Aisara
Lucanialı Aesara / Aisara | |
|---|---|
| Kendi dilinde adı | Αἰσάρα |
| Doğum | MÖ 4. yy Lucania, Magna Graecia |
| Ölüm | MÖ 3. yy |
| Meslek | Filozof, yazar |
| Önemli eser(ler) | İnsan Doğası Üzerine (On Human Nature) |
Lucanialı Aesara (Yunanca: Αἰσάρα veya Aisara; MÖ. 4. veya 3. yüzyıl), bir parçası Stobaeus tarafından korunan İnsan Doğası Üzerine (On Human Nature) adlı kitabı yazan bir Pisagorcu filozoftur.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Aesara hakkındaki bilgiler, sadece Stobaeus tarafından korunarak günümüze ulaşan İnsan Doğası Üzerine (On Human Nature) başlıklı felsefi çalışmasının tek sayfalık bir fragmanında bahsedilenlerden oluşmaktadır.[1] Geldiği yer olan Lucania, güney İtalya'nın eski bir bölgesiydi ve birçok Pisagorcu topluluğun bulunduğu Magna Graecia'nın bir parçasıydı. Aesara'nın MÖ 5. yüzyılda Krotona'dan sürülmelerinin ardından dağılan Pisagorcular arasında olduğu düşünülmektedir.[2] İsminin, eski küçük bir geleneğe göre Pythagoras ve Theano'nun kızı olan Aresa isminin bir varyasyonu olduğu tahmin edilmektedir.[3] Lucania'dan Aresas adında bir erkek yazar da Iamblichus tarafından Pythagoras'ın Hayatı (Life of Pythagoras) adlı eserinde anılır.[4]
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
İnsan Doğası Üzerine (On Human Nature) MÖ. 3. yüzyıl veya öncesine[5] özgü Dorik düzyazıyla yazılmıştır, ancak bu daha sonra arkaik bir üslupla yazılmış olma ihtimalini ortadan kaldırmaz.[6] Bu fragmanın, Roma dönemi'nden kalma bir Yeni Pisagorculuk sahteciliği olduğu ileri sürülmüştür. Öyle bile olsa, bu en azından Lucanialı Aesara adında taklit edilmeye değer daha eski bir Pisagorcu olduğunu ima eder.[7] Fragmanın takma ad olduğu ve MÖ 4. veya 3. yüzyılda İtalya'da Tarentumlu Archytas'ın muhalif ardıl okullarından biri tarafından üretilen bir ders kitabından geldiği de öne sürülmüştür.[8] Her iki hipotezi de destekleyen güçlü kanıtlar bulunmaması nedeniyle, bu fragmanın MÖ. 4. veya 3. yüzyıllarda Aesara adlı bir kadın filozof tarafından yazılmadığını düşünmek için de hiçbir neden yoktur.[9]
Aesara, kendi doğamızı (ve özellikle insan ruhunu) inceleyerek doğal hukuk ve ahlak için felsefi temeli anlayabileceğimizi savunmaktadır:[10]
| “ | İnsan doğası, bana hem ev hem de şehir için bir hukuk ve adalet standardı sağlıyor gibi görünüyor. | „ |
Aesara, ruhu üç bölüme ayırır: "yargılama ve düşünmeyi gerçekleştiren" zihin, "cesaret ve gücü içeren" ruh ve "sevgi ile dostluğu sağlayan" arzu:
| “ | Üç katmanlı olduğundan, üçlü işlevlere göre düzenlenmiştir: "yargılama ve düşünceyi etkileyen" [akıl], "güç ve yeteneği etkileyen" [yüksek ruh] ve "sevgi ile nezaketi etkileyen" [arzu]. | „ |
İlahi olan bu şeyler, ruhta işleyen akılcı, matematiksel ve işlevsel ilkelerdir.[11] Aesara'nın doğal hukuk teorisi, ahlakın birey, aile ve sosyal kurumlarla ilgili üç uygulaması hakkındadır.[10]
Pisagorcular, saflarına kadınları da dahil etmeleriyle dikkat çeken bir mezhepti. Bu, modern eşitlik fikirleriyle aynı anlama gelmek zorunda değildi; erkeklerin devlete karşı aynı sorumluluğa sahip olduğu gibi, kadınların da evde uyum ve adalet yaratmaktan sorumlu olduğuna inanıyorlardı.[12] Bu bağlamda bakıldığında, Aesara'nın doğal hukuk teorisi, bir bütün olarak toplumda adalet ve uyum için temeldir.[12]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Stobaeus, i. 49. 27
- ^ "Aesara of Lucania (fl. 400s–300s BCE) | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019.
- ^ Plant 2004, ss. 81–82
- ^ Iamblichus, Life of Pythagoras, 266
- ^ Waithe 1987, s. 72; Plant 2004, ss. 81–82
- ^ Waithe 1987, s. 68
- ^ Waithe 1987, ss. 61–62
- ^ Waithe 1987, ss. 63–65
- ^ Waithe 1987, ss. 72–73; Plant 2004, ss. 81–82
- ^ a b Waithe 1987, s. 19
- ^ Waithe 1987, s. 22; Plant 2004, ss. 81–82
- ^ a b Waithe 1987, s. 25
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Plant, Ian (2004), Women Writers of Ancient Greece and Rome: An Anthology, Equinox, ISBN 1-904768-02-4
- Waithe, Mary Ellen (1987), A History of Women Philosophers: Volume I: Ancient Women Philosophers, 600 BC - 500 AD, Springer, ISBN 90-247-3368-5
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Aesara of Lucania". Women-philosophers.com. 5 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
