Altışehir
Altışehir (Geleneksel Uygurca: آلتی شهر, Modern Uygurca: ئالتە شەھەر, Uygur Kiril: Uygurca: Алтә-шәһәр; romanize: Altä-şähär or Alti-şähär),[1] ayrıca Kaşgarya olarak da bilinir,[2][3] Tarım Havzası bölgesi için 18. ve 19. yüzyıllarda kullanılan tarihi bir isimdir. Terim, günümüzde Çin'in Güney Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan Kaşgar da dahil olmak üzere Tarım'ın kenarı boyunca kurulmuş olan vaha kasabalarına atıfta bulunur ve Türk dillerinde 'altı şehir' anlamına gelir.[4][5][6][7][8][9]
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Altışehir adı, Türkçe altı ve Farsça shahr ('şehir') kelimelerinden türetilmiştir.[10] Altışehir terimi, 18. ve 19. yüzyıllarda Tarım Havzası'nın Türkçe konuşan sakinleri tarafından[11] ve 19. yüzyılda bazı Batılı kaynaklar tarafından benimsenmiştir.
Bölge için kullanılan diğer yerel adlar arasında Dorben Şehir ('Dört Şehir') ve Yeti Şehir ('Yedi Şehir') vardı.[10][11] Aynı bölge için Batılılar tarafından kullanılan terim ise Kaşgarya'dır. Çing kaynakları bölgeye öncelikle Nanlu veya 'Güney Çemberi' olarak atıfta bulunur. Bölge için diğer Çing terimleri arasında Huijiang (回疆, 'Müslüman Sınırı'), Huibu (回部, 'Müslüman Bölgesi'), Bacheng ('Sekiz Şehir'), veya Nanjiang ('Güney Sınırı') bulunmaktadır.[12]
Onomatoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
,_1772..jpg)
18. yüzyılda, 1759'da Çing'in Sincan'ı ele geçirmesinden önce, Tarım çevresindeki vaha kasabalarını yöneten bir tekli siyasi yapı yoktu ve Altışehir, özel olarak herhangi bir şehirden ziyade genel olarak bölgeyi işaret etmekteydi.[13] Bölgeye gelen yabancı ziyaretçiler, çeşitli listeler halinde şehirleri belirlemeye çalışmaktaydı.
Albert von Le Coq'a göre, 'Altı Şehir' (Altışehir) (1) Kaşgar ; (2) Maralbeşi (Maralbashi, Bachu); (3) Aksu (Aksu), alternatif olarak Kargilik (Yecheng); (4) Yengisar (Yengi Hisar); (5) Yarkent (Yarkand, Shache); ve (6) Hotan'dan oluşmaktaydı.[13] W. Barthold daha sonra Yengisar'ı Kuçar (Kuqa) ile değiştirdi. Aurel Stein'e göre, 20. yüzyılın başlarında, Çing yöneticileri bu terimi, Hotan'ın kendisi de dahil olmak üzere, (2) Yurungqash, (3) Karakaş (Qaraqash, Moyu), (4) Çira (Chira, Cele), (5) Keriya (Yutian) ve altıncı belgelendirilmemiş yer olarak kullanmaktaydı.
' Yedi Şehir ' terimi Yakub Beg'in Turfan'ı ele geçirmesinden sonra kullanılmış olabilir ve (1) Kaşgar; (2) Yarkent; (3) Hotan; (4) Uçturfan (Uch Turfan); (5) Aksu; (6) Kuçar ve (7) Turfan'ı kapsamaktadır.[13]
'Sekiz Şehir' terimi (Uygur Kiril: Uygurca: Шәкиз Шәһәр, Şäkiz Şähār), Çing Çincesi Nanlu Bajiang teriminin (kelimenin tam anlamıyla 'Güney Çemberi'ndeki Sekiz Şehir') Türkçe çevirisi olabilir; batıda (1) Kaşgar, (2) Yengisar, (3) Yarkent ve (4) Hotan ile doğuda (5) Uçturfan, (6) Aksu, (7) Karaşehir (Qarashahr, Yanqi) ve (8) Turfan'ı kapsamaktadır.[13]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Uyghur Nation: Reform and Revolution on the Russia-China Frontier. Harvard University Press. 4 Nisan 2016. ss. 319-. ISBN 978-0-674-97046-5. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ Onuma, Takahiro. 2017. "The 1795 Khoqand Mission and Its Negotiations with the Qing 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Pp. 91–115 in Kashgar Revisited: Uyghur Studies in Memory of Ambassador Gunnar Jarring, edited by I. Bellér-Hann, B. N. Schlyter, and J. Sugawara. Leiden: Brill. DOI:10.1163/9789004330078_007.
- ^ The empire of the steppes: a history of central Asia. Rutgers University Press. 1970. s. 344. ISBN 978-0-8135-0627-2. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ ed. Bellér-Hann 2007 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 5.
- ^ Familiar strangers: a history of Muslims in Northwest China. University of Washington Press. 1 Temmuz 1998. ss. 59-. ISBN 978-0-295-80055-4. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ Contestation and Adaptation: The Politics of National Identity in China. OUP USA. 19 Eylül 2013. ss. 160-. ISBN 978-0-19-993629-8. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ Community Matters in Xinjiang, 1880-1949: Towards a Historical Anthropology of the Uyghur. BRILL. 2008. ss. 39-. ISBN 978-90-04-16675-2. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ Oasis Identities: Uyghur Nationalism Along China's Silk Road. Columbia University Press. 1997. ss. 31-. ISBN 978-0-231-10786-0. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ Bones in the Sand: The Struggle to Create Uighur Nationalist Ideologies in Xinjiang, China. Harvard University. 1992. s. 43. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ a b Newby 2005: 4 n.10 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Ethnicity, Authority, and Power in Central Asia: New Games Great and Small. Taylor & Francis. 2010. s. 45.
- ^ Xinjiang: China's Muslim Borderland. M.E. Sharpe. 15 Mart 2004. ss. 30-. ISBN 978-0-7656-3192-3. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ a b c d Bellér-Hann 2008: 39 nn.7 & 8 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bellér-Hann, Ildikó, (Ed.) (2007). Situating the Uyghurs Between China and Central Asia (illustrated bas.). Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-0754670414. ISSN 1759-5290. 9 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
- Bellér-Hann, Ildikó (2008). Community Matters in Xinjiang, 1880-1949: Towards a Historical Anthropology of the Uyghur. Brill. ISBN 978-9004166752. 15 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- Dani, Ahmad Hasan; Masson, Vadim Mikhaĭlovich; Unesco, (Ed.) (2003). History of Civilizations of Central Asia: Development in contrast : from the sixteenth to the mid-nineteenth century. Multiple history series. Volume 5 of History of Civilizations of Central Asia (illustrated bas.). UNESCO. ISBN 9231038761. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2014.
- Kim, Kwangmin (2008). Saintly Brokers: Uyghur Muslims, Trade, and the Making of Qing Central Asia, 1696--1814. University of California, Berkeley. ISBN 978-1109101263. 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
- Edme Mentelle; Malte Conrad Brun; Pierre-Etienne Herbin de Halle (1804). Géographie mathématique, physique & politique de toutes les parties du monde, Volume 12. H. Tardieu. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
- Millward, James A. (1998). Beyond the Pass: Economy, Ethnicity, and Empire in Qing Central Asia, 1759-1864 (illustrated bas.). Stanford University Press. ISBN 0804729336. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
- Millward, James A. (2007). Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang (illustrated bas.). Columbia University Press. ISBN 978-0231139243. 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
- Newby, L. J. (1998). "The Begs of Xinjiang: Between Two Worlds". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. Cambridge University Press on behalf of School of Oriental and African Studies. 61 (2): 278-297. doi:10.1017/s0041977x00013811. JSTOR 3107653.
- Newby, L.J. (2005). The Empire And the Khanate: A Political History of Qing Relations With Khoqand C1760-1860. Brill. ISBN 9004145508. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- Starr, S. Frederick, (Ed.) (2004). Xinjiang: China's Muslim Borderland (illustrated bas.). M.E. Sharpe. ISBN 0765613182. 20 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Modüler Tarih: Uygur Milliyetçiliğinden Önce Kimlik Bakımı 4 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.