Amasya (il)

Koordinatlar: 40°41′59″K 35°41′11″D / 40.69972°K 35.68639°D / 40.69972; 35.68639
Vikipedi, özgür ansiklopedi
07.46, 31 Ağustos 2016 tarihinde Nebra (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17546767 numaralı sürüm (Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik)
Bu madde Amasya il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Amasya (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Amasya
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeKaradeniz
İdare
 • ValiSalih Işık[1]
Yüzölçümü
 • Toplam5.690 km²
Nüfus
 • Toplam321.913
 • Yoğunluk65/km²
 • Kır
100.509
 • Şehir
221404
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl plaka kodu05
Amasya

Amasya, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nde bulunan bir ildir. Merkezi Amasya'dır. 2010 TUIK verilerine göre merkez ilçe ile birlikte 7 ilçe, bunlara bağlı 20 belde ve 349 köyü vardır.

Amasya'nın bilinen ilk adı "Amaseia"'dır. Bu isim dünyanın ilk coğrafyacısı olarak bilenen Strabon tarafından verilmiştir. "Amaseia" amozonlardaki yaşayan halkın kraliçelerine verdikleri isimdir.

Tarihçe

Yapılan arkeolojik araştırma ve bulgulara göre Amasya'da ilk yerleşme M.Ö. 5500 yıllarında başlayıp Hitit, Frig, Kimmer, İskit, Lidya, Pers, Hellen, Pontus, Roma, Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı dönemlerinde de kesintisiz olarak devam etmiştir.

Pontuslar (M.Ö.333 - M.Ö.26) tarafından yapılan Kral Kaya Mezarları, günümüze kadar ulaşarak kentin anıt eserleri arasına girmiştir.

700 yıl Bizans egemenliğinde kalan Amasya, Melik Ahmet Danişmend Gazi tarafından 1075 yılında fethedilerek bu kentte ilk Türk - İslam Egemenliği kurulmuştur.

Osmanlı Anadoluda Türklerin ilk şehir hayatına geçiş yaptıkları yerlerden birisi de Amasya olup öz be öz Türk oymaklarının Amasya ve civarında yerleşmiş olması, korunaklı bir yapıya sahip olması nedenleri ile Osmanlı Şehzadelerinin Amasyada yetiştirilmesi uygun bulunmuştur. Bu Sebeplerledir Şehzade Çelebi Mehmet Timur nedeni ile dağılan Anadolu birliğini Amasya ve civarındaki Türkmenlerden sağladığı güçle tekrar sağlamıştır. .

Şehzade Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet, Şehzade Murat (II), Şehzade Ahmet Çelebi, Şehzade Mehmet (II), Şehzade Alâeddin, Şehzade Bayezid (II)), Şehzade Ahmet, Şehzade Murat, Şehzade Mustafa, Şehzade Bayezid ve Şehzade Murad (III) çeşitli tarihlerde Amasya'da Valilik yapmışlardır.

Bu dönemde kentte birçok ilim admı yetişip saray, çeşme, medrese, cami, türbe v.b. kalıcı eserlerle, şehir bir kültür merkezi olarak tarihteki yerini almıştır.

Tarihin akışı içerisinde önemli roller üstlenen Amasya, Kurtuluş Savaşı sırasında yine ön plana çıkmış, Kurtuluş mücadelesinin planları bu kentte hazırlanmıştır.[3]

İlçeler

  • Merkez ilçesi: Yüzölçümü 1730 km², nüfusu 158,714 kişi olup, 99,900’ü il merkezinde, 58.814’ü ise belde ve köylerde yaşamaktadır. Aydınca, Doğantepe, Ezinepazar, Uygur, Yassıçal, Yeşil Yenice ve Ziyaret olmak üzere 7 beldesi ve 100 köyü bulunmaktadır.
  • Göynücek İlçesi > 46 km[4]  : Yüzölçümü 578 km², nüfusu 17.614 kişi olup, 2.776’sı ilçe merkezinde, 14.838’i ise belde ve köylerinde yaşamaktadır.
  • Gümüşhacıköy İlçesi > 68 km[4] : Yüzölçümü 653 km², nüfusu 29.795 kişi olup, 14.057’si ilçe merkezinde, 15.738’ide belde ve köylerde yaşamaktadır.
  • Hamamözü İlçesi > 90 km[4] : Yüzölçümü 202 km², nüfusu 6.161 kişi olup, 1.511’i ilçe merkezinde, 4.650’si köylerde yaşamaktadır.
  • Merzifon İlçesi > 46 km[4] : Yüzölçümü 970 km², nüfusu 65.000 kişi olup, 50.000 ilçe merkezinde, 15.000’i köy ve beldelerde yaşamaktadır.
  • Suluova İlçesi > 26 km[4] : Yüzölçümü 516 km², nüfusu 59.123 kişi olup, 37.715’i ilçe merkezinde, 21.408’i belde ve köylerde yaşamaktadır.
  • Taşova İlçesi > 48 km[4] : Yüzölçümü 1.041 km², nüfusu 35.186 kişi olup,9,283'ü ilçe merkezinde 25,903’sı belde ve köylerde yaşamaktadır.

Nüfus

Amasya il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[5] 114.884 51
  %26     30.297
84.587     %74  
1935[6] 128.113 53 %12
  %25     32.023
96.090     %75  
1940[7] 136.029 54 %6
  %25     33.935
102.094     %75  
1945[8] 147.870 53 %9
  %25     36.764
111.106     %75  
1950[9] 163.669 53 %11
  %23     37.868
125.801     %77  
1955[10] 227.044 48 %39
  %22     49.321
177.723     %78  
1960[11] 257.281 45 %13
  %27     70.646
186.635     %73  
1965[12] 285.729 45 %11
  %29     83.016
202.713     %71  
1970[13] 307.025 47 %7
  %32     97.088
209.937     %68  
1975[14] 322.806 49 %5
  %36     115.480
207.326     %64  
1980[15] 341.287 51 %6
  %38     128.077
213.210     %62  
1985[16] 358.289 51 %5
  %41     148.614
209.675     %59  
1990[17] 357.191 49 -%0
  %46     162.544
194.647     %54  
2000[18] 365.231 53 %2
  %54     196.621
168.610     %46  
2007[19] 328.674 54 -%10
  %61     201.331
127.343     %39  
2008[20] 323.675 56 -%2
  %62     201.575
122.100     %38  
2009[21] 324.268 56 %0
  %63     205.310
118.958     %37  
2010[22] 334.786 54 %3
  %66     219.541
115.245     %34  
2011[23] 323.079 56 -%3
  %65     210.947
112.132     %35  
2012[24] 322.283 57 -%0
  %66     211.474
110.809     %34  
2013[25] 321.977 57 -%0
  %67     215.997
105.980     %33  
2014[26] 321.913 57 -%0
  %69     221.404
100.509     %31  
2015[27] 322.167 57 %0
  %70     226.432
95.735     %30  
2016[27] 326.351 57 %1
  %71     232.041
94.310     %29  
2017[27] 329.888 57 %1
  %72     237.142
92.746     %28  
2018[27] 337.508 57 %2
  %71     239.660
97.848     %29  
2019[27] 337.800 57 %0
  %73     245.778
92.022     %27  
2020[27] 335.494 57 -%1
  %73     245.236
90.258     %27  
2021[27] 335.331 57 -%0
  %74     247.980
87.351     %26  
2022[27] 338.267 57 %1


Kültür

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Ntv.com.tr, Valiler Kararnamesi Yayımlandı, Erişim:01 Haziran 2016
  2. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  3. ^ Amasya Belediyesi
  4. ^ a b c d e f *Türkiye Karayolları Atlası. Doğan Burda Dergi Yayıncılık. 2014. s. 14. 
  5. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  6. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  8. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  12. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  25. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  26. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  27. ^ a b c d e f g h
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Amasya Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Amasya Nüfusu". nufusune.com. 
    • "Amasya Nüfusu". nufusubu.com. 

Dış bağlantılar

Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Amasya (il)
hakkında daha fazla bilgi edinin
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikikaynak'ta ara Vikikaynak'ta belgeler
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amasya_(il)&oldid=17546767" sayfasından alınmıştır