Ahmet Muhip Dıranas
| Ahmet Muhip Dıranas | |
|---|---|
| Doğum | 1909 Salı, Erfelek, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 21 Haziran 1980 (71 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Meslek | Şair, Yazar, Oyun yazarı |
| Milliyet |  Türk |
| Dönem | 1926-1980 |
| Tür | Şiir, Tiyatro oyunu, Deneme |
| Edebî akım | Öz Şiir Anlayışı - Müstakil Şahsiyetler |
Etkilendikleri | |
Ahmet Muhip Dıranas (d. 1909, Sinop; ö. 21 Haziran 1980, Ankara) Türk şair, yazar.
Hayatı
1909-1980 İstanbul'da doğan şair,Ankara Erkek Lisesi'nde F. Nafiz Çamlıbel ile Ahmet Hamdi Tanpınar'ın öğrencisi oldu. Ankara Üniversitesi hukuk fakültesi ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde okudu. Resim ve Heykel Müzesi 'nde, Halkevleri'nde,Çocuk Esirgeme Kurumu'nda çeşitli görevlerde bulundu. Anadolu Ajansı, Devlet Tiyatrosu ve İş Bankası'nda üst düzey görevlere getirildi.
Hece ölçüsünü büyük bir başarıyla uyguladığı şiirlerinde Fransız edebiyatından özellikle Baudelaire'nin yanı sıra Verlaine ve Rimbaud'un etkisi görülür. Lirik şiiriyle tanınır. Az sayıdaki şiirlerini Şiirler adıyla kitaplaştırmıştır.(1.bilgi) Bu bilgi yetersiz kaldığı durumlarda aşağıdaki ek bilgilere de bakabilirsiniz...
1909 yılında Sinop'un Salı köyünde dünyaya geldi. Ankara Erkek Lisesi'ni bitirdi. Lisedeki edebiyat öğretmenleri Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir sevgisinin gelişmesinde etkili oldular. Ankara Erkek Lisesi'ni bitirdikten sonra Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde çalıştı(1930-1935). Ankara Hukuk Fakültesi'ne iki yıl devam ettikten sonra İstanbul'a gitti, Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne girdi ve burayı bitirdi. Güzel Sanatlar Akademisi Kütüphane müdürlüğü yaptı. Dolmabahçe Resim ve Heykel Müzesi resim yardımcılığında bulundu.
1939'da Ankara'ya döndü ve CHP Genel Merkezi'nde Halkevleri Kültür ve Sanat Yayınları'nı yönetti. Ağrı dolaylarında askerlik görevini yaptıktan sonra, Ankara'da Çocuk Esirgeme Kurumu Yayın Müdürü, Kurum Başkanı (1957-1960), daha sonra İş Bankası Yönetim Kurulu üyesi oldu. Devlet Tiyatrosu Edebî Kurul Başkanlığı, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu üyeliği yaptı. Politikaya atılarak Zafer gazetesinde yazılar yazdı. Birkaç kez DP'den milletvekili adayı olduysa da seçilemedi. Yayımlanan ilk şiiri, Ankara Lisesi'nden Muhip Atalay imzasıyla Milli Mecmua'da çıkan "Bir Kadına" adlı şiirdir 15 Eylül 1926. Sonra kendi imzası ile çeşitli dergilerde şiirler yayımladı.
Çeşitli dergilerde yayımlanan şiirleri, 1974 yılında İş Bankası Kültür Yayınları arasında, "Şiirler" adı ile çıktı. Ayrıca Tevfik Fikret'in 'Rübab-ı Şikeste' adlı eserini Türkçeleştirerek 'Kırık Saz' adı ile yine İş Bankası yayınları arasında çıktı.
21 Haziran 1980'de Ankara'da vefat etti. Vasiyeti üzerine Sinop'un Salı köyünde toprağa verildi.
Ahmet Muhip, Cahit Sıtkı Tarancı ile şiirde ahenge ve sese önem vermişlerdir. Mesela Kar şiirinde Ahmet Muhip sesi ön plana çıkarırken Olvido adlı şiirinde ne sesi anlama ne de anlamı sese baskın kılmıştır.
Hece şiirinin son kuşağı denilebilecek şairler arasında Ahmet Muhip Dıranas, çağcıl Batı şiirine (Baudelaire, Verlaine) en yakın, kendinden bir iki kuşak sonrası şairler üzerinde, az sayıda şiirle bile olsa, uzun süre etkili olan bir şairdir. O da hocası Tanpınar gibi az yazmış, seyrek yayımlamış, şiirlerini şiire başladıktan neredeyse elli yıl sonra (1974) kitaplaştırmıştır. Gerek Fransız şiiri, gerekse kendinden önceki nesilden ustaları Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi Tanpınar'dan aldığı etkileri sanatına yedirerek özgün bir şiire ulaşmıştır. Hece ölçüsü sınırlarında kalarak ama durak ve vurgu yerlerini değiştirerek gelenekte çağdaşlığı yakalayan, tedaî (çağrışım) gücü yüksek, yurdu, insanı ve doğası ile barışık, alışılmadık deyiş örgüsüyle unutulmaz şiirler yazmıştır. Şiirlerinde aşk, tabiat, ölüm, hatıralar, sığ olmayan bir anlatımla ve düşündürücü biçimde verilmiştir.
Fahriye Abla şiiri, Türk edebiyatının en ünlü şiirlerinden biridir.
Yayımlanmış kitapları
- Yazılar. Adam Yayınları, Haziran 1994.
- Oyunlar Gölgeler, Çıkmaz, Finten. Adam Yayınları 1995, İstanbul
- Yazılar, Toplu Yazıları. YKY 2000, İstanbul
- Şiirler. YKY Kasım 2006.
Eserleri
Şiir
- Şiirler (1974)
- Kırık Saz (1975 T. Fikret'ten).
- Yağma
- Fahriye Abla
- Rüzgar
- Kar
- Olvido
- Elif
- Yoldan Geçenler
Oyun
- Gölgeler (1947)
- O Böyle İstemezdi (1948 - Bu iki oyun Devlet Tiyatrosu ile İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda oynanmıştır).
- Bitmez Tükenmez Can Sıkıntısı
- Büyük Olsun
- Atlıkarınca
Çeviri oyun
- Aptal (1940 - Dostoyevski'den uyarlayanlar F. Neziere / S.W. Bienstock).
İnceleme
- Fransa'da Müstakil Resim (1937 - İki Cilt C. Sıtkı ile birlikte).
Şiir çevirileri
- Çalar Saat - Charles BAUDELAIRE 1
Notlar
Kaynaklar
- T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Emel Koşar, The Relation of Love In Ahmet Muhip Dıranas’s Poems”, International Review of Turkology, V. IV, N.8, Summer 2011, s. 23-30.
- Emel Koşar, “Ahmet Muhip Dıranas ve Yavuz Turgul’un Fahriye Abla’sı”, Artfulliving, 23 Mayıs 2014.
 |
Vikisöz'de Ahmet Muhip Dıranas ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |