Aktinyum

Başlığın diğer anlamları için AC sayfasına bakınız.

Aktinyum (Ac)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	89
Element serisi	Aktinitler
Grup, periyot, blok	3B, 7, f
Görünüş	Metalik gri katı, gümüşi
Kütle numarası	227 g/mol
Elektron dizilimi	Rn 6d1 7s2
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 18, 32, 18, 9, 2
CAS kayıt numarası	7440-34-8
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	katı
Yoğunluk	10,0 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	? g/cm³
Ergime noktası	1323 °K 1050 °C
Kaynama noktası	3471 °K 3198 °C
Ergime ısısı	14 kJ/mol
Buharlaşma ısısı	400 kJ/mol
Isı kapasitesi	27.2 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	Kübik yüzey merkezli
Yükseltgenme seviyeleri	3
Elektronegatifliği	1,1 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	1) 159 2)1170 kJ/mol
Atom yarıçapı	195 pm
Atom yarıçapı (hes.)	? pm
Kovalent yarıçapı	? pm
Van der Waals yarıçapı	? pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	? nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	(300 °K)12 W/(m·K)
Isıl genleşme	? µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	? m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği	?
Vickers sertliği	? MPa
Brinell sertliği	? MPa

Aktinyum, sembolü Ac, atom numarası 89, atom ağırlığı 227 olan radyoaktif element. Aktinyum elementi, doğada uranyum cevherlerinde az miktarlarda bulunur. Bir ton uranyum cevherinde yaklaşık on gram kadar aktinyuma rastlanmaktadır.

Radyum'a oranla 150 kat daha radyoaktif olan aktinyum, uygulamada nötron kaynağı olarak kullanılır.

Tarihçe

Aktinyum, 1899 yılında Fransız kimyacı André-Louis Debierne tarafından ana bileşeni uranyum dioksit (UO₂) olan uraninit mineralinden ayrıştırılmıştır. Element ayrıca 1902 yılında Alman kimyacı Friedrich Oskar Giesel tarafından da bulunmuştur.

Aktinyum sözcüğü, Antik Yunan dilinde kiriş veya ışın anlamlarına gelen aktis veya aktinos sözcüklerinden kökenlenmektedir.