Armenag Haygazyan
| Armenag Haygazyan | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 22 Eylül 1870 Haçin, Osmanlı imparatorluğu |
| Ölüm | 07 Temmuz 1921 (50 yaşında) Mezra, Osmanlı imparatorluğu |
| Meslek | eğitimci, bilim insanı, ilahiyatçı, dilbilimci ve müzisyen. |
| Milliyet | Osmanlı Ermenisi |
| Eğitim | Central Turkey College (B.A.), Hartford ilahiyat enstitüsü (S.T.B.), Yale Üniversitesi (PhD) |
| Çocuklar | Mary Matilde Mehagian (1903-2002), Daisy Araxie Haigazian (1905-1987) Lily Anna Amadooni (1907-1970), Nelly Cecilia Constantian (1909-2006), Pansy Arpine Irish (1911-2010), Arminé Ruth Strachan (1917-2002) |
| İmza |  |
Doktor Armenag Haygaziyan (Ermenice: Արմենակ Հայկազեան, Haçin, 22 Eylül 1870 – Mezra, 7 Temmuz 1921) The New York Times tarafından “Yakın Doğu'nun en önde gelen Ermeni eğitimcisi” olarak kabul edilen Osmanlı eğitimci, bilim insanı, ilahiyatçı, dilbilimci ve müzisyen. Konya'daki Jenanyan Apostolik Enstitüsü'nün müdürüydü. Ünlü Yale Üniversitesi'nden mezun oldu ve Türkiye'deki Ermeni yurttaşlarına hizmet etmek için Türkiye'ye döndü. Doktora derecesini aldı fakat Ermeni Soykırımı kurbanı oldu.[1]
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
22 Eylül 1870'te Kilikya'nın Haçin köyünde, Harutün Haygazyan ve Mari Tavonkyan'ın oğlu olarak dünyaya geldi. Üstün zekasından dolayı 19 yaşında B.A. lisansı alabildi. Anteb Kolejinde ve Maraş Semineri'nde matematik eğitimi verdi. Hamidiye Ermeni katliamları sırasında, Dr. Haygazyan, Türkiye'deki Ermenilere karşı yönelik zulmünden kaçınmak için Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçma fırsatı buldu, ancak Türkiye'de kalmayı ve görevinde devam etmeyi seçti. Jenanyan Enstitü, 1915 Ermeni Holokost'un başlangıcında Konya'daki Ermeni nüfusunun toplu olarak sürgün edilmesinin ardından kapatıldı. O yılın 9 Mayıs'ında, Dr. Haygazyan ve ailesi Konya'dan sürgün edildiler ve Osmanlı İmparatorluğu'nun kanlı zulmünden zor sağ çıktılar. Ancak birkaç hafta sonra geri dönebildiler.
Dr. Haygaziyan, 22 Mayıs 1921'de Pazar okulu sırasında Türk güçler tarafından tutuklandı ve 31 Mayıs'ta Harput'a gönderildi. 20 Haziran'da Harput'a vardığında kendisi çökmek üzereydi. Bir grup nüfuzlu Ermeni ve Rumla birlikte tehcir edilirken tifüse yakalanmıştı. 23 Haziran'da bir karantina kampına gönderildi. Hükûmet hastaneye kabulünü geciktirmedikten sonra sağlığı kötüleşti. Daha sonra Ermeni aydınlarla birlikte sürgüne gönderilmek üzere toplandı. Dr. Haygaziyan 7 Temmuz 1921 Perşembe günü Türkiye'nin Mezra hapishanesinde yolda öldü. Cenazesi Mezra'daki Ermeni Evanjelik Kilisesi'nde yapıldı ve kendisi kilise mezarlığına defnedildi.
Armenag Haygazian'ın anısına, 1955 yılında Lübnan'ın Beyrut kentinde Haygazyan Koleji kuruldu. Kızı ve damadı Mary ve Avak (Steven) Mehagyan'ın 25.000 ABD$'lık bağışıyla Ermeni eğitimine katkılarından dolayı onuruna bu isim verildi. 1992'de Haigazian College, Haigazian University College olarak yeniden adlandırıldı ve 1996'da şimdiki adı Haygazyan Üniversitesi olarak değiştirildi.[2]
Eserlerinden alıntıları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Haigazian, A.H. (1898). The Text of Zephaniah. [Doctoral dissertation, Yale University]
- Haigazian’s private letters (1919-1920) addressed to family and friends.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Archived copy". 7 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2007.
- ^ "Our History & Heritage". Haigazian University (İngilizce). 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.