Athene cunicularia
| Athene cunicularia | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) A. c. grallaria Pantanal, Brezilya | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Athene cunicularia (Molina, 1782) | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
| Strix cunicularia Molina, 1782 Speotyto cunicularia | |||||||||||||||||
Athene cunicularia, Strigidae familyasından bir kuş türüdür. Küçük, uzun bacaklı bu baykuş türü Kuzey ve Güney Amerika'da yaşar.[1] Çayır köpeklerinin kazdığı yerdeki oyuklarda yuvalanırlar. Baykuşların çoğunun aksine gündeüzleri de aktiftirler ama gün ortası sıcağından kaçınırlar. Diğer baykuş türlerinin çoğu gibi günbatımı ve gündoğumunda gece görüşleri ve işitme özelliklerini kendi yararlarına kullanabildikleri alacakaranlıkta avlanırlar. Ormanlık alanlar yerine açık alanlarda yaşadıklarından avlanırken uçmanın yanı sıra hızla koşabilmelerine olanak sağlayan uzun bacaklar geliştirmişlerdir.
Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
İspanyol doğabilimci Juan Ignacio Molina Şili'den toplanan bir örnek üzerinden 1782 yılında bu türü Strix cunicularia bilimsel adıyla tanımladı.[2][3] Epiteti Latince "çukur kazıcı" ya da "madenci" anlamına gelen cunicularius sözcüğünden gelir.[4] Günümüzde Alman zoolog Friedrich Boie tarafından 1822'de tanımlananan Athene cinsi içinde sınıflandırılır.[5][6]
Bazen farklı morfoloji ve karyotipi göz önüne alınarak monotipik Speotyto cinsinde de sınıflandırılır. Kemikbilim ve DNA dizileme verileri ise bu türün Athene cinsinin yerde yaşayan bir türü olduğunu gösterir ve dolayısıyla otoritelerin çoğu da bu sınıflandırmayı kabul eder.
Çok sayıda alt türü tanımlansa da bunların arasında görünüş farklılıkları çok azdır ve bazılarını taksonomisi onaylanmalıdır.[7] Alt türlerin çoğuna And Dağları ve Antillerde rastlanır. Hernekadar birbirlerinden faklı da olsalar Florida ile Karayipler de bulunan alt türlerin birbirleri ile ilişkileri çok açık değildir.[8]
Tanınan 18 alt türden ikisinin soyu tükenmiştir.[6]
- †A. c. amaura (Lawrence, 1878): Antigua, Saint Kitts ve Nevis Adaları, yak. 1905'te soyu tükenmiş
- A. c. boliviana (L. Kelso, 1939): Bolivya yaylaları
- A. c. brachyptera (Richmond, 1896): Margarita Adası, A. c. apurensis de içinde sayılabilir
- A. c. carrikeri (Stone, 1922): Kolombiya'nın doğusu, A. c. tolimae ile farklılıkları şüphelidir
- A. c. cunicularia (Molina, 1782): nominat alt tür, Bolivya'nın güneyindeki düzlükler ile Brezilya'nın güneyinden Tierra del Fuego'ya kadar olan alan
- A. c. floridana (Ridgway, 1874): Florida ve Bahamalar; Hassas türler arasında listelenmiştir[9]
- A. c. grallaria (Temminck, 1822): Brezilya'nın ortası ve doğusu
- †A. c. guadeloupensis (Ridgway, 1874): Guadeloupe ve Marie-Galante Adaları, yak. 1890'da soyu tükenmiş
- A. c. guantanamensis (Garrido, 2001): Küba ve Isla de la Juventud
- A. c. hypugaea (Bonaparte, 1825): Kanada'nın güneyinden Büyük Ovalar boyunca güneye Orta Amerika'ya doğru olan bölgede; görünüşte güvende olarak listelenir[10]
- A. c. juninensis (Berlepsch & Stolzmann, 1902): Peru'nun ortasından Arjantin'in kuzeybatısına And Dağları, A. c. punensis alt türünü de kapsayabilir
- A. c. minor (Cory, 1918): Guyana'nın güneyi ile Roraima bölgesi
- A. c. nanodes (Berlepsch & Stolzmann, 1892): Peru'nun güneybatısı, A. c. intermedia alt türünü de kapsayabilit
- A. c. pichinchae (Boetticher, 1929): Ekvador'un batısı
- A. c. rostrata (C. H. Townsend, 1890): Clarion Adası, Revillagigedo Adaları
- A. c. tolimae (Stone, 1899): Kolombiya'nın batısı, A. c. carrikeri alt türünü de kapsayabilir
- A. c. troglodytes (Wetmore & Swales, 1931): Hispanyola (Haiti ve Dominik Cumhuriyeti) ve çevresindeki adalar (Gonâve Adası, Beata Adası)
- A. c. partridgei (Olrog, 1976): Corrientes Eyaleti, Arjantin, muhtemelen A. c. cunicularia alt türü içinde
Paleo alt tür A. c. providentiae Bahamalarda Pleyistosenden kalma fosillerden tanımlandı. Bu kuşların günümüzde yaşayan A. c. floridana ile ilişki bilinmemektedir.
Ek olarak Karayiplerde Barbuda, Cayman Adaları, Jamaika, Mona Adası ve Porto Riko gibi adalarda benzer baykuşlara ait tarihöncesi fosillere rastlandı. Bu kuşların muhtemelen son buzul çağında karşılaşılan ekolojik ve deniz seviyesi değişiklikleri nedeniyle Pleyistosen'in sonuna doğru soylarının tükendiği düşünülmektedir. Günümüzdeki tür ile boyut açısından farklılık gösteren fosillerin günümüz taksonu ile olan ilişkileri tam olarak açıklanamamıştır.
-
A. c. hypugaea
Kaliforniya (ABD) -
A. c. floridana
Florida (ABD) -
-
A. c. cunicularia
Uruguay
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Lewis, D.P. (2005). "Burrowing Owl – Athene cunicularia". OwlPages.com. Owl Species ID: 220.040.000. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2005.
- ^ Molina, Giovanni Ignazio (1782). Saggio sulla storia naturale del Chili (İtalyanca). Bologna: Stamperia di S. Tommaso d'Aquino. s. 263. 5 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ^ Peters, James Lee, (Ed.) (1940). Check-List of Birds of the World. 4. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 153. 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ^ Jobling, James A. (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Londra: Christopher Helm. s. 124. ISBN 978-1-4081-2501-4.
- ^ Boie, Friedrich (1822). "Ueber Classification, insonderheit der europäischen Vogel". Isis von Oken (Almanca). Cols 545-564 [549]. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ^ a b Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, (Ed.) (2020). "Owls". IOC World Bird List Version 10.2. International Ornithologists' Union. 31 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
- ^ Holt, D.W.; Berkley, R.; Deppe, C.; Enríquez Rocha, P.L.; Petersen, J.L.; Rangel Salazar, J.L.; Segars, K.P.; Wood, K.L. (1999). del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. (Ed.). 155. Burrowing Owl. Handbook of the Birds of the World. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions. ss. 227-228, plate 17. ISBN 84-87334-25-3.
- ^ Korfanta, N.M.; McDonald, D.B.; Glenn, T.C. (2005). "Burrowing owl (Athene cunicularia) population genetics: A comparison of North American forms and migratory habits" (PDF). Auk. 122 (2): 464-478. doi:10.1642/0004-8038(2005)122[0464:BOACPG]2.0.CO;2. hdl:20.500.11919/2971
. JSTOR 4090439. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ^ "NatureServe Explorer 2.0". explorer.natureserve.org. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
- ^ "NatureServe Explorer 2.0". explorer.natureserve.org. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
