Andiçme

Andiçme, birçok parlamento sisteminde kullanılan, bir siyasi parti liderinin veya bir parti adayının, bir yasama organına seçilmesi durumunda, lider veya aday olarak görev yapacak kişinin anayasaya bağlılığını teyit etmek için kullanılan bir terimdir. Genellikle, başbakanlık gibi hükümetin başı olma pozisyonuna aday olan parti lideri, seçildiğinde genellikle milletvekili olur. Hükümet kurulduğunda, siyasi partilerin milletvekilleri andiçme için kürsüye davet edilir.

Türkiye'de uygulanış biçimi

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri sonrası milletvekilleri yemin töreni

Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar ve milletvekillerinin Anayasa'nın 81'inci maddesinde yer alan metni kürsüden yüksek sesle okumasıdır. TBMM Genel Kurulunun, milletvekili genel seçimi kesin sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulunca TRT kanallarında ilanını takip eden üçüncü gün saat 14.00'te çağrısız olarak yapılan ilk toplantısında milletvekillerinin andiçme töreni yapılır. Andiçme töreninde bulunmayan milletvekilleri ve ara seçimde milletvekili seçilenler, katıldıkları ilk birleşimin başında andiçerler. Andiçme; milletvekillerinin seçim çevresi, soyadı ve adlarının alfabetik sırasına göre yapılır (İçt. m. 3). Ayrıca, Cumhurbaşkanı (Any. md. 103) ve Kamu Başdenetçisi (6328 sayılı Kn. m. 13) de göreve başlarken TBMM Genel Kurulunda andiçerler.

Milletvekili andiçmesi

Andiçme 1982 anayasası 3. Kısım I. Bölümde yer almaktadır:

“Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve laik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılâplarına bağlı kalacağıma; toplumun huzur ve refahı, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasaya sadakattan ayrılmayacağıma; büyük Türk milleti önünde namusum ve şerefim üzerine andiçerim.”

Cumhurbaşkanı andiçmesi

Anayasa Madde 103, Cumhurbaşkanı, görevine başlarken Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde aşağıdaki şekilde andiçer:

"Cumhurbaşkanı sıfatıyla, Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma, Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye, Atatürk ilke ve inkılaplarına ve laik Cumhuriyet ilkesine bağlı kalacağıma, milletin huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerinden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma, Türkiye Cumhuriyetinin şan ve şerefini korumak, yüceltmek ve üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla yerine getirmek için bütün gücümle çalışacağıma Büyük Türk Milleti ve tarih huzurunda, namusum ve şerefim üzerine andiçerim."