Astacus astacus
| Astacus astacus | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Astacus leptodactylus
| ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
|
Astacus astacus, Avrupa kereviti, asil kerevit veya geniş parmaklı kerevit, Avrupa'nın en yaygın kerevit türü ve geleneksel yemek kaynağı. Diğer gerçek kerevitler gibi A. astacus, yalnızca kirlenmemiş akarsularda, nehirlerde ve göller gibi tatlı sularda yaşar. Fransa'dan Orta Avrupa boyunca, Balkan Yarımadası ve kuzeyinde Britanya Adaları, İskandinavya ve Doğu Avrupa'da bulunmuştur. Erkekler 16 cm, dişiler 12 cm'ye kadar uzayabilir.[1]
Ekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Avrupa kereviti, gececildir ve günü bir yuvada dinlenerek geçirerek solucanlar, sucul böcekler, yumuşakçalar ve bitkilerle beslenir. Cinsel olgunluğa üç ila dört yıl içinde ve tüy dökme dönemlerinden sonra ulaşır ve Ekim, Kasım aylarında ürer. Döllenmiş yumurtalar, pleopodlarına tutturulmuş dişiler tarafından, sonraki Mayıs ayına kadar yumurtadan çıktıkları ve dağıldıkları zaman taşınırlar. A. astacus türünün ana yırtıcıları vizon, müren balıkları, levrek, turna balığı, su samurları ve misk sıçanlarının küçük ve yetişkinleridir.[1]
Tüketim[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu tür Avrupa'da bir kez bol miktarda bulunmuştur, ancak satın alınması pahalıdır ve en iyi yenilebilir kerevit olarak kabul edilmiştir.[1] Ancak, Kuzey Amerika'nın istilacı türleri olan sinyal kerevitleri (Pacifastacus leniusculus) tarafından taşınan kerevit vebasına karşı hassastır. Bu yüzden IUCN Kırmızı Listesinde hassas türler olarak listelenmektedir.[3]
A. astacus tüketiminin belgelendirilmesi İsveç soyluları arasında popüler olduğu Orta Çağ'a kadar uzanmaktadır ve hazır mevcudiyetinden dolayı 17. ve 18. yüzyıllarda tüm sosyal sınıflara yayılmıştır. Başlangıçta tuzağa düşürülen yabani hayvanlardan toplanan kerevitler, bunun yerine insan yapımı havuzlardaki sinyal kerevitinin daha yoğun su kültürü ile toplanmaktadır.[4] Kerevit tüketimi; yazın sonunda yapılan kerevit partisi, İsveççe: kräftskiva ve Fince: rapujuhlat da dahil olmak üzere geleneksel İskandinav kültürünün önemli bir parçasıdır.[4]
Bir zamanlar Boğdan Prensliği'nin kuzeyinde küçük büyük yüzlerce gölde bulunmuş ve Ortodoks Hristiyan takviminin uzun süren oruç dönemlerinde tüketmek için A. astacus büyütülmüştür. Eski Dorohoi İlçesi bu alanlardan biri olarak ilçenin logosunda A. astacus (Rumence: rac) figürü bulunmaktadır.
Astasin[değiştir | kaynağı değiştir]
Astasinler, 1990'larda keşfedilen ve ilk olarak A. astacus türünden izole edilen bir sindirim enzimleri ailesidir. Hydra'dan insanlara kadar tüm hayvanlarda bu grubun 20'den fazla enzimi keşfedilmiştir.[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "Noble crayfish (Astacus astacus)". ARKive. 28 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2007.
- ^ Peter Scheffel & Bernd Sceiba. Plants and Animals of Central Europe (Pflanzen und Tiere).
- ^ L. Edsman; L. Füreder; F. Gherardi; C. Souty-Grosset (2010). "Astacus astacus". The IUCN Red List of Threatened Species. Cilt 2010. IUCN. s. e.T2191A9338388. doi:10.2305/IUCN.UK.2010-3.RLTS.T2191A9338388.en. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2018.
- ^ a b "Astacus astacus". Slow Food Foundation. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2019.
- ^ J. S. Bond; R. J. Benyon (1995). "The astacin family of metalloendopeptidases". Protein Science. 4 (7). ss. 1247-1261. doi:10.1002/pro.5560040701. PMC 2143163 $2. PMID 7670368. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2019.
