Anatoli Sobçak

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Anatoli Sobçak
1990'da Sobçak
Sankt-Peterburg Belediye Başkanı
Görev süresi
12 Haziran 1991 - 5 Haziran 1996
Yerine geldiği Boris Gidaspov
Yerine gelen Vladimir Yakovlev
Kişisel bilgiler
Doğum Anatoli Aleksandroviç Sobçak
10 Ağustos 1937(1937-08-10)
Çita, Rusya SFSC, Sovyetler Birliği
Ölüm 19 Şubat 2000 (62 yaşında)
Svetlogorsk, Rusya
Defin yeri Nikolskoye Mezarlığı
Sankt-Peterburg, Rusya
Partisi Sovyetler Birliği Komünist Partisi (1988-1991)
Bağımsız (1991-1996)
Evimiz - Rusya (1996-2000)
Uzmanlık alanı Hukukçu, öğretmen
Evlilik(ler)
Nonna Gandzyuk
(e. 1958, boşanma)

Çocuk(lar) Mariya, Kseniya
Bitirdiği okul Leningrad Devlet Üniversitesi

Anatoli Aleksandroviç Sobçak (Rusça: Анатолий Александрович Собчак, Rusça telaffuz: [ɐnɐˈtolʲɪj ɐlʲɪˈksandrəvʲɪtɕ sɐpˈtɕak]; 10 Ağustos 1937 - 19 Şubat 2000), bir Sovyet ve Rus siyasetçidir. Rusya Federasyonu Anayasası'nın ortak yazarı, Sankt-Peterburg'un demokratik olarak seçilmiş ilk belediye başkanı ve geleceğin başkanları Vladimir Putin ve Dmitri Medvedev'in akıl hocası ve öğretmenidir.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyet hukuk bilgini[değiştir | kaynağı değiştir]

Anatoli Sobçak, 10 Ağustos 1937'de Rusya SFSC, Sovyetler Birliği'nin Çita şehrinde doğdu. Babası Aleksandr Antonoviç, Polonya ve Çek kökenli bir demiryolu mühendisiydi ve annesi Nadejda Andreyevna Litvinova, Rus ve Ukrayna kökenli bir muhasebeciydi.[1] Anatoli dört kardeşten biriydi. 1939'da aile, Stavropol Hukuk Fakültesi'ne girmeden önce Anatoli'nin 1953'e kadar yaşadığı Özbekistan'a taşındı. 1954'te Leningrad Devlet Üniversitesi'ne geçti. 1958'de Hertzen Teacher's College öğrencisi Nonna Gandzyuk ile evlendi. 1965 doğumlu, ve günümüzde St Petersburg'da avukat olan Mariya Sobçak adında bir kızları vardır. 1983 doğumlu oğlu Gleb Sobçak ise St. Petersburg Eyalet Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olmuştur.[2][3]

Leningrad Devlet Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra Stavropol'da üç yıl avukat olarak çalıştı, ardından yüksek lisans eğitimi için Leningrad Devlet Üniversitesi'ne döndü (1962–1965). Doktora derecesini aldıktan sonra, Leningrad Polis Okulu'nda ve Leningrad Selüloz ve Kağıt Endüstrileri Teknolojisi Enstitüsü'nde (1965–1973) hukuk öğretmenliği yaptı ve 1973 ile 1990 yılları arasında Leningrad Devlet Üniversitesi'nde öğretmenlik yaptı. 1980 yılında, o zamanlar Leningrad Sovyet Kültür Akademisi'nde tarih öğrencisi ve daha sonra önde gelen bir milletvekili olan Lüdmila Narusova ile evlendi. Kseniya Sobçak isimli bir kızı vardı.

982'de Sosyalist Ekonomide Profesör ve Ortak Hukuk Bölümü Başkanı olarak atandı. Özellikle hafif hükûmet karşıtı yorumları nedeniyle hukuk öğrencileri arasında çok popülerdi. Leningrad Devlet Üniversitesi'ndeki görevi sırasında, o zamanki uluslararası ilişkiler yöneticisi Vladimir Putin ile hayatının geri kalanında sürdürdüğü yakın ilişkiler kurdu.

Yasa koyucu[değiştir | kaynağı değiştir]

1989'da Perestroyka sırasında seçim yasaları değiştikten sonra Sovyetler Birliği Halk Temsilcileri Kongresi'ne bağımsız aday olarak seçildi. Hukuk geçmişi olan birkaç milletvekilinden biriydi, bu nedenle 1989'dan 1991'e kadar oluşturulan yasaların çoğuna büyük katkı sağladı. Andrei, Saharov ve Boris Yeltsin ile birlikte Bölgeler Arası Milletvekilleri Grubu'nun kurucularından biri ve eş başkanı oldu. Ayrıca, 9 Nisan 1989'da Tiflis'te meydana gelen olayların Soruşturulmasına İlişkin Parlamento Komisyonu başkanıydı. Komisyon, göstericileri dağıtırken birçok ölümden sorumlu tutulan orduyu kınadı. Komisyonun raporu, Sovyetler Birliği ve Rusya'da sivil gösterilere karşı askerî güç kullanılmasını zorlaştırdı.

Mihail Gorbaçov'un görev süresi boyunca Başkanlık Danışma Konseyi'nin bir üyesiydi ve başkanlık yönetiminden kaynaklanan yasalara katkıda bulundu.

1991'de Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra, Merkez Parlamento üyesi değil, Yeltsin'in Başkanlık Konseyi üyesi ve 1993'te Rusya Federasyonu Anayasasını hazırlayan Anayasa Meclisi'nin başkanıydı. Gerçek yazarları biraz daha az bilinmesine rağmen, anayasa genellikle gayri resmi olarak Sobçak'ın anayasası olarak adlandırılır.

Petersburg Belediye Başkanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 1990'da Sobçak, Leningrad Kent Konseyi milletvekili seçildi ve Mayıs ayında Konsey başkanı oldu. Başından beri, liderliğinde güçlü bir otoriter eğilim vardı.[4] Konsey, belediye başkanının doğrudan seçimle seçilmesini sağlamak için şehir yönetiminin yapısını değiştirmeye karar verdi. Haziran 1991'deki bu tür seçimlerin ilki, şehir adına yapılan referandumla birleştirildi. Sobçak seçimleri kazandı ve şehir, tarihi adı olan Saint Petersburg'a dönmek için oy kullandı. İsim değişikliği, 12 Eylül 1991'de düzenlenen Sovyetler Birliği Halk Temsilcileri Kongresi'nin son oturumlarından birinde belirlendi. Değişiklik, Sovyetler Birliği Anayasasının değiştirilmesini gerektirdi ve kabulü, Sobçak'ın büyük çabasını gerektirdi.

Sobçak, 1991'den 1996'ya kadar Saint Petersburg Belediye Başkanıydı. Görev süresi boyunca şehir, göz alıcı kültürel ve spor etkinliklerinin yeri oldu. Şehir yapısının günlük kontrolünün çoğu, iki Belediye Başkanı yardımcısı (Vladimir Yakovlev ve Vladimir Putin) tarafından gerçekleştirildi; eleştirmenler bu süre zarfında şehir altyapısının kötüleştiğini, artan yolsuzluğu ve suçu iddia ettiler. 1996 belediye başkanlığı seçimlerinde, Sobçak'a eski birinci yardımcısı Vladimir Yakovlev karşı çıktı ve % 1,2'lik bir farkla kaybetti. Yakovlev'in kampanyasının en önemli noktası, Sobçak'ın (şehir parasıyla) sanatı himaye etmesi ve federal siyasete karışması, onun şehrin gerçek sorunlarını çözmesini engellemesiydi.[5]

Yuri Şutov, Sobçak'la arasını açtıktan sonra 1991'de Sobçak'ı eleştirmek için Bir köpeğin kalbi (Rusça:Собчачье сердце) adlı kitabı yazdı.[6]

Göç ve dönüşü[değiştir | kaynağı değiştir]

1997'de Sobçak'a karşı bir ceza soruşturması başlatıldı. Kendi dairesinin, büyük kızının dairesinin ve eşinin sanat atölyesinin özelleştirilmesinde usulsüzlük yapmakla suçlandı. Rusya'daki 1990'ların standartlarına göre, iddialar nispeten küçüktü (ancak şehir finansmanı için iddia edilen kayıplar hala on binlerce doları buluyordu). Bu nedenle Sobçak'ın destekçileri, yargılanmasını siyasi bir baskı olarak gördüler. Kızı Ksenia Sobçak'a göre bu kampanya, babasının gelecekteki cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmasını engellemek için 1995 yılında Moskova'dan başlatıldı.[7]

7 Kasım 1997'de Sobçak, Rus tarafında pasaport işlemi yapılmadan özel bir uçakla Paris'e uçtu. Ayrılmasının resmi nedeni, kalp rahatsızlığı nedeniyle bir Paris hastanesinde tıbbi tedavi görmekti, ancak Sobçak hastaneye hiç gitmedi. 1997 ve 1999 yılları arasında Paris'te tipik bir siyasi göçmen hayatı yaşadı.

Haziran 1999'da arkadaşı Vladimir Putin siyasi olarak çok daha güçlendi (birkaç hafta içinde Rusya Başbakanı oldu) ve savcıların Sobçak aleyhindeki suçlamaları düşürmesini sağladı. 12 Haziran 1999'da Sobçak Rusya'ya döndü. Döndükten sonra Sobçak, Rusya cumhurbaşkanlığı arayışında Putin'in çok aktif bir destekçisi oldu.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Sobchak'ın karısı Lyudmila Narusova (ortada), kızı Ksenia Sobchak (en sağda) ve Vladimir Putin cenazesinde

17 Şubat 2000'de Putin, Sobchak ile görüştü ve onu seçim kampanyasını desteklemek için Kaliningrad'a gitmeye çağırdı.[8] Sobchak, aynı zamanda koruması olarak da görev yapan iki asistanıyla birlikte oraya gitti. 20 Şubat 2000'de Sobchak, Kaliningrad Oblastı'na bağlı Svetlogorsk kasabasında aniden öldü. İlk şüpheli ölüm nedeni kalp kriziydi, ancak iki tıp uzmanının bulguları çelişkiliydi.[9] Sobchak'ın ölümüyle ilgili "ağırlaştırıcı sebeplerle önceden tasarlanmış cinayet" olabileceğine dair bir ceza soruşturması ancak 6 Mayıs 2000'de, iki aydan fazla bir süre sonra açıldı. Üç ay sonra soruşturma bir bulgu olmadan kapatıldı.[8][10] Valeria Novodvorskaya liderliğindeki Demokratik Birlik partisi, sadece Sobchak'ın değil, aynı zamanda iki yardımcısının da aynı anda zehirlenmeye işaret eden kalp krizi geçirdiğini resmi olarak açıkladı.[11] Sobchak'ın ölümü sırasında yanında iki kişi daha vardı, ancak isimleri kamuya açıklanmadı.[12][13]

Arkady Vaksberg tarafından yapılan bağımsız bir soruşturmaya göre, Sobchak'ın her iki koruması da Sobchak'ın ölümünden sonra zehirlenme belirtileri nedeniyle tedavi gördü, bu da zehirlenme yoluyla olası bir planlı cinayet olduğunu gösteriyor.[8][14] Sobchak'ın dul eşi Lyudmila, kocasının vücuduna otopsisi yaptırdı, ancak sonuçları asla kamuoyuna açıklamadı; BBC'ye bulguları Rusya dışında güvenli bir yerde sakladığını söyledi.[15]

Anatoly Sobchak, Petersburg'daki Alexander Nevsky Manastırı'ndaki Nikolskoe Mezarlığı'na, Galina Starovoitova'nın mezarının yanına defnedildi.[16]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Детство". Александр Собчак. Официальный сайт. 14 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020. 
  2. ^ "sobchak.org", accessed 12 October 2012.
  3. ^ "granitim.ru", accessed 12 October 2012.
  4. ^ Inside Putin's Russia, Andrew Jack, pp. 69–70.
  5. ^ "Скончалась Марина Салье, чья комиссия некогда нашла в работе Путина махинации на 100 млн долларов". NEWSru.com. 21 Mart 2012. 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2022. 
  6. ^ Шутов, Юрий Титович (Shutov, Yuri Titovich) (1991). Собчачье сердце, или Записки помощника ходившего во власть [Heart of a Dog, or Notes of an Assistant Who Went to Power] (Rusça). 22 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020. 
  7. ^ Polupanov, Vladimir (17 Şubat 2010). "Собчак о Собчаке: Папа воспитал Путина и Медведева!". Argumenty i Fakty (Rusça). 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  8. ^ a b c The best theory for explaining the mysterious death of Putin's mentor 18 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Masha Gessen, Business Insider, 2015
  9. ^ "СВЯЗНОЙ С ПРОШЛЫМ" [Connected with the Past]. Novaya Gazeta (Rusça). 28 Mart 2005. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. 
  10. ^ Farewell (Russia) 31 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Website dedicated to A. Sobchak
  11. ^ "Загадка смерти Анатолия Собчака" [The riddle of the death of Anatoly Sobchak]. ds.ru (Rusça). 12 Nisan 2000. 11 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Vestnik.com". www.vestnik.com. 12 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2022. 
  13. ^ Анатолий Собчак был убит // СМИ.ru
  14. ^ Arkadi Vaksberg and Paul McGregor Toxic Politics: The Secret History of the Kremlin's Poison Laboratory from the Special Cabinet to the Death of Litvinenko, pages 175-186, 2011, 978-0-313-38746-3
  15. ^ Gatehouse, Gabriel (5 Mart 2018). "The day Putin cried". BBC News. 5 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018. 
  16. ^ Pipia, Besik (20 Eylül 2004). "Загадка смерти Анатолия Собчака" [Before death everyone is equal, but not after death]. Nezavisimaya Gazeta (Rusça). 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anatoli_Sobçak&oldid=32483185" sayfasından alınmıştır