Aks-ı Sadâ
Aks-i Sadâ, İkinci Meşrutiyet döneminde Samsun'da çıkarılmaya başlanan gazetedir.[1] Samsun'da çıkarılan ilk gazete olma özelliği taşır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Samsun'da 1908 yılına kadar herhangi bir gazetecilik girişimi olmamıştır. Şehrin idari işlerde Trabzon'a bağlı bir sancak olması da kendi adına bir gazete yayımlamasını engellemekteydi. Ancak İkinci Meşrutiyetin ilanı sonrası ilk sivil teşebbüs gerçekleşmiş ve 15 Ağustos 1908 tarihinde Aks-i Sadâ ismiyle Samsun'un ilk gazetesi çıkarılmıştır. Gazete kendisini "Erbab-ı hamiyetin vicdanlarından feverân edecek sadâlara ma'kestir" şeklinde bir sloganla tanıtmaktadır.
Yine 1887 yılında Samsun'da kurulmuş olan Matbaa-i (Avnizâde) Cemil uhdesinde basım işleri gerçekleştirilmiştir. Gazetenin imtiyaz sahibi Avnizâde Cemil, başyazarı ise İbnü’l Hilmi İsmail Hakkı'dır. Gazetenin sorumlu müdürü ise Dr. Sıtkı Avni'dir.
Haftada Cumartesi ve Salı günleri olmak üzere iki defa yayınlanan gazete, 140. sayı ile birlikte haftada üç defa yayınlanmaya başlamıştır. 1916 tarihinden itibaren kağıt darlığı nedeniyle sorunlar yaşayan gazetenin yayın sayısı azaltılmıştır. 1918 yılında Dr. Sıtkı Avni'nin ölümüyle 1022. sayısı ile birlikte gazete faaliyetlerine bir süre ara vermiştir.
1920 yılından sonra tekrar Dr. Sıtkı Avni'nin kardeşi Şefik Avni Bey tarafından haftada iki gün olmak üzere çıkarılmaya devam etmiştir. Milli Mücadele dönemine denk gelen bu süreç içerisinde gazete, Samsun halkının milli birlik ve duygusunu güçlendirecek yazı ve şiirler kaleme almış, Ankara Hükümeti'ni desteklemiştir.[2][3]
Gazetenin arşivine İBB Atatürk Kitaplığı internet sitesi üzerinden erişilebilmektedir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ BOA. DH. MKT., 2656/47, 17 L 1326
- ^ "Milli Mücadelede ve Cumhuriyet'in İlk Yıllarında Samsun'da Basın Hayatı ve Cemiyetler". Bünyamin KOCAOĞLU. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
- ^ "Samsun'da Çıkan İlk Gazete". Baki SARISAKAL. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İBB Kütüphaneleri". katalog.ibb.gov.tr. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.