Afrikaans dilbilgisi
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Aralık 2023) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Afrikaans dil bilgisi, Afrikaans dilinde konuşup yazabilmeyi sağlayan kurallar bütünüdür. Hint-Avrupa dilleri içinde en çözümlemeli dil bilgisi olduğu söylenebilir.
Fiillerin mastar ve zaman kipi halleri arasında fark yoktur. İki fiil dışında; olmak ve sahip olmak:
| Mastar Hâli | Türkçe | Geniş Zaman |
|---|---|---|
| wees | olmak | is |
| hê | sahip olmak | het |
En basit cümle yapısı olan "O bir doktordur" ya da "Ben bir öğretmenim" gibi "olmak" fiili içeren yapılar da aşağıdaki gibidir:
| Afrikaans | Hollandaca | Türkçe |
|---|---|---|
| Ek is | Ik ben | Ben ...yım |
| Jy/U is | Jij/U bent | Sen ...sın |
| Hy-Sy-Dit is | Hij-Zij-Het is | O ...dır |
| Ons is | Wij zijn | Biz ...yız |
| Julle is | Jullie zijn | Siz ...sınız |
| Hulle is | Zij zijn | Onlar ...lar |
Yardımcı Fiiller[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yardımcı Fiiller | |||||||||||
| Geniş Zaman | Geçmiş Zaman | ||||||||||
| Afrikaans | Hollandaca | Türkçe | Afrikaans | Hollandaca | İngilizce | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kan | kan / kunt / kunnen | -ebilmek, -abılmak | kon | kon / konden | could | ||||||
| sal | zal / zult / zullen | -ecek, -acak | sou | zou / zouden | would | ||||||
| moet | moet / moeten | -meli, -malı | moes | moest / moesten | had to | ||||||
| mag | mag / mogen | -ebilmek, -abılmak (İzin) | mog | mocht / mochten | would have to | ||||||
| wil | wil / wilt / willen | İstemek | wou | wilde / wilden; wou / wouden | wanted to | ||||||
| dink | denk / denkt / denken | Düşünmek | dag | dacht / dachten | thought | ||||||
| weet | weet / weten | Bilmek | wis | wist / wisten | knew | ||||||
Morfoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Sözcük Sırası[değiştir | kaynağı değiştir]
Afrikaans cümlelerde sözcüklerin takip ettiği sıraya "STOMPI" kuralı denir. Bu, İngilizcede sözcük türlerinin baş harflerinden oluşmuştur. (Subject + Time + Object + Manner + Place + Infinitive) Bu sıra şöyledir:
| "STOMPI" Kuralı | |||||||
| Ö | Y1 | Z | N | B | Y | Y2 | M |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Özne | İlk Yüklem | Zaman | Nesne | Biçim | Yer | İkinci Yüklem | Mastar |
Fiiller[değiştir | kaynağı değiştir]
Geçmiş Zaman
- Ek breek - Kırıyorum
- Ek het gebreek - Kırdım
Gelecek Zaman
- Ek sal kom - Geleceğim
Bunun olumsuzu olarak:
sou + mastar. Örneğin,
- Ek sou kom - Gelecektim
İsimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Almanca'dan farklı olarak, Afrikaans'ta sözcüklerin cinsiyetleri yoktur. Ama isimlerin tekil ve çoğul hâlleri arasında fark vardır. En yaygın çoğul eki -e'dir. Ama bunun yanında -s eki de epey yaygındır. Örneğin;
| Türkçe | Afrikaans | Hollandaca | Flamanca |
|---|---|---|---|
| Çocuklar | Kinders | Kinderen | Kinders |