Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesinin tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Suriye Arap Cumhuriyeti
Bu kategoride yer alan maddeler
Suriye hükûmeti ve siyasetinin
bir parçasıdır.

Arap Birliği Arap Birliği Üye Devleti

Anayasa
İnsan hakları
Yürütme
Yasama
Yargı
Yerel Yönetimler
Seçimler
Dış İlişkiler

Bu madde, Baas Partisinin Suriye Bölgesel Şubesinin (aslında Suriye'nin hakim olduğu grubun) tarihini detaylandırmaktadır.

Kuruluş ve ilk yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

Baas Partisi 7 Nisan 1947'de bir Hristiyan olan Mişel Eflak, Sünni bir Müslüman olan Selahaddin el-Bitar ve Nusayri olan Zeki el-Arsuzi tarafından kuruldu. El-Arsuzi tarafından kurulan ve yönetilen Arap Baası ile Eflak ve el-Bitar tarafından yönetilen Arap Baas Hareketinin birleşmesiyle parti kuruldu.[1] Parti başlangıçta Suriye ve Lübnan'daki Fransız yönetimine karşı ulusal kurtuluş hareketi için bir araçtı. Kısa bir süre sonra Baas Partisi, eski Suriye milliyetçiliğinin ideolojik yetersizliklerini eleştiren bir parti olarak kendini kabul ettirdi.[1] Pan-Arabizm, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Araplar arasında popüler oldu.[2]

Baas ideolojisinin asıl yaratıcısı olan Eflak, ağırlıklı olarak İslam'dan ve onun değerlerinden yararlandı. Muhammed döneminin ideal Arap toplumunu temsil ettiğini ve Arapların Osmanlı İmparatorluğu ve Avrupalıların egemenliği altına girdiğini yazdı. Baas, restorasyon anlamına gelir ve partinin programı, modernizasyon yoluyla Arap restorasyonu çağrısında bulundu. Eflak ve el-Bitar üzerindeki en önemli etki, Arap sosyalizminin temeli haline gelen Avrupa sosyalizmiydi.[2]

Parti, kuruluş kongresinde Arap Baas Partisi adı altında resmen kuruldu. Kongreye göre parti "milliyetçi, popülist, sosyalist ve devrimciydi" ve "Arap ulusunun anavatanı içinde birliğine ve özgürlüğüne" inanıyordu. Parti, sınıf çatışması teorisine karşı çıktı, ancak büyük endüstrilerin ulusallaştırılmasını, işçilerin sendikalaşmasını, toprak reformunu ve bir dereceye kadar özel miras ve özel mülkiyet haklarını destekledi.[3] Parti üyeliği 1950'lerin başında 100'den 4500'e yükseldi; üyelerin çoğu ya öğretmen ya da öğrenciydi. Baas Partisi, Edib Çiçekli'nin iktidara gelmesinin ardından Lübnan'da Arap Sosyalist Baas Partisini kurmak için Ekrem el-Havrani liderliğindeki Arap Sosyalist Partisi (ASP) ile birleşti. Birleşme, Baas hareketine ilk köylü seçim bölgesini verdi: ASP'nin kalesi Hama.[4] Çoğu ASP üyesi birleşmeyi kabul etmediler ve George Alan'a göre "Havrani'nin kişiliğine tutkuyla sadık" kaldılar.[4] Birleşme o kadar zayıftı ki ASP'nin orijinal altyapısı bozulmadan kaldı. Mısır'da Cemal Abdünnasır'ın ve Arap milliyetçiliği yükselişi ile Baas Partisi hızla büyüdü. 1955'te parti, Nasır'ı ve onun pan-Arap politikalarını desteklemeye karar verdi.[4]

Seçimler, BAC ve hizipçilik: 1954-1961[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekrem el-Havrani (solda), 1957'de Mişel Eflak ile.

Suriye siyaseti, 1954'te Edib Çiçekli'nin askeri hükûmetinin devrilmesi ve demokratik sistemin yeniden kurulmasıyla dramatik bir dönüş yaşadı. Artık büyük ve popüler bir örgüt olan Baas, o yılki Suriye seçimlerinde 142 parlamento sandalyesinden 15'ini kazanarak parlamentodaki en büyük ikinci parti oldu. Parlamentonun yeni üyelerinin çoğu bağımsızdı. Baas Partisi parlamentodaki en örgütlü partilerden biriydi ve sadece Suriye Komünist Partisi (SKP) ve Halk Partisi rakipleriydi. SKP ve Baas Partisi, işçiler arasında kitlesel protestolar düzenleyebilen tek partilerdi.[5]

Baas Partisi, Mısır yanlısı görüşleri, antiemperyalist duruşları ve sosyal reformu savunmaları nedeniyle aydınlar tarafından desteklendi.[6] Baas ideolojik düşmanlarıyla, özellikle de Büyük Suriye'nin kurulmasını destekleyen Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi (SSMP) ile hatırı sayılır bir rekabetle karşı karşıya kaldı. Baas Partisinin başlıca düşmanı, sınıf mücadelesini ve enternasyonalizmi destekleyen ve Baas'a karşı olan SKP'ydi.[7] Bütün bu partiler sokak düzeyindeki faaliyetlerde birbirleriyle ve İslamcılarla rekabet ettiler ve ordudan destek aradılar.[7]

Baasçı albay Adnan el-Maliki'nin Nisan 1955'te bir SSMP üyesi tarafından öldürülmesi, Baas Partisi ve müttefiklerinin bir baskı başlatmasına ve böylece bir rakibi ortadan kaldırmasına izin verdi. 1957'de Baas Partisi, Suriye'deki muhafazakar partilerin gücünü zayıflatmak için SKP ile ortaklık kurdu. O yılın sonunda SKP, Baas Partisini o kadar zayıflattı ki, Aralık ayında Baas Partisi Mısır'la birlik çağrısında bulunan bir yasa tasarısı hazırladı ve bu çok popüler bir hareketti. Mısır ve Suriye arasındaki birlik devam etti ve Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) kuruldu. Nasır'ın kendi partisi dışındaki partilere düşmanlığı nedeniyle Baas Partisi, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nde yasaklandı. Baas liderliği 1958'de partiyi feshetti ve bazı partilerin yasaklaştırılmasının Baastan daha fazla SKP'ye zarar vereceğini düşünerek kumar oynadı.[7]

Bu arada, Mısır'da konuşlanmış küçük bir Suriyeli Baasçı subay grubu, partinin zayıf konumunu ve birliğin artan kırılganlığını alarmla izledi. İlk üyeleri Yarbay Muhammed Ümran, Binbaşı Salah Cedid ve Yüzbaşı Hafız Esad olan gizli bir askeri komite kurdular. İlk başta, komite Baas hareketinde siyasi bir rol oynamadı. Önde gelen Baasçı yetkililerin 8 Mart Devrimi'nden önce Askeri Komitenin varlığından haberdar olup olmadığı belirsizdir.[8]

1961'de Şam'da bir askeri darbe BAC'yi sona erdirdi.[7] Aralarında el-Havrani ve -daha sonra imzasını geri çeken- Selahaddin el-Bitar'ın da bulunduğu on altı önde gelen siyasetçi darbeyi destekleyen bir bildiriye imza attı.[9] Baasçılar 1961 parlamento seçimlerinde birkaç sandalye kazandılar.[7]

Devrim ve 1966 bölünmesi: 1962-1966[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla bilgi: 1963 Suriye Darbesi ve 1966 Suriye Darbesi
Askeri Komitenin önde gelen üyelerinden ve 1966 Darbesi'nin lideri Cedid

BAC'den ayrılma parti için bir kriz dönemini başlattı. Havrani de dahil olmak üzere birçok grup Baas Partisinden ayrıldı. 20 Haziran 1962'de Havrani resmen istifa etti ve ASP'yi yeniden kurdu, ancak yıllar içinde halk nezdindeki cazibesi zayıflamıştı ve ASP'nin seçimdeki tek kalesi Hama Valiliği idi.[10] 1962'de Eflak, Baas Partisini yeniden kuran bir kongre topladı.[7] Orijinal Baas Partisinde Mişel Eflak liderliğindeki Ulusal Komutanlık ile Suriye partisindeki “bölgeciler” arasındaki bölünme, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin dağılmasından kaynaklandı. Eflak; Fayiz el-Casim, Yusuf Zuayyin, Münir el-Abdullah ve İbrahim Makhus tarafından yönetilen tutarsız bir grup olan bölgeci unsurları kontrol etmeye çalıştı. Bölgeciler, Nasır'la birlik yıllarında yerel Baas Partisi yapılarının çözülmediği Suriye çevresindeki kasabalardan geliyordu.[8] Eflak, Suriyeli olmayan Ulusal Komutanlık üyelerinin çoğunluğunun desteğini aldı (o zamanlar 13 kişi).[11]

Eflak, Humus'ta beşinci kongreyi topladı. El-Havrani davet edilmedi. Eflak'ın emirlerine karşı gelen ve aktif kalan hücreler ve BAC döneminde Nasırcı olan Baasçılar kongreye davet edilmedi. Eflak, Ulusal Komutanlığın Genel Sekreteri olarak yeniden seçildi ve Suriye-bölgesel Baas örgütünün yeniden kurulmasını emretti. Kongre sırasında, Eflak ve Askeri Komite, Muhammed Ümran aracılığıyla ilk kez temas kurdu. Askeri Komite, bir darbe başlatmak için izin istedi. Eflak destek verdi.[12] Askeri Komite bu kongrede partinin sivil kanadına kendini göstermedi.[4]

Baas Partisinin Irak hücresi tarafından yönetilen Şubat 1963'te Irak Darbesi'nin başarısının ardından Askeri Komite, Nazım el-Kudsi'nin başkanlığına karşı bir darbe planlamak için aceleyle toplandı. Darbe – 8 Mart Devrimi olarak da adlandırılır – başarılı oldu ve Suriye'de bir Baas hükûmeti kuruldu.[12] Komplocuların ilk emri, tamamen Baasçılardan ve Nasırcılardan oluşan ve sivillerden ziyade askerî personel tarafından kontrol edilen Ulusal Devrim Komutanlığı Konseyini (UDKK) kurmaktı.[12]

Baas Partisi iktidarı ele geçirmiş olsa da iç çatışmalarla ilgili sorunlar yaşadı. Zaten küçük olan Baas Partisi üyeleri arasında küçük bir azınlık olan Askeri Komite, partiyi zorla yönetmek zorunda kaldı. 1963 ortalarında sadece 2500 üyesi olan Baas Partisi, popüler bir tabandan yoksundu. Hanna Batatu, 1963'ten 1970'e kadar olan dönemi "Geçiş Baası" olarak adlandırdı;[4] "Eski Baas"ın kaldırıldığını ve 1966'da Salah Cedid ve Hafız Esad liderliğindeki "Neo-Baas" ile değiştirildiğini yazdı.[4]

Ordu daha birleşikken; sivil kanat, radikal sosyalist ve ılımlı hizipler arasındaki iç çatışmalarla parçalandı. Suriye Bölgesel Komutanlığı, Ulusal Komutanlığı zayıflatarak yavaş yavaş güç topladı ve durum, 1966 Suriye Darbesi'yle doruğa ulaştı. Batatu'ya göre, iktidar mücadelesi ideolojik karakterde değildi:[4]

Parti içi anlaşmazlıklar hiçbir zaman tamamen mezhepsel ya da tamamen bölgesel karakterde olmadı... Çoğu zaman kişisel faktörler veya saf güce yönelik istekler söz konusuydu. İdeolojik yakınlıkların bir rolü vardı ama belirleyici görünmüyorlardı. Elbette 'solcular' ve 'sağcılar' etiketleri serbestçe ortalıkta dolaşıyordu. Ancak dönemin merkezi figürü Salah Cedid'in siyasi davranışı net veya tutarlı bir ideolojik bağlılığa işaret etmedi."

Cedid, Suriye'deki partinin Bölge Komutanlığı Sekreter Yardımcısı olarak görev yaparken, General Emin el-Hafız Bölge Sekreteri olarak görev yaptı. El-Hafız, Cedid'i Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanı olarak görevden aldı ve bu da Cedid'i parti içinde bir destek üssü inşa etmeye konsantre olmaya zorladı. 21 Aralık 1965'te Ulusal Komutanlık Suriye Bölge Komutanlığını feshetti ve 18 Şubat 1966'da Eflak, Cedid grubunu bölgesel ayrılıkçı bir sapma olarak kınadı. 23 Şubat 1966'da, Suriye'nin 1949'dan bu yana yaşadığı en kanlı darbe olan bir darbe gerçekleşti. Cedid ve kontrolleri altındaki ordu birlikleri tarafından desteklenen Suriye Bölgesel Komutanlığı yönetimi ele geçirdi.[7] Darbenin diğer liderleri Nusayri bir general olan Hafız Esad ve Nureddin el-Etâsî idi.[7] Suriye'nin yeni yöneticileri, Ulusal Komutanlığın eski üyelerini partiden ve Suriye'den ihraç etti. Eflak ve Bitar hapisten çıktı ve darbeden kısa bir süre sonra sürgüne gittiler.[7] Bu, Baas Partisi Ulusal Komutanlığını fiilen ikiye böldü: biri Suriye'de, diğeri Irak'ta idi.[13] Suriye'de, Baasçı sivil politikacılar devlet kurumlarının liderleri yapıldı; Etasi devlet başkanı, Yusuf Zuayyin başbakan ve İbrahim Makhus dışişleri bakanı oldu. Cedid, askeri bir diktatörlüğe karşı şüphelerden kaçınmaya çalıştı ve resmi olarak hükûmete katılmadı. Eylül 1966'daki bir darbe girişimi sırasında Cedid, hükûmeti savunmak için Çin Halk Cumhuriyeti Kızıl Muhafızlarından esinlenerek "İşçi Taburları"nı kurdu.[7]

Esad dönemi: 1970-günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra Cedid ve Esad arasındaki gerilim arttı, Esad ve ortakları ordu üzerindeki hakimiyetleri sayesinde güçlendiler. Esad ve taraftarları, 1968 sonlarında[12] Cedid'in destek ağını dağıtmaya başladılar ve partinin Cedid'in kontrolü altında kalan sivil kolunun etkisiz direnişiyle karşılaştılar.[12] Bu güç ikiliği, Esad'ın Etasi ve Cedid'i devirip hapse attığı Kasım 1970 Düzeltici Devrim'e kadar devam etti. Daha sonra Esad, hızlı bir kurum inşa etme projesine girişti, parlamentoyu yeniden açtı ve 1963'ten beri askeri emir ve geçici anayasal belgelerle yönetilen ülke için kalıcı bir anayasa kabul etti.[7]

8. Bölgesel Kongre: 1985-2000[değiştir | kaynağı değiştir]

Hafız Esad yönetiminde sonuncusu düzenlenen 8. Bölgesel Kongre (5-20 Ocak 1985), Merkez Komiteyi seçti ve bu komite de 21 kişilik Bölge Komutanlığını seçti.[14] Suriye siyasetinin merkezileşmiş doğası nedeniyle, Hafız Esad, diğer üst düzey parti liderlerinin kendi bağımsız güç üslerini kurma potansiyelini baltalamak için başka bir Bölgesel Kongre düzenlemedi.[14] Merkez Komitesi 1985'ten 2000'e kadar aktifken, nadiren toplandı ve kararların damgalanmasında bir araç olarak kullanıldı.[14]

8. Bölge Komutanlığına seçilenlerin listesi aşağıdadır:[14]

Bölge Komutanlığı üyeleri
Bölge Komutanlığı Bürosu başkanları
Popüler Organizasyon Bürosu Raşid Ahtarini Ulusal Güvenlik Bürosu Abdurrauf el-Kasım
Organizasyon Bürosu Fayiz Nasır İdeoloji ve Telkin Bürosu Ahmet Dargham
Askeri Büro Mustafa Talas Eğitim Bürosu Abdurrezzak Eyüb
Köylü Bürosu Ahmed Kabalan Gençlik ve Spor Bürosu Velid Hamdun
Yüksek Öğrenim Bürosu Vahib Tanoz Profesyonel Birlikler Bürosu Tevfik Salah
İşçi Bürosu İzzeddin Nasır

Hafız Esad 10 Haziran 2000'de Suriye devlet başkanı, Ulusal Komutanlık genel sekreteri ve Bölge Komutanlığı bölge sekreteri olarak görevdeyken öldü. Oğlu Beşşar Esad sırasıyla 17 Haziran[7] ve 24 Haziran'da devlet başkanı ve Bölge Komutanlığı bölge sekreteri olarak onun yerine geçti, Abdullah el-Ahmar de genel sekreter yardımcılığı makamı aracılığıyla fiilen Ulusal Komutanlık genel sekreteri olarak onun yerine geçti - Hafız Esad ölmüş olsa da hala fiilen Ulusal Komutanlık genel sekreteridir.[15]

9. Bölgesel Kongre: 2000-2005[değiştir | kaynağı değiştir]

9. Bölgesel Kongre'nin toplanması Hafız Esad tarafından planlanmıştı, ancak toplanamadan önce Esad öldü.[16] Süleyman Kaddah kongre başkanlığına seçildi.[17] Kongrenin beş gün sürmesi planlanırken, "Esad'ın devlet başkanlığı adaylık sürecini hızlandırmak için" üçe indirildi.[17] Kongreye 950 delege katılırken, Ulusal İlerici Cephenin 200 üyesi gözlemci olarak katıldı.[17] 9. Bölgesel Kongre (17-21 Haziran 2000), 21 yeni üyeden oluşan yeni bir Bölge Komutanlığı seçti.[18] 19 Haziran'da Beşşar Esad'ın 9. Bölge Komutanlığı adaylarını seçmekten sorumlu altı kişilik bir komiteye başkanlık edeceği açıklandı.[19] Komite, Beşşar Esad, Abdülhalim Haddam, Züheyir Maşarka, Mustafa Talas, Abdullah el-Ahmar ve Sülayman Kaddah'tan oluşuyordu.[19]

9. Bölgesel Komutanlık'ta İzzeddin Nasır ve Raşid İhtarini'nin atanmadığı dikkat çekiyor.[18] Ancak İhtarini'nin yolsuzluktan suçlu bulunduğu için görevden alındığı söyleniyor.[18] Beşşar Esad, yeni seçilen Bölge Komutanlığı tarafından kongreden iki gün sonra bölge sekreteri olarak seçildi.[20] 9. Bölgesel Komutanlığı üyelerinin listesi aşağıdadır:[18]

Aralık 1985'ten bu yana bu tür ilk toplantı olan 9. Bölgesel Kongre'de Beşşar Esad, Baas Partisinin imajını ve ideolojisini canlandırmanın gereğini vurguladı.[21] Esad yönetimi altında ilk kez, 9. Bölgesel Kongre'deki koltuk seçimlerine demokratik bir şekilde itiraz edildi.[21] Sonuç olarak, birkaç genç Baasçı parti gücünün zirvesine seçildi.[21] Kongrede seçilen 90 Merkez Komite üyesinden 62'si yeniydi.[21] Aynı zamanda Esad, Merkez Komitedeki askeri temsil payını artırırken, Bölge Komutanlığındakini azalttı.[21]

Ekonomik durum 9. Bölgesel Kongre'de geniş çapta tartışıldı.[22] Birkaç delege Çin'deki ekonomik reformların kopyalanmasını önerdi.[22] Bunun nedeni, Çin'in merkezi planlı bir ekonomiden sosyalist bir piyasa ekonomisine reform yapan tek partili bir sistem olması nedeniyle, ülkelerin paylaştığı benzerliklerden kaynaklanmaktadır.[22] Beşşar Esad, Suriye'de Çin benzeri reformlar yapılmasını destekledi ancak daha sonra da görüleceği üzere, statükodan maddi çıkarı olan taraflar ve ideolojik muhalefet bu tür önlemlere karşı çıktı.[22]

10. Bölgesel Kongre: 2005-günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Beşşar Esad, Suriye'deki Baas Partisi Bölge Komutanlığı bölge sekreteri ve devlet başkanı

10. Bölgesel Komutanlığı, Süleyman Kaddah ve Velid el-Buz'u 10. Bölgesel Kongre'nin (6-9 Haziran 2005'te düzenlenen) başkanı ve başkan yardımcısı olarak seçti.[23] 10. Bölgesel Kongre "kalkınma, yenilenme ve reform" sloganıyla gerçekleştirildi.[14] Parti içindeki reformist akım, 10. Bölgesel Kongre'ye delege seçilme kampanyası sırasında etkindi.[14] Seçilenler, idari ve memur reformları yapılması ve kamu sektörünün iyileştirilmesi çağrısında bulunurken, üst düzey parti kadrolarının fırsatçılığını eleştirmiş, ancak Beşşar Esad'ı ve kayırmacılık ve patronaj sistemlerini eleştirmemişlerdir.[14] Ancak, delege seçimlerindeki demokratik olmayan prosedürler nedeniyle reformist parti kadroları 10. Bölgesel Kongre'ye aday olamamışlardır.[14] Bu, Şam'da ve en önemlisi Şam Üniversitesinde protestolara yol açtı.[14] Parti liderliği bu baskılara 100-150 kadroyu aday olarak onaylayarak yanıt verdi.[14] Ancak sonuçta, demokratik olmayan parti sistemi nedeniyle reformist adaylar seçilemedi.[14] Tişrin Üniversitesinden Züheyir İbrahim Cabur ve Baas Partisi Parti Düşüncesini Geliştirme Komitesi üyesi ve partinin Merkez Komite Bürosu eski başkanı Ahmed el-Hacı Ali gibi bazı eski, önde gelen merkezi düzey kadrolar reformculara destek verdi ve parti sisteminin demokratikleştirilmesi çağrısında bulundular.[14]

Kongre, 9. Bölgesel Kongre'de seçilen 21 üyeden düşüşle 14 üyeden oluşan yeni bir Bölge Komutanlığı seçti.[24] Kongrede kararlaştırılan en görünür değişiklik, "eski muhafız" Bölge Komutanlığı üyelerinin çoğunluğunun Beşşar-sadıklarla değiştirilmesiydi.[24] Değiştirilen veya istifa eden "eski muhafız" üyeler arasında başkan yardımcıları Haddam ve Muhammed Züheyir Maşarka, Mustafa Talas, Ulusal Komutanlık Genel Sekreter Yardımcısı Abdullah el-Ahmar, Bölge Sekreter Yardımcısı Süleyman Kaddah, eski Meclis Başkanı Abdülkadir Kaddura ve Eski Başbakan Muhammed Mustafa Mero vardı.[24] 9. Bölgesel Kongre'de Bölge Komutanlığına katılan birkaç Beşşar sadığı da değiştirildi, bunlar arasında Behçet Süleyman, Macid Şadud, Giyab Bereket ve Velid el-Buz da vardı.[24] Yeni üyeler çoğunlukla deneyimli politikacılardı, bunların arasında şu anki Bölge Sekreter Yardımcısı Muhammed Said Bahitan ve Baas Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Hişam İhtiyar vardı.[24] Haddam'ın istifası, Hafız Esad'dan sonra Baas hükûmetinin en görünür ikinci ikonu olması nedeniyle birçok yönden şaşırtıcıydı.[24] Onun görevden alınması, Beşşar Esad'ın liderliğe yükselişinin, buna karşılık eski muhafızların ve hanedan yönetimine karşı çıkanların düşüşünün işaretiydi.[24] 10. Bölgesel Komutanlık üyelerinin listesi aşağıdadır:[14]

Bölge Komutanlığı üyeleri[14]

Bölgesel Komuta Bürosu başkanları[14]
Sekreterlik Bürosu Muhammed Said Bahitan Ulusal Güvenlik Bürosu Hişam İhtiyar
Organizasyon Bürosu Said Davud Eliya Hazırlık Bürosu Heysem Satayhi
Askeri Büro Mustafa Talas Eğitim ve İzciler Bürosu Yasir Tevfik Huriyeh
Köylü Bürosu Usame bin Hamid Adi Finans Bürosu Muhammed Said Bahitan
Hukuk Bürosu Besim Canbiyeh Ulusal Ekonomi Bürosu Muhammed el-Hüseyin
Öğrenci Bürosu Yasir Tevfik Huriyeh Gençlik ve Spor Bürosu Şahinaz Fakuş
Yüksek Öğrenim ve Bilimsel Araştırma Bürosu Yasir Tevfik Huriyeh Mesleki Dernekler Bürosu Besim Canbiyeh
İşçi Bürosu Usame bin Hamid Adi

Kongrede "partinin devletin sahibi olmadığını" vurgulayan Beşşar, başbakan ve hükûmetin partiden bağımsız olması gerektiğini ifade etti.[24] Kongrede ayrıca Suriye'de piyasa ekonomisinin tanıtılması olasılığı tartışıldı.[24] Sonunda "sosyal piyasa ekonomisi"nin uygulanmasına karar verilirken aynı zamanda Suriye'nin küresel kapitalist sistemin içine çekilmemesi için güvenceler de getirildi.[24] Ancak, Bölgesel Kongre'de hem başbakanın hem de meclis başkanının Bölge Komutanlığı üyesi olması gerektiğine karar verildi, bu da makam sahiplerinin yetkilerini zayıflattı.[24] Kongrede partinin "Arap Sosyalist Baas Partisi" olan adının, partinin Arap milliyetçisi kimliğini vurgulamak için "Suriye Bölgesi'ndeki Arap Sosyalist Baas Partisi" ya da partinin sosyalist kimliğini vurgulamak için "Demokratik Baas Partisi" olarak değiştirilmesi olasılığı tartışıldı.[24][14] Hatta partinin demokratik cazibesini güçlendirmek için partinin sloganının "birlik, özgürlük, sosyalizm"den "birlik, demokrasi, sosyal adalet" olarak değiştirilmesini tavsiye edenler oldu.[14] Hatta bazıları partiyi "vatandaşlık ve demokrasi ilkeleri ile insan haklarına saygı ve vatandaşlar arasında adaletin uygulanması" temelinde "Birlik, Özgürlük ve Sosyalizm için Arap ulusunun büyük hedeflerine ulaşmak için mücadele eden demokratik sosyalist ulusal [pan-Arap] bir siyasi örgüt" olarak tanımlama fikrini ortaya attı.[14] Sonunda, Beşşar Esad'ı partinin genel sekreteri yapmak için hem Bölgesel hem de Ulusal Komutanlıkları dağıtma ve onun yerine önerilen bir Parti Komutanlığı ile değiştirme görüşmeleri yapıldı.[24]

10. Bölgesel Kongre'ye kadar Beşşar Esad'ın Suriye'ye piyasa ekonomisi ve liberal demokratik düşünceler getirmeye çalışan gizli bir reformcu olduğu söylendi.[14] Bu söylentilere inananlar için 10. Bölgesel Kongre tam bir hayal kırıklığı oldu.[14] Partinin doktrini değiştirilmedi, ancak önemsizleştirildi ve sloganlara indirgendi.[14] Baas anayasasında Arap birliğinden bir kez bahsedilmiş ve diğer Arap ülkelerinin sosyalizme geçmeleri için devrim yapmaları talebi kaldırılmıştır.[14] Genel olarak, 10. Bölgesel Kongre partiyi güçlendirme eğilimini tersine çevirdi ve parti yeniden halkı kontrol eden bir kurum haline geldi.[14] Kongrenin ana motiflerinden biri partinin "yeniden aktif hale getirilmesi" ihtiyacıydı, ancak kongrede destek görmesine rağmen partinin daha aktif veya dinamik hale geldiğine dair hiçbir işaret yok.[14] Kongre, toplumun daha fazla demokratikleşmesini, partinin hükûmetten belirli derecelerde ayrılmasını, ekonomik reformu ve yolsuzlukla mücadele kampanyasını resmen destekledi.[14]

Suriye İç Savaşı: 2011-günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Suriye Baası (alternatif logo) Suriye İç Savaşı nedeniyle siyasi bir örgüt olarak işlevini durdurdu[25]

Yabancı analistlere göre Baas Partisi, Suriye İç Savaşı'nda küçük bir rol oynadı ve Esad hükûmetinin iktidarda kalma mücadelesinde daha çok sembolik bir güç haline geldi.[26] Baas Partisi kurumlarının neredeyse tamamen çöktüğü bölgelerde, yetkililer buna, yerlerini alacak devlet kurumları kurarak ve belirli yerlerde parti kadrolarını lidersiz bırakarak yanıt verdiler.[26] Beşşar Esad'ın Suriyesi - Otoriter Bir Rejimin Anatomisi kitabının yazarı Souhaïl Belhadj'a göre "Bölge Komutanlığının etkisini kaybetmesi hükûmetin alt kademelerine de yayıldı. Bugün güvenlik güçlerinin parti kolu dışında, ister valilik ister ilçe düzeyinde olsun, Baas'ın tüm kolları işlevsiz durumda. Artık siyasi sürece liderlik edemiyorlar, sahadaki durumla ilgili olarak Bölge Komutanlığına rapor veremiyorlar ya da ekonomik ve sosyal bilgi sağlayamıyorlar. Ayrıca Bölge Komutanlığı liderleri, Baas Partisinin illerdeki en üst düzey temsilcileri olan şube sekreterlerinin yabancılaşmasına ve hatta iltica etmesine tanık oldular."[25] Partiden ayrılan eski Baas yetkilileri, 2,5 milyon üyenin (Suriye İç Savaşı'ndan önceki bir sayı) yarısının partiden ayrıldığını iddia etti.[25] Partinin Humus ve Dera'daki genel merkezi yıkıldı.[25] Baas Partisi yapısının il düzeyindeki kademesinin kalıntıları hala sağlam kalırken, ilçe düzeyi giderek parçalandı.[25] Baas çoğunluğunun temsil ettiği belediye meclisleri "tam bir kargaşa içinde".[25] Partinin bozulmasına örnek vermek gerekirse, Dera şubesi 3000-4000 parti kadrosundan Esad hükûmetini desteklemek için siyasi bir miting düzenlemesini istediğinde, 100'den az kişi geldi.[25] Bu, şube sekreterinin "onun yerine mütevazı bir toplantı yapmaya" zorlanmasıyla sonuçlandı.[25]

Bölge Komutanlığı, bu konumunu orduya ve güvenlik güçlerine kaptırdığı için artık ülkenin kamu hizmetini kontrol etmiyor.[25] İç savaşla nasıl başa çıkılacağına dair politika belirlemekten sorumlu olması beklenirken, ikincil bir role düşürüldü.[25] Merkez Komite ve Askeri Büro aynı inançtan nasibini aldı.[25] 11. Bölgesel Kongre delegelerini seçmek için birkaç taban seçimi yaptıktan sonra kongre, iç savaş nedeniyle Şubat 2012'de süresiz olarak ertelendi.[25]

Suriye İç Savaşı nedeniyle 26 Şubat 2012'de yeni bir anayasa referandumu yapıldı.[27] Anayasa halk tarafından onaylandı ve Baas Partisinin "toplumun ve devletin önde gelen partisi" olduğunu belirten madde kaldırıldı[28] ve anayasa 27 Şubat'ta onaylandı.[29]

8 Temmuz 2013'te Merkez Komitesi, 2005'ten bu yana ilk kez toplanarak 16 üyeden oluşan yeni bir Bölge Komutanlığı seçti.[30] Beşşar Esad, toplantıyı Baas Partisi ve kadrolarının Suriye'nin karşı karşıya olduğu mevcut durumun üstesinden gelmedeki performansını görüşmek üzere düzenledi. Suriye Arap Haber Ajansına göre "Üyelerin konuşmalarında Partinin kriz sırasındaki performansı ve vatan savunmasındaki rolü ele alınırken, diğer konuşmalarda Baas kadrolarının bu hassas aşamadaki rolü 'istenen performansın altında kaldığı' için eleştirildi."[30] Şam Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Besim Ebu Abdullah, değişikliklerin yapıldığına inanıyor çünkü "Tabandan, hem krizden önce hem de krizden bu yana esnek olmamakla suçlanan liderliğe yönelik çok fazla eleştiri vardı [...] Tam bir değişim, liderliğin başarısızlığını ve Baas partisi tabanındaki memnuniyetsizliği gösteriyor".[31] Suriyeli yorumcu Adnan Abdurrazak, değişikliklerin sadece kozmetik olduğuna inanıyor ve "Esad isimleri değiştirdi, ancak Baas komutanlığının Beşşar Esad'a sadık bir destekçi olarak rolünü değiştirmedi" dedi.[32] Şu anda reforme edilmiş 10. Bölgesel Komutanlık üyelerinin listesi aşağıdadır:[30]

Bölge Komutanlığı üyeleri
Bölge Komutanlığı Bürosu başkanları
Sekreterlik Bürosu Yusuf Ahmed Ulusal Güvenlik Bürosu Ali Memlük
Organizasyon Bürosu Abdul-Mo'ti el-Maşlab Eğitim ve İzciler Bürosu Feyruz Musa
Köylü Bürosu Abdünnasır Şafi Gençlik ve Spor Bürosu Ammar Saati
Yüksek Öğrenim Bürosu Fayruz Musa Mesleki Dernekler Bürosu Rakan eş-Şufi
İşçi Bürosu Muhammed Şaban Aziz Kültür ve Bilgi Bürosu Yusuf Ahmed

İki gün sonra Beşşar Esad ile yaptığı resmi bir röportajda, devrik Bölgesel Komutanlık üyelerinin "hata" yaptıkları için görevden alındığını belirtti.[33] Ayrıca şunları ekledi: "Liderlerden [Bölge Komutanlığı üyelerinden] düzenli olarak hesap sorması gereken Merkez Komitenin gerçek rolü budur. Son yıllarda bu gerçekleşmedi".[33] Merkez Komitenin görevinde başarısız olduğu, ancak artık böyle olmayacağı sonucuna vardı.[33]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar
  1. ^ a b Tejel 2009.
  2. ^ a b Jones 2007.
  3. ^ Kostiner 2007.
  4. ^ a b c d e f g George 2003.
  5. ^ Peretz 1994.
  6. ^ Finer & Stanley 2009.
  7. ^ a b c d e f g h i j k l Federal Research Division 2004.
  8. ^ a b Rabinovich 1972.
  9. ^ Podeh 1999.
  10. ^ Moubayed 2006.
  11. ^ Reich 1990.
  12. ^ a b c d e Seale 1990.
  13. ^ Hauss 2006.
  14. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Bar 2006.
  15. ^ Brechner 1978.
  16. ^ Al Mulhem, Nabil (10 Haziran 2000). "Assad's Death Defers Party Congress, Opens Door for Power Struggle". Al Bawaba. 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  17. ^ a b c Al Mulhem, Nabil (17 Haziran 2000). "Ninth Regional Baath Congress Kicks off Saturday". Al Bawaba. 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  18. ^ a b c d Al Mulhem, Nabil (20 Haziran 2000). "Syrian Baath Elects New Regional Command, Bashar Secretary General". Al Bawaba. 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2013. 
  19. ^ a b Al Mulhem, Nabil (19 Haziran 2000). "Bashar Assad to Head Selection Committee for Syria's Baath Regional Command". Al Bawaba. 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  20. ^ "9th Baath party congress conclude, Bashar al-Assad elected regional leadership secretary". Arabic News. 21 Haziran 2000. 3 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  21. ^ a b c d e Rabil, Robert (2 Haziran 2005). "Baath Party Congress in Damascus: How Much Change in Syria?". Washington Institute for Near East Policy. 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  22. ^ a b c d Ghadbian 2001.
  23. ^ "President Assad chaires the first session of Baath Regional Congress". Syrian Arab News Agency wn.com. 6 Haziran 2005. 12 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2013. 
  24. ^ a b c d e f g h i j k l m Haddad, Bassam (Yaz 2013). "Syria's Curious Dilemma". 26. Middle East Research and Information Project. 7 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2013. 
  25. ^ a b c d e f g h i j k l Belhadj, Souhaïl (5 Aralık 2012). "The Decline of Syria's Baath Party". Carnegie Middle East Center. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2013. 
  26. ^ a b al-Amin, Ibrahim (9 Temmuz 2013). "Syria's Baath: A National Sideshow". Al Akhbar. 12 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2013. 
  27. ^ "Syria to hold referendum on new constitution". BBC World News. BBC Online. 15 Şubat 2012. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2012. 
  28. ^ Chulov, Martin (27 Şubat 2012). "Syrian regime rockets bombard Homs". The Guardian. Guardian News and Media. 18 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2012. 
  29. ^ "Presidential Decree on Syria's New Constitution". Syrian Arab News Agency. 28 Şubat 2012. 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2012. 
  30. ^ a b c "President al-Assad stresses need for a critical review of al-Baath Party performance". Syrian Arab News Agency. 8 Temmuz 2013. 10 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  31. ^ "Syria's ruling party shakes up leadership". Al Jazeera. 9 Temmuz 2013. 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  32. ^ "New Baathist Regional Command". Syrian Observer. 9 Temmuz 2013. 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2013. 
  33. ^ a b c Tets, Fernande Van (12 Temmuz 2013). "Syria President Assad says ousted Baath party members made mistakes". The Independent. Independent Print Limited. 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2013. 

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Dergiler ve makaleler
Kitaplar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arap_Sosyalist_Baas_Partisi_-_Suriye_Bölgesinin_tarihi&oldid=32485950" sayfasından alınmıştır