Afrika Talanı
Afrika Talanı, Afrika'nın talanı veya Afrika'nın kapışılması; Yeni Sömürgecilik (1870–1914) döneminde 1881-1914 yılları arasında emperyalist Avrupa sömürge imparatorlukları tarafından Afrika kıtasının işgal edilip paylaşılması ve sömürgeleştirilmesi talan ve yarışı.[1]
Çin ve Hindistan'ın son yıllarda Afrika ülkelerine yönelmesi Yeni Afrika Talanı olarak da nitelendirilmektedir.[2]
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Afrika'ya uzanan ilk Avrupalılar 15. yüzyılda coğrafi keşifler çağının başından itibaren kıtada kalıcı yerleşim yerleri ile ticaret karakolları kuran Portekiz İmparatorluğudur. Fakat bundan sonraki iki asır boyunca Afrika fazla ilgi çekmemiş kıta üzerine bilgiler sınırlı kalmıştır.
Afrika içlerinin Avrupalılarca keşif süreci 18. yüzyılın sonlarında esas olarak başlamıştır. 1835 yılında kuzeybatı Afrika'nın çoğu Avrupalılarca haritalandırılmıştı. 19. yüzyılın ortalarında Avrupalı ünlü kâşiflerden David Livingstone ile H. M. Stanley Güney Afrika ile Orta Afrika'nın geniş bölgesini haritalandırmışlardır. 1850 ve 1860'larda Richard Burton, John Speke ve James Grant tarafından yapılan zorlu seferlerde merkezî büyük göller ve Nil nehrinin kaynağı bulunmuştur. 19. yüzyılın sonuna gelindiğinde, Nil ve onun kaynakları takip edilerek Nijer, Kongo ve Zambezi Nehri gibi büyük doğal kaynaklar tanınmıştır.
1870'lerin sonunda, Avrupa ülkeleri yalnızca kıtanın sahil kısımlarında yüzde 10 kadarını kontrol altında tutuyorlardı. Bunların içinde en önemlileri Portekiz'in sömürgesi Angola ve Mozambik, Birleşik Krallığın sömürgesi Cape Kolonisi ve Fransa'nın sömürgesi Cezayir olmuştur. 1914 yılında yalnızca Etiyopya, Liberya ve Derviş Devleti Avrupalıların kontrolünde olmayan bağımsız bölgelerdi.
Teknolojik ilerleme denizaşırı yayılmacılığı kolaylaştırmıştır. Sanayileşme sonucu ulaşım ve iletişim, özellikle de denizyolu, demiryolu ve telgraf hızlı gelişim göstermiştir. Tıbbî gelişme de tropikal hastalıklar için ilâçları geliştirmiştir. Sıtma tedavisinde kininin bulunmasıyla birlikte uçsuz bucaksız tropiklerin Avrupalılarca erişilmesini kolaylaşmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ R. Robinson, J. Gallagher and A. Denny, Africa and the Victorians, London, 1965, p. 175.
- ^ "BBC: Afrika 'talanı' ve küresel güney". 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2013.