Arap Kurtuluş Hareketi
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Arap Kurtuluş Hareketi Arapça: حركة التحرر العربي | |
|---|---|
| Başkan | Edib Çiçekli |
| Kuruluş tarihi | 1952 |
| Kapanış tarihi | 1963 |
| Merkez | Şam |
| İdeoloji | Pan-Arabizm[1] Modernizasyon[2] Batıcılık[3][4] |
| Suriye | |
Arap Kurtuluş Hareketi (Arapça: حركة التحرر العربي, romanize: Ḥarakat Al-Tahrir Al-'Arabiy, Fransızca: Mouvement du liberation arabe) 25 Ağustos 1952'de Suriye Devlet Başkanı Edib Çiçekli tarafından kurulan bir Suriye siyasi partisiydi, hükûmeti sırasında 1954'e kadar Suriye'deki tek yasal partiydi.
Çiçekli daha sonra askeri yönetime dönüş için tüm siyasi partileri feshetti ve birçok gazeteyi yasakladı. Onun yönetimi altında zulüm görenler arasında Şam merkezli Ulusal Parti, Halep merkezli Halk Partisi, Komünist Parti, Baas Partisi ve Suriye Müslüman Kardeşleri vardı. Ayrıca Çiçekli yanlısı olmayan tüm gazeteler yasaklandı. Baas liderleri Ekrem el-Havrani, Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar'ı Lübnan'a sürgüne gönderdi. Üçü Lübnan'da Çiçekli hükûmetine karşı aktif olarak çalıştılar.
Bununla birlikte, Çiçekli yetenekli bir kamu konuşmacısıydı ve günlük konuşmalarını Suriyelilere iletmek için büyük ölçüde radyoya güveniyordu. 25 Ağustos 1952'de resmi bir hükûmet partisi olan Arap Kurtuluş Hareketini kurdu, ancak Haşim el-Etâsî gibi sivil siyasi toplumun güçlü temsilcileri tarafından boykot edildi. Parti ilericiydi, kadınları kendi saflarına kabul etti ve sınırlı derecede sosyalizm çağrısında bulundu. Bazıları Çiçekli'nin kendisini "bir Arap Sezar" olarak gördüğünü söyledi. 1953'ün ortalarında Çiçekli, kendisini başkan yapmak için bir seçim düzenledi, ancak artık artan bir muhalefetle karşı karşıyaydı.
Çiçekli, artan halk muhalefetinin onu istifaya ve ülkeyi terk etmeye zorladığı 1954 yılına kadar ülkeyi yönetmeye devam etti. Ulusal hükûmet restore edildi, ancak bu sefer yurt dışından gelen istikrarsızlıkla karşı karşıya kaldı. Başkan Çiçekli'nın 1954 darbesiyle devrilmesinden sonra, ordudaki rakip hizipler tarafından desteklenen siyasi manevralar, sonunda Arap milliyetçisi ve sosyalist unsurları iktidara getirdi.
Artan hoşnutsuzluk sonunda Şubat 1954'te Çiçekli'nin devrildiği başka bir darbeye yol açtı. Darbeciler arasında Suriye Komünist Partisi üyeleri, Dürzi subayları, Baas Partisi üyeleri vardı ve muhtemelen Irak desteğine de sahiptiler. Ayrıca Çİçekli, önde gelen bir Baasçı olan yükselen genç Adnan el-Maliki de dahil olmak üzere Suriye Ordusunda birçok aktif subayı tutuklamıştı. Çiçekli karşıtı hareketin başında eski Devlet Başkanı Etâsî ve kıdemli Dürzi lider Sultan el-Atraş vardı. En büyük Çiçekli karşıtı konferans, Etâsî'nin Humus'taki evinde yapıldı. Çiçekli, Etâsî ve Etraş'ın oğulları Adnan ve Mansur'u (ikisi de Suriye siyasetinde yükselen kişilerdi) tutuklayarak karşılık verdi.
İsyan zirveye ulaştığında, Çiçekli, Suriye'yi iç savaşa sürüklemeyi reddederek geri adım attı. Lübnan'a kaçtı, ancak Dürzi lideri Kemal Canbolat onu öldürmekle tehdit edince Brezilya'ya kaçtı. 1958'de Suriye ve Mısır'ın birleşmesinden önce, Çiçekli, Irak'ın sağladığı fonları kullanarak bir darbe başlatmak için Suriye'ye dönme fikrine sahipti. Darbe Suriye istihbaratı tarafından engellendi ve Çiçekli gıyaben ölüme mahkum edildi.
1954 Suriye parlamento seçimlerinden sonra parti Suriye Parlamentosunda 2 sandalye elde etti. Parti,1958'de Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır tarafından yasaklandı.
1961 Suriye parlamento seçimlerinde Arap Kurtuluş Hareketi Suriye Parlamentosunda 4 sandalye kazandı.
Parti, Baas devriminin ardından 8 Mart 1963'te feshedildi.
Seçim sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]
Devlet başkanlığı seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
| Seçim | Parti adayı | Oy | % | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| 1953 | Edib Çiçekli | 861,910 | 99.7% | Seçildi 
|
Suriye Halk Konseyi seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
| Seçim | Party lideri | Sandalye | +/– | Pozisyon |
|---|---|---|---|---|
| 1953 | Edib Çiçekli | 72 / 82 |
 72
|
1.
|
| 1954 | Edib Çiçekli | 2 / 142 |
 70
|
7.
|
| 1961 | Edib Çiçekli | 4 / 172 |
2
|
5.
|
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Moubayed, Sami M. (2006). Cune Press (Ed.). Steel & Silk: Men and Women who Shaped Syria 1900-2000. s. 21. ISBN 9781885942401. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
- ^ Saunders, Bonnie F. (1996). Greenwood Publishing Group (Ed.). The United States and Arab Nationalism: The Syrian Case, 1953-1960. s. 11. ISBN 9780275954260. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
- ^ American Friends of the Middle East, (Ed.) (1954). Mission to the Middle East. s. 1. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
- ^ Pungong, Victor; Ryan, David (2000). Springer (Ed.). The United States and Decolonization: Power and Freedom. s. 149. ISBN 9780333977958. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
