Akut myeloid lösemi
| Akut miyeloid lösemi | |
|---|---|
| Diğer adlar | Kalıtsal akut miyelositik lösemi,[1] akut miyeloid lösemi, akut nonlenfositik lösemi (ANLL), akut miyeloblastik lösemi, akut granülositik lösemi[2] |
 | |
| Akut miyeloid lösemi gösteren kemik iliği aspiratı, oklar Auer çubuklarını göstermektedir. | |
| Olağan başlangıcı | Tüm yaş grupları, en sık ~65–75 yaş arası[3] |
| Uzmanlık | Hematoloji, onkoloji |
| Belirtiler | Yorgunluk hissi, nefes darlığı, kolay morarma ve kanama, enfeksiyon riski artışı[2] |
| Risk faktörü | Sigara içme, önceki kemoterapi veya radyasyon tedavisi, miyelodisplastik sendrom, benzen[2] |
| Tanı | Kemik iliği aspirasyonu, kan testi[4] |
| Tedavi | Kemoterapi, radyasyon tedavisi, kök hücre nakli[2][4] |
| Prognoz | Beş yıllık sağkalım oranı ~%27 (ABD)[3] |
| Sıklık | 1 milyon (2015)[5] |
| Ölüm | 147,100 (2015)[6] |
Akut miyeloid lösemi (AML), kemik iliğinde ve kanda biriken ve normal kan hücresi üretimini engelleyen anormal hücrelerin hızlı büyümesiyle karakterize edilen, kan hücrelerinin miyeloid hattında oluşan kanser.[2] Belirtileri yorgunluk hissi, nefes darlığı, kolay morarma ve kanama ve enfeksiyon riskinin artmasıdır.[2] Bazen beyne, cilde veya diş etlerine yayılma meydana gelebilir.[2] Akut bir lösemi olan AML hızla ilerler ve tedavi edilmezse genellikle haftalar veya aylar içinde ölümle sonuçlanabilir.[2][7]
Risk faktörleri; sigara içmek, daha önce kemoterapi veya radyasyon tedavisi görmek, miyelodisplastik sendrom ve kimyasal benzene maruz kalmaktır.[2] Altta yatan mekanizma, normal kemik iliğinin lösemi hücreleriyle değiştirilmesi ve bu da kırmızı kan hücreleri, trombositler ve normal beyaz kan hücrelerinde düşüşe neden olmasıdır.[2] Tanı genellikle kemik iliği aspirasyonu ve spesifik kan testleri ile konulur.[4] AML'nin tedavileri ve sonuçları değişebilen çeşitli alt tipleri vardır.[2]
AML genellikle başlangıçta remisyonu sağlama amacıyla kemoterapi ile tedavi edilir.[2] Daha sonra ise ek kemoterapi, radyasyon terapisi veya kök hücre nakli yapılabilir.[2][4] Kanser hücrelerinde bulunan spesifik genetik mutasyonlar, terapiye rehberlik edebilir ve aynı zamanda kişinin ne kadar süre hayatta kalma olasılığı olduğunu belirleyebilir.[4]
2015 yılında AML yaklaşık bir milyon kişiyi etkiledi ve dünya çapında 147.000 ölüme neden oldu.[5][6] En sık yaşlı yetişkinlerde görülmektedir.[3] Erkeklerde risk kadınlara göre daha yüksektir.[3] 60 yaşın altındaki kişilerde beş yıllık sağ kalım oranı yaklaşık %35, 60 yaşın üzerindeki kişilerde ise %10'dur.[4] Yoğun kemoterapi için sağlıkları çok kötü olan yaşlı insanların tipik hayatta kalma süresi 5-10 aydır.[4] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kanser ölümlerinin yaklaşık %1,8'ini oluşturmaktadır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Akut miyeloid lösemi (Kavram Kimliği: C0023467) - MedGen - NCBI". www.ncbi.nlm.nih.gov (İngilizce). 30 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Adult Acute Myeloid Leukemia Treatment". National Cancer Institute (İngilizce). 6 Mart 2017. 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2017.
- ^ a b c d e "Acute Myeloid Leukemia – Cancer Stat Facts". NCI (İngilizce). 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017.
- ^ a b c d e f g "Acute Myeloid Leukemia". The New England Journal of Medicine. 373 (12): 1136-52. September 2015. doi:10.1056/NEJMra1406184. PMID 26376137.
- ^ a b "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545-1602. October 2016. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577 $2. PMID 27733282.
- ^ a b "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459-1544. October 2016. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903 $2. PMID 27733281.
- ^ Marino, Bradley S.; Fine, Katie S. (2013). Blueprints Pediatrics. Lippincott Williams & Wilkins. s. 205. ISBN 9781451116045. 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020.
