Altınköprü Katliamı
 Altınköprü'deki katliam anıtı | |
 | |
| Bölge | Altınköprü, Kerkük, Irak |
|---|---|
| Tarih | 28 Mart 1991) |
Saldırı türü | Katliam |
| Ölü | 135 |
| Kurbanlar | Irak Türkmenleri |
| İşleyenler | Saddam Hüseyin'in emriyle Irak Ordusu, Irak Baas Partisi, ve Arap milliyetçisi gönüllüler |
| Sebep | Türk karşıtlığı, Arap milliyetçiliği |
| Makale serilerinden |
Altınköprü Katliamı veya Altunköprü Katliamı, 28 Mart 1991 tarihinde, Kerkük ile Erbil arasında kalan Altınköprü kasabasında Irak ordusunun 135 Türkmeni öldürdüğü olay.[1] Katliam, çoğu erkek, hem çocuk hem de yetişkin Türkmenleri hedef aldı, ancak kadınlar da öldürüldü. Saddam Hüseyin'in Baas rejimi, insanların toplum içinde Türkçe konuşmasını ve toplum içinde her türlü Türkmen geleneğini kutlamasını yasakladı.[2]
Geçmiş[değiştir | kaynağı değiştir]
Irak ordusunun Kuveyt'ten çekilmesinden kısa bir süre sonra kuzeyde ve güneyde bir dizi halk ayaklanması patlak verdi. Saddam Hüseyin, askerlerine ve diğer sadık adamlarına hızla ayaklanmayı bastırma emri verdi, bu da acımasız bir baskıya ve ağır sivil kayıplarına yol açtı.[3] Türkmenler ayrıca Irak Türkmen bölgesindeki bölgelerde ayaklanmalar düzenleyerek niyetlerini ve Saddam rejimine karşı olduklarını ifade ettiler, ancak askeri olarak Kürtler kadar aktif değillerdi. Saddam Hüseyin'e sadık güçler, ayaklanmalara üye olduğundan şüphelendikleri herkesi hedef almaya başladı. Kerkük'ün güneyinde Türkmenlerin çoğunlukta olduğu bir diğer kasaba olan Tuz Hurmatu da benzer bir katliama maruz kaldı.[4] Türkmenler, Irak Baas hükümeti tarafından görmezden gelindi ve Baasçılardan genellikle Osmanlı mirasları nedeniyle nefret edildi. Saddam rejimi, Irak'ı temizlemek için Türkmenleri kendi yöntemleriyle yok etmek istedi. Saddam Hüseyin'e sadık olanlar, Altun Kubro'daki tüm erkekleri tehlikeli olarak görüyordu. Saddam Hüseyin'in protestoculara yönelik acımasız muamelesini fark eden Altun Kopro halkı, Irak kontrolü dışındaki Kürdistan Bölgesi'ne kaçmaya başladı, ancak az sayıda Türkmen erkeği beklediklerini görmezden gelerek kalmaya karar verdi.[5][6]
Katliam[değiştir | kaynağı değiştir]
28 Mart 1991'de Saddam Hüseyin'e bağlı güçler, Altun Köprü'deki tüm erkek vatandaşları tespit etmeye ve toplamaya başladı. Saddam Hüseyin, yaşlarına bakılmaksızın tüm erkeklerin tutuklanmasını ve infaz edilmek üzere askeri araçlarla Dibis Bölgesi yakınlarında açıklanmayan bir yere götürülmesini emretti.[7] Erkeklerin bir kısmı mübarek Ramazan ayı nedeniyle oruç tutuyordu. Büyük bir çukurda toplanarak otomatik tüfeklerle vurulduktan sonra içi toprakla dolu olan çukura itilerek toplu mezar haline getirildiler. Birlikler daha sonra kısmen geri çekildi ve kasaba sıkı askeri kontrol altına alındı.[8]
Sonra[değiştir | kaynağı değiştir]
Başlangıçta kaçan sakinler geri dönmeye başladı. Bu vahşete tanık olan bir çoban ortaya çıktı ve gördüklerini dönen insanlara anlattı. Bazı gençler, yakınlarının toplu mezarı olduğunu iddia ettiği çukura çoban eşliğinde götürüldü ve kazdıktan sonra ikna oldular. Cesetler çürümeye başlamıştı ve çoğunlukla kimlikleri belirlenemez durumdaydı ancak cesetlerin üzerinde bırakılan giysiler ve ayakkabılar, her bir bireyin kim olduğu hakkında fikir veriyordu. İlk gün bu gençler üç cenazeyi getirmeyi başardılar ve hepsinin Altun Köprü'de sonradan "Şehitler Mezarlığı" olarak anılacak mezarlığa gömülmesine karar verildi. Günler içinde tüm cesetler bu mezarlığa düzgün bir şekilde alınmış ve gömülmüştü.[9]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1924 Levi Baskını
- Türkmen Şehitler Günü
- Gavurbağı Katliamı
- Irak Türkmen Soykırımı
- Türklere yapılan katliamlar listesi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kerkuklu, Mofak Salman. "Altunköprü the ancient name of Türkmen Township" (PDF). 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ Simmons, Mary Kate (1997), Unrepresented Nations and Peoples Organization: Yearbook, Martinus Nijhoff Publishers, s. 88, ISBN 904110223X
- ^ ENDLESS TORMENT - The 1991 Uprising in Iraq And Its Aftermath. Human Rights Watch. 1992. ISBN 1-56432-069-3.
- ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Iraq : Turkmen". Refworld (İngilizce). 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
- ^ ALI, OTHMAN (2017). "Kirkuk, Iraq's Next War: What Options Does Turkey Have?". Insight Turkey. 19 (4): 29-42. ISSN 1302-177X. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ Salman Kerkuklu, Mofak (August 2012). "Altunköprü the ancient name of Türkmen Township" (PDF). 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "28 years on, Iraq's Kirkuk remembers Turkmen massacre". www.aa.com.tr. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
- ^ Salman Kerkuklu, Mofak (August 2012). "Altunköprü the ancient name of Türkmen Township" (PDF). 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ Şafak, Yeni (28 Mart 2019). "Altunköprü Türkmen katliamı hafızalardan silinmiyor". Yeni Şafak. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.