Andrewsarchus
| Andrewsarchus | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Holotip'in kafatası, Amerikan Doğa Tarihi Müzesi | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||
| †Andrewsarchus mongoliensis Osborn, 1924 | |||||||||||||
| Türler | |||||||||||||
(Ding vd. 1977)[2]
| |||||||||||||
Andrewsarchus, Çin'in İç Moğolistan bölgesinde orta Eosen döneminde yaşamış, soyu tükenmiş bir plasentalı memeli cinsidir. Genellikle sadece bir tür tanınır, A. mongoliensis, 1923'te Amerikan Doğa Tarihi Müzesi Orta Asya'ya yapılan keşifler sırasında keşfedilen büyük boyutlu tek bir kafatasından bilinmektedir. Orijinal tanımından bu yana genellikle bir mezonikid olarak sınıflandırılırdı, ancak en son çalışmalar onu bir çift toynaklı olarak sınıflandırır. Bir çalışma, Andrewsarchus'u özellikle entelodontlar, su aygırları ve deniz memelileri (balinaları içeren alt takımın üyeleri) ile yakından ilişkili olan Cetancodontamorpha soyunun bir üyesi olarak sınıflandırır.
Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bilinen tek kafatası, İç Moğolistan'ın orta Eosen yaşlı Irdin Manha Formasyonu'nun[4][5] paleontoloji asistanı Kan Chuen Pao tarafından, Merkezin ikinci yılının (1923) baharında bulundu. AMNH'nin Asya Keşifleri (CAE), kaşif ve doğa bilimci Roy Chapman Andrews tarafından yönetiliyor. Kafatası şimdi New York'taki Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nde sergileniyor.[6]
Cins adı Andrewsarchus, Henry Fairfield Osborn tarafından Andrews'a ithaf edilmiştir ve "Andrews" + Antik Yunanca: ἀρχός archos ('lider', 'şef' veya 'komutan') adından türemiştir. Tür adı mongoliensis, tip malzemenin bulunduğu bölge olan İç Moğolistan'a atıfta bulunur.[4]
Dişleri ve kafatası arasındaki yapı bakımından tam iskeletlerden bilinen diğer mezonikid türlerininkiyle benzerliği nedeniyle Mesonychia kladında sınıflandırıldı; bununla birlikte, bunların çoğu yalnızca Osborn'un orijinal yayınına dayanıyordu ve daha yakın tarihli çalışmalar, onu çeşitli çift toynaklı taksonları ile gruplandırmak yerine özel mezonikid ilişkilerine sahip olmadığını buldu. Gerçekten de, bir çalışma (Spaulding ve diğerleri, 2009) onların sadece entelodontlara daha yakın olduklarını değil, aynı zamanda Cetancodontamorpha kladındaki Whippomorpha'ya akraba olduklarını da bulmuştur.[7] Spaulding vd (2009), tarafından oluşturulmuş kladogram:[7]
| Ungulata |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Andrewsarchus'un olası bir sinonimi, 1959'da yaklaşık 34 cm uzunluğunda bir alt çene parçası ve Çin Henan Eyaletindeki üst Eosen Lushih Formasyonu'ndan bazı üst çene ve diş kalıntıları temelinde tanımlanan ve yeniden yapılandırılmış[8] boyutu Andrewsarchus'unkine benzeyen bir fosil idi. Paratriisodon, Arctocyonidae'de sınıflandırılmıştı ve sinonimden çok cinsin temsilcisi olarak görülmekteydi.[9]
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Osborn (1924), Andrewsarchus'u mezonikid Mesonyx ile karşılaştırarak boyutunu tahmin etmek için kullandığı kafatasının uzunluğu temelinde bilinen en büyük karasal etobur memeli olarak ilan etti.[4] Bununla birlikte, Andrewsarchus'un bilinen morfolojisi entelodont benzeri olduğundan ve dolayısıyla Szalay ve Gould'a (1966) göre alışkanlıklar ve muhtemelen vücut oranları bakımından mezonikidlerden çok farklı olduğundan, bir boyut tahmini yapılması gerekiyorsa, entelodont oranlarını kullanmak daha uygun olacaktır.[10]
Andrewsarchus mongoliensis (AMNH 20135) tip örneğinin kafatasının taban uzunluğu bu ölçümün %60'ını oluşturan uzun bir burun ile 83.4 cm'dir (32,8 inç).[4] Göz çukurları alçaktır ve burun tarafından birbirinden geniş bir şekilde ayrılır, sagital tepe küçüktür ve mandibula eklemi sığdır.
Andrewsarchus mongoliensis, entelodontlarda olduğu gibi çenelerin her iki yanında 3 kesici, 1 köpek, 4 küçük azı ve 3 azı dişi bulunan eksiksiz bir plasentalı diş formülüne sahiptir. Kesici dişler yarım daire şeklinde düzenlenmiştir, ikinci ve üçüncü küçük azılar uzamış ve tek uçludur, azı dişlerinin taçları çok kırışıktır, birinci ve ikinci azı dişleri önceki ve sonraki dişlerden çok daha fazla aşınmıştır. Aslında, azı dişleri entelodontlarınkilere o kadar benzerdir ki, dişler izole edilmiş halde bulunsalar bu şekilde sınıflandırılacakları öne sürülmüştür.[10] Ayrıca, korunmamış olmalarına rağmen diş yuvalarının çapından tahmin edilebilen, köpek dişleri kadar büyük, büyük ölçüde büyütülmüş ikinci kesici dişler de vardır. Osborn'un tanımının aksine, Szalay ve Gould'a göre tüm dişlere ve kafatasının boyutuna kıyasla orantılı olarak küçüktüler.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Meng, Jin; Wang, Yuanqing; Ni, Xijun; Beard, K. Christopher; Sun, Chengkai; Li, Qian; Jin, Xun; Bai, Bin (2007). "New Stratigraphic Data from the Erlian Basin: Implications for the Division, Correlation, and Definition of Paleogene Lithological Units In Nei Mongol (Inner Mongolia)". American Museum Novitates (İngilizce). 3570 (1): 1. doi:10.1206/0003-0082(2007)526[1:NSDFTE]2.0.CO;2. ISSN 0003-0082.
- ^ a b "Andrewsarchus". paleobiodb.org. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ Spaulding (23 Eylül 2009). "Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution". PLOS ONE. 4 (9): e7062. doi:10.1371/journal.pone.0007062. PMC 2740860 $2. PMID 19774069.
- ^ a b c d Osborn (11 Kasım 1924). "Andrewsarchus, giant mesonychid of Mongolia". American Museum Novitates. American Museum of Natural History (146). 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Wang (3 Kasım 2010). "Early Paleogene stratigraphic sequences, mammalian evolution and its response to environmental changes in Erlian Basin, Inner Mongolia, China". Science China Earth Sciences. 53 (12): 1918-1926. doi:10.1007/s11430-010-4095-8.
- ^ "Andrewsarchus, "Superb Skull of a Gigantic Beast"". American Museum of Natural History. 3 Temmuz 2013. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2014.
- ^ a b Spaulding (23 Eylül 2009). "Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution". PLOS ONE. 4 (9): e7062. doi:10.1371/journal.pone.0007062. PMC 2740860 $2. PMID 19774069.
- ^ Jin Meng, Yuanqing Wang, Xijun Ni, K. Christopher Beard, Chengkai Sun, Qian Li, Xun Jin, Bin Bai: New Stratigraphic Data from the Erlian Basin: Implications for the Division, Correlation, and Definition of Paleogene Lithological Units in Nei Mongol (Inner Mongolia). In: American Museum Novitates 3570, 2007, pp. 1–31.
- ^ Chow, M; 1959 "A new arctocyonid from the Upper Eocene uf Lushih, Honan." In: Vertebrata Palasiatica 3 (3), 1959, pp. 133-138.
- ^ a b Szalay & Gould (1966). "Asiatic Mesonychidae (Mammalia, Condylarthra)". Bulletin of the American Museum of Natural History. 132: 127-174.