Ariocarpus

*Ariocarpus*
Ariocarpus
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae
Şube:	Spermatophyta
Sınıf:	Magnoliopsida
Takım:	Caryophyllales
Familya:	Cactaceae
Cins:	Ariocarpus;
Tür
	Metne bakınız

Ariocarpus, Cactaceae familyasının etli subtropikal bitkilerinin küçük bir cinsidir.

Adı Antik Yunanca "arya" (meşe türü) ve "carpos" (=meyve) kelimelerinin birleşmesinden gelir, çünkü iki cinsin meyvelerinin meşe palamudu biçimindeki benzerliğidir. Adın kökeni için bir başka olasılık da Scheidweiler'in "Ariocarpus" cinsini tanımladığı sırada "Sorbus aria" ağacı üzerinde yaptığı çalışmadır. "Ariocarpus" bitkilerinin meyvelerinin "Sorbus aria"nın meyvelerine benzediğini kastetmiş olabilir.

Teksas'ın (Ariocarpus fissuratus) güneyindeki Rio Grande'nin kireçtaşı tepelerinden ve ayrıca Meksika'nın kuzeyi ve merkezinden ('A. fissuratus' dahil diğer tüm türler) güçlü güneş ışığına maruz kalan “A. loydii” ve “A. fissuratus” var. “intermedius”) olarak bilinen formlar gelir.

Ariocarpus nesli tehlikededir ve vahşi doğada oldukça nadirdir.

Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]

Ariocarpus türleri çok yavaş büyür. Bitkilerin kalın yumrulu kazık kökleri vardır ve soliterdir veya küçük gövde kümeleri oluşturur. Gövdelerde tüberküller bulunur (kaktüslerde normaldir), ancak bunlar alışılmadık bir şekilde üçgen şeklindedir ve bazı türlerde yapraklara benzeyebilir. areoleler, mevcut olduklarında, üst yüzeydeki oluklardan uçlara yakın yuvarlak pedlere kadar görünüm bakımından farklılık gösterirler. Dikenler sadece fidelerde bulunur (ara sıra Ariocarpus agavoides hariç). Huni şeklindeki çiçekler, tepede yünlü bir yapı üzerinde taşınır. Renkleri beyaz veya sarıdan pembe, mor veya macentaya değişir. Tohumlar siyah ve armut şeklindedir.^[1]^[2]

Bitki hordenin gibi acı ve zehirli alkaloidler içerir. Bunlar bitkiyi otçulların tüketimine karşı korur.

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Cinsin taksonomik tarihi biraz karışıktır. 1838'de Michael Scheidweiler cinsi belirleyerek Ariocarpus retusus'u tanımladı. Açıklamayı, Henri Galeotti tarafından Meksika'dan Avrupa'ya gönderilen bitkilere dayandırdı. Aynı bitkiler, 1839'da yayınlanan bir kitapta onları "Anhalonium prismaticum" olarak tanımlayan Charles Antoine Lemaire tarafından da alındı ve kitabının sonuna bir notta Scheidweiler'in tanımına yönelik bir eleştiri ekledi. Lemaire, bir kaktüs uzmanı olarak biliniyordu ve sonraki yazarlar, Scheidweiler'in adının önceliği olmasına rağmen, adını yaklaşık 1900'e kadar kullandılar.^[1] Anhalonium gereksizdir ve bu nedenle bir gayrı meşru isim dir.^[3]

1925'te Alwin Berger, areollerin şekli temelinde bazı Ariocarpus türlerini Roseocactus cinsine ayırdı. Bu ayrılık artık haklı görülmüyor. Ariocarpus agavoides başlangıçta ayrı bir cins olan Neogomesia olarak tanımlanmıştı, ancak şimdi Ariocarpusa yerleştirildi.^[1]

Lophophora williamsii (peyote) türü, Ariocarpusda olmasa da, bir kerede Anhaloniuma yerleştirildi.

Türler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevrimiçi Dünyanın Bitkileri aşağıdaki türleri ve doğal melezleri kabul eder:^[4]

Resim	Bilimsel adı	Dağılımı
	Ariocarpus agavoides (Castañeda) E.S.Anderson	Meksika.
	Ariocarpus bravoanus H.M.Hern. & E.F.Anderson	Meksika‘daki San Luis Potosí
	Ariocarpus fissuratus (Engelm.) K.Schum.	Amerika Birleşik Devletleri'nde kuzey Meksika ve Teksas.
	Ariocarpus kotschoubeyanus (Lem.) K.Schum.	Coahuila ve Nuevo León eyaletleri ve güneye doğru kuzeydoğu Meksika'daki Querétaro eyaletine.
	Ariocarpus retusus Scheidw.	Meksika
	Ariocarpus scaphirostris Boed.	Kuzeydoğu Meksika'da Nuevo León eyaleti.
	Ariocarpus trigonus (F.A.C.Weber) K.Schum.	Meksika (Tamaulipas ve Nuevo León eyaletleri)

Doğal Melezleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ariocarpus × drabi Halda & Sladk. (=A. kotschoubeyanus × A. retusus^[5])

Dağılım ve habitat[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir istisna dışında, cins Meksika'nın orta kısımlarına, kuzeydoğuya ve güneybatıya özgüdür. Baja California da dahil olmak üzere batıda ve Yucatán da dahil olmak üzere güneydoğuda yoktur.^[4]

Ariocarpus fissuratus, Amerika Birleşik Devletleri'nde Meksika'dan güney ve güneybatıya Teksas kadar uzanan bir doğal yayılım alanına sahiptir,^[6] sınırın her iki tarafında Chihuahuan Çölü'nde bulunur.^[7]

Ariocarpus sert kuru koşullara güçlü bir şekilde uyarlanmıştır. Büyük yeraltı kökleri bitkinin çoğunu oluşturur; gövde toprağa yakın (hatta altında) büyür ve kalın bir üst yüzeye (epidermis) sahiptir.^[7]

Yetiştirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Çok yavaş büyürken, bir takım türler, A. retusus örneğin, tutmak özellikle zor değil.

Ariocarpus türleri yumrulu bir kök sistemine sahiptir ve toprak koşullarına oldukça duyarlıdır, minimum humuslu keskin drenajlı tınlı toprakları tercih eder. Toprağın sulamalar arasında tamamen kurumasına izin vererek aşırı sulanmayı önlemek için özen gösterilmelidir. Bitkiler sadece yaz büyüme dönemlerinde suya ihtiyaç duyarlar ve bazı türler oldukça soğuk koşullarla başa çıkabilse de, minimum 12 °C sıcaklıkla kış boyunca tamamen kuru tutulmalıdır.

Çoğaltılması tohumla yapılır ve yavaş olmasına rağmen mutlaka zor değildir.

Ariocarpus fideleri genellikle büyüme hızlarını önemli ölçüde artırmak için Pereskiopsis üzerine aşılanır, daha olgun bitkiler daha iyi dayanıklılık için Echinopsis, Eriocereus veya Opuntia compressa üzerine yeniden aşılanabilir ancak bu tür bitkiler genellikle aşısız örneklere çok az benzerlik gösterir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Anderson, Edward F. (2001), The Cactus Family, Pentland, Oregon: Timber Press, ss. 109-112, ISBN 978-0-88192-498-5
^ Anderson, Miles (1999), Illustrated Encyclopedia : Cacti and Succulents, Oxford: Sebastian Kelly, ss. 47-49, ISBN 978-1-84081-253-4
^ "Plant Name Details for Anhalonium Lem.", The International Plant Names Index, 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Temmuz 2018
^ ^a ^b "Ariocarpus Scheidw.", Plants of the World Online, Royal Botanic Gardens, Kew, 27 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Temmuz 2018
^ "Plant Name Details for Ariocarpus × drabi", The International Plant Names Index, 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Temmuz 2018
^ "Ariocarpus fissuratus (Engelm.) K.Schum.", Plants of the World Online, Royal Botanic Gardens, Kew, 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Temmuz 2018
^ ^a ^b Pilbeam, John (1987), Cacti for the Connoisseur : A Guide for Growers & Collectors, London: B.T. Batsford, ss. 22-23, ISBN 978-0-7134-4861-0

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Innes C, Wall B (1995). Cacti Succulents and Bromaliads. Cassell & The Royal Horticultural Society.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

(İngilizce) Ariocarpus - living rocks of Mexico 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Cactus-mall.com: "Lost Peyotls" 11 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Ande01p109-1] Anderson, Edward F. (2001), The Cactus Family, Pentland, Oregon: Timber Press, ss. 109-112, ISBN 978-0-88192-498-5

[Ande99p47-2] Anderson, Miles (1999), Illustrated Encyclopedia : Cacti and Succulents, Oxford: Sebastian Kelly, ss. 47-49, ISBN 978-1-84081-253-4

[IPNI_30029797-2-3] "Plant Name Details for Anhalonium Lem.", The International Plant Names Index, 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Temmuz 2018

[POWO_30015371-2-4] "Ariocarpus Scheidw.", Plants of the World Online, Royal Botanic Gardens, Kew, 27 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Temmuz 2018

[IPNI_326174-2-5] "Plant Name Details for Ariocarpus × drabi", The International Plant Names Index, 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Temmuz 2018

[POWO_19054-2-6] "Ariocarpus fissuratus (Engelm.) K.Schum.", Plants of the World Online, Royal Botanic Gardens, Kew, 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Temmuz 2018

[Pilb87p22-7] Pilbeam, John (1987), Cacti for the Connoisseur : A Guide for Growers & Collectors, London: B.T. Batsford, ss. 22-23, ISBN 978-0-7134-4861-0

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]