).
Savaşı tetiklemek için bahane Schleswig-Holstein yönetimi üzerinde Prusya ve Avusturya arasındaki anlaşmazlıkta bulundu. Avusturya, Alman Diyetine (Reichstag) anlaşmazlığı getirmeden önce ve Holstein Diyeti (Meclis)'ni toplamaya karar verdiğinde, Prusya Gastein Sözleşmesi'nin geçersiz olduğunu ilan etti ve böylece Holstein'ı işgal etti. Alman Diyet'i Prusya'ya karşı kısmi seferberliği oylayarak, yanıt verdiği zaman, Bismarck Alman Konfederasyonunun sona erdiğini iddia etti. Veliaht Prens Frederick "Augustenberg Dükünün haklarının korunmasını isteyen ve Avusturya ile bir savaş fikrine karşı olan Prusya Kraliyet Konseyinin tek üyesiydi, o bunu kardeş katilliği olarak nitelendirdi." O (Alman) birliğini ve Orta Çağ imparatorluğunun restorasyonunu desteklemesine rağmen, "Fritz, savaşın Almanya'yı birleştirmek için doğru bir yol olduğunu kabul edemezdi."[7]
Bismarck'ın politikası[değiştir | kaynağı değiştir]
Bismarck'ın Avusturya-Prusya savaşı öncesindeki davranışları üzerine, "Demir Şansölye"nin savaş sonunda esas olarak Kuzey Almanya Konfederasyonu ve Almanya'nın birleşmesi için bir master planı olup olmadığı konusunda yoğunlaşan birçok yorum vardır. Bismarck'ın, Kuzey Almanya Konfederasyonu, Fransa-Prusya Savaşı ve Almanya'nın nihai birleşmesini hayata geçirmek için çatışmayı düzenlediği ileri sürülmüştür. Ancak, J. P. Taylor gibi tarihçiler bu yoruma itiraz eder ve Bismarck'ın bir master planı olduğuna inanmaz ama oldukça elverişli durumlardan yararlanan bir oportünist olduğunu vurgularlar. Taylor, Bismarck'ın Prusya için mümkün olan en faydalı sonuçlar için olayları manipüle ettiğini düşünüyor.
Ulaşılabilir kanıtlar sayesinde, Danimarka'ya karşı İkinci Schleswig Savaşı sırasında, Bismarck'ın diplomasisini kazandığı Avusturya ittifakı nedeniyle "ustaca" görülebilir. Taylor ayrıca bu ittifakın "Avusturya için bir tuzaktan ziyade bir test" olduğuna inanmaktadır
ve hedef Avusturya ile savaş yapmamaktı, Bismarck, ittifak kurulmasının ana sebebi olduğu konusunda, daha sonra anılarında çelişti. Bu Avusturya ile bir müttefik olarak Danimarka'yı yenmek ve hiç bitmeyen Schleswig ve Holstein sorununu çözmek için ilgiliydi. İttifak Avusturya'ya karşı bir savaş provokasyonu olmaktan çok bunun yerine Prusya'yı genişletmek için bir fırsat olduğu kabul edilebilir. Birçok tarihçi, Almanya'nın birleşmesine çabalayan bir Alman milliyetçisi yerine Bismarck'ın Prusya'yı sadece genişletmek istediğine inanır. Avusturya ittifakı, Gastein Sözleşmesi ile Avusturya'yı savaşa cezbetmek için yapılmış oldu.
Bismarck'ın, İtalya ile yaptığı ittifak, Prusya'nın üç ay içinde Avusturya'ya karşı bir savaşa girmesi taahhüdünü içeriyordu, bu Bismarck için üç ay içinde Avusturya ile savaşa girmesi için bariz bir teşvik oldu; Avusturya gücünü Prusya'dan uzak tutabiliyordu. Deklarasyonun zamanlaması mükemmeldi, çünkü diğer tüm Avrupa güçleri ya çatışma girmesini yasaklayan ittifaklara bağlıydı veya yerel sorunlarının önceliği vardı. İngiltere'nin ise Prusya ve Avusturya arasındaki savaşta ekonomik veya siyasi hiçbir çıkarı yoktu. Rusya'nın, anti-Rus ittifakının Kırım Savaşı sırasında Avusturya desteği üzerinde rahatsız iradesi ve Polonya Ocak Ayaklanması sırasında Prusya, Rusya tarafında dururken Avusturya'nın olmaması nedenleriyle Avusturya tarafında savaşa girmesi mümkün değildi.
Fransa'nın duruşu[değiştir | kaynağı değiştir]
Fransa'nın da Avusturya tarafında savaşa girmesi pek mümkün değildi.
İddia edildiğine göre, Bismarck ve III. Napolyon, Biarritz'de buluşup Fransa'nın potansiyel Avusturya-Prusya savaşına müdahale edip etmeyeceğini tartıştılar. Tartışma detayları bilinmese de birçok tarihçi Bismarck'ın savaş durumunda Fransız tarafsızlığını garanti ettiğini düşünüyor. İtalya zaten Prusya ile müttefikti, bu Avusturya'nın büyük bir müttefiki olmadan her ikisiyle mücadele etmesi anlamına geliyordu. Bismarck, sayısal üstünlüğünün farkındaydı ama yine de "tavsiye için hazır olmasa bile yatırımını uluslararası durumun olumlu olmasına yaptı."
Prusya zaferi netleştiği zaman, Fransa Lüksemburg ve Renanya-Palatina'dan toprak tavizleri koparmak için çalıştı. 2 Mayıs 1871'deki Reischtag'taki konuşmasında Bismarck şöyle söyledi:
| “ | 6 Ağustos 1866 iyi bilinmelidir. Hangi pozisyonda olduğumu gözlemlemek amacıyla Fransız elçisi, kısa ve öz ültimatomunu ortaya koydu: "ya Mainz'dan vazgeçin ya da hemen gelecek savaş ilanını bekleyin". Doğal olarak bir saniyeliğine bile cevabımdan şüphe etmedim. Onu cevapladım: "İyi, o halde savaş!". Paris'e bu cevapla gitti. Birbirini izleyen günler, Paris'te farklı düşünceler ve bu talimatın bir hastalık sırasında İmparator Napolyon tarafından yırtılmış olduğunu anlamına yordum. Lüksemburg'a ilişkin daha ileri girişimleri bilinmektedir.[8] | ” |
| — Otto von Bismarck - Prusya Şansölyesi - 2 Mayıs 1871[9] | ||
Sevilmeyen yöneticiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Sevilmeyen yöneticiler, popülerlik kazanmak ve kavgalı siyasi hizipleri birleştirmek amacıyla savaşı tercih etti. Prusya Kralı II. Wilhelm Berlin'de liberal parlamento ile tam bir açmaz içindeydi, İtalya'da ise Kral II. Vittorio Emanuele solun artan reform talepleri ile karşı karşıyaydı. Avusturya İmparatoru Franz Joseph, çok uluslu halkını yabancı düşmana karşı birleştirerek, büyüyen etnik çatışmaları azaltma gereğini görüyordu.[10]
Askeri Faktörler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bismarck, Avusturya İmparatorluğu'na karşı Prusya ordusunun avantajları sebebiyle savaşa gitmek için olumlu yaklaşmış olabilir. Taylor'ın yazdığına göre ise "karar verme yeteneklerine güvenmediği generallere kontrolü bırakmakta" isteksizdi. (Prusya Ordusu içinde en önemli iki kişi Genelkurmay Başkanı Helmuth von Moltke ile Savaş Bakanı Albrecht von Roon idi.) Taylor, savaşa kışkırtmak yerine Bismarck'ın Avusturyalı liderleri Almanya için tavizlere zorlamayı umduğunu ileri sürer. Gerçek, bundan daha karmaşık olabilir, basitçe bu "Siyaset mümkünatın sanatıdır" diyen Bismarck'tı; başlangıçta Avusturya ile savaşı aramış veya Avusturya ile savaşa gitme fikrine başlangıçta karşıydı.
Rakip askeri sistemler[değiştir | kaynağı değiştir]
1862 yılında, von Roon Prusya vatandaşlarının zorunlu askerlik sorumluluğunu sağlayan birçok ordu reformunu hayata geçirdi. Bu tarihten önce, nüfus artışını dikkate almayan önceki kanunlarla, ordunun büyüklüğü sabit kalmıştı. Bu nedenle zorunlu askerlik adaletsiz bulundu ve sevilmedi. Bazı erkekler Prusya ordusuna katıldığında veya yedeklere alınırken kırk yaşında idi, üç erkekten biri(ya da daha fazla, bazı bölgelerde nüfus endüstrileşmenin bir sonucu olarak büyük gelişim göstermişti) Landwehr'de (Vatan Bekçisi/Korucusu) asgari hizmete atandı. Üç yıllık genel zorunlu askerlik tanımı, muvazzaf askeri birlik arttırmıştır ve bu boyuta eşit bir yedek ordu, Moltke'nin Avusturya'ya karşı konuşlandırabileceği büyüklükte. III. Napolyon altında Fransa, Prusyalılara karşı müdahale girişiminde bulunduğunda, eşit veya üstün sayıda askere sahip olmalıydı.
| ||
 Prusya Krallığı
|
 Avusturya İmparatorluğu
|
Tarafsız |
|
||
Tartışmalı Topraklar
| ||
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Dle rakouskeho vojenskeho kalendare..." Světozor, 8. 30 Ağustos 1867. s. 80. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2022.
- ^ Rudolf Winziers (17 Nisan 2001). "Unification War 1866". Royal Bavarian 5th Infantry. 7 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2009.
- ^ The Situation of Germany. (PDF) - The New York Times, July 1, 1866
- ^ Peter H. Wilson, The Holy Roman Empire, 1495–1806 (Basingstoke: Macmillan, 1999) p. 1.
- ^ Charles Ingrao, The Habsburg Monarchy, 1618-1815 (Cambridge: Cambridge University Press, 2000) pp. 229–30.
- ^ Wawro 2003, s. 16.
- ^ Balfour 1964, ss. 67-68.
- ^ Hollyday 1970, s. 36.
- ^ Hughes 2004 p. 189
- ^ Geoffrey Wawro, "The Habsburg 'Flucht Nach Vorne' in 1866: Domestic Political Origins of the Austro-Prussian War," International History Review (1995) 17#2 pp 221-248.
 |
Wikimedia Commons'ta Avusturya-Prusya Savaşı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
