Afife Tiyatro Ödülleri

Sayfanın 20 Haziran 2016 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Afife Tiyatro Ödülleri, Yapı Kredi tarafından organize edilmektedir.

1996 yılında Yapı Kredi Sigorta şirketi tarafından başlatılan etkinlik, ilk olarak ertesi yıl, 1997'de, ilk Türk kadın oyuncu Afife Jale anısına 28 Nisan günü yapılır. Amacı, tiyatro sanatına ilginin gelişmesini sağlamak ve tiyatro sanatına ve sanatçısına destek olmaktır. 2010- 2011 sezonundan bu yana Yapı Kredi Bankası tarafından organize edilmektedir. Ödüller için adaylıklar her sene, genellikle Nisan ayınının başında açıklanır, ödül töreni ise, genellikle, Nisan ayının sonunda düzenlenir. İstanbul'daki tüm profesyonel tiyatrolar değerlendirme kapsamındadır.

Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülüleri, ilk düzenlendiği yıl, 13 dalda verilirken, iki yıl sonra ışık ve efekt tasarımcılığı ödüllerinin birleştirilmesi sonucu 12 dala indi, 2002'de de "yardımcı rolde yılın en başarılı müzikal ya da komedi erkek-kadın oyuncusu" ve "en başarılı genç kuşak sanatçı" dallarının eklenmesiyle 15 dala çıktı. Ayrıca her yıl Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü, Cevat Fehmi Başkurt Özel Ödülü ve Yapı Kredi Özel Ödülü olmak üzere üç özel ödül verilmektedir.

Düzenli olarak her yıl tekrarlanmakta olan Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri, seçimlerindeki ciddi ölçüt ve duyarlılığıyla, Türkiye’nin en saygın sanat ödüllerindendir.

Ödül heykelciği

Ödül heykelciği mermer kaide üzerine metal Akdeniz Heykeli'nden oluşur. Kaidenin ön tarafındaki plaketin üzerinde ödül yılı ve ödülün adı geçmekte, arka tarafındaki plakette ise "İlhan Koman'ın Akdeniz Heykeli adlı eserinden Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri için hazırlanmış replikadır." ifadesi yer almaktadır.

İlginç bilgiler

Dekor ve kostüm tasarımcıları Ali Cem Köroğlu ve Barış Dinçel 4 Afife heykelciği ile en çok Afife Ödülü kazanan sanatçılar. Onuçları 3’er Afife heykelciği ile Haluk Bilginer, Önder Arık, Ali Poyrazoğlu, Hikmet Körmükçü, Bülent Emin Yarar, Zerrin Tekindor, Başar Sabuncu, Sevinç Erbulak ve Sumru Yavrucuk takip etmekte.
Başar Sabuncu iki kez üst üste (1997 ve 1998) en iyi yönetmen ödülünün sahibi oldu. Aynı yıllarda Sabuncu'nun yönettiği "Bir Ata Krallığım" ve "Balkon" oyunları da o yılların en başarılı prodüksiyon ödüllerini kazandı.
1997 yılında "Bir Ata Krallığım" ve 1998 yılında "Balkon" oyunlarıyla üstüste en başarılı yönetmen ödülünü kazanan Başar Sabuncu ikinci yıl zarftan kendi adı çıkınca kendi kendine ödül vermek zorunda kaldı.
Aynı şey 1999 yılında "Martı", 2000 yılında "Nükte" oyunlarıyla yılın en başarılı kadın oyuncusu ödülünü kazanan Yıldız Kenter'in de başına geldi.
Sevim Çavdar’da 1998 ve 1999 yıllarında En Başarılı Giysi Tasarımcısı ödülünü üst üste aldı.
Ali Cem Köroğlu 2003 yılında En Başarılı Sahne ve En Başarılı Giysi Tasarımcısı ödüllerini alarak iki Afife sahibi oldu.
2003 yılında İstanbul Devlet Tiyatrosu’nun “Ayaktakımı Arasında" adlı prodüksiyonu sekiz ödülle bir yılda en çok ödül kazanan prodüksiyon oldu.
1999 yılında oynanan "Martı" oyununda Yıldız Kenter ve eşi Şükran Güngör aynı oyundaki rolleriyle aday gösterildiler.
1999 Yılında "Yılın En İyi Sahne Müziği Ödülü"nü Dr. Metin KALENDER kazandı. Bu ödül Yılmaz ERDOĞAN'ın yazmış ve Beşiktaş Kültür Merkezi oyuncularınca sergilenen oyunun adı "Sen Hiç Ateş Böceği Gördün Mü" ile sahibini buldu.
Alev Gürzap ve İlkay Saran aynı oyundaki aynı rolden aday gösterilen tek örnek oldular. Gürzap ve Saran 1997 yılında değişimli olarak oynadıkları "Oyun Karıştı" oyunundaki baş kadın rolüyle o yılın en başarılı komedi oyuncusu dalında aday gösterildiler.
2001 yılında oynanan "Ayrılış" adlı oyunda da Zuhal Olcay ve eşi Haluk Bilginer aynı oyundan aday gösterildiler.
Serpil Günseli 2006 yılında aldığı En Başarılı Sahne Müziği ödülü ile bu dalda ödül alan tek kadın sanatçı oldu. Ali Cem Köroğlu da aynı şekilde 2003 yılında aldığı En Başarılı Giysi Tasarımı ödülü ile bu dalda ödül alan tek erkek sanatçı olmuştu.
Sahne müziği dalında Yunan Yannis Soulis "Troilos ve Kressida" oyunu için yaptığı müzikle Afife kazanan ilk yabancı sanatçı oldu. Afife ödül heykelciğini alan ikinci yabancı sanatçı ise “Benerci Kendini Niçin Öldürdü” ile Yılın En Başarılı Sahne Tasarımcısı seçilen Michel Launay oldu.
Genç oyuncu Engin Alkan en başarılı komedi oyuncusu olarak iki hocası Haldun Dormen ve Müjdat Gezen'in de aday gösterildiği 1999 yılında "Barış" adlı komedideki rolüyle bu ödülün sahibi oldu.
2004 yılında, Yıldıray Şahinler ve Erol Keskin En Başarılı Erkek Oyuncu, Rozet Hubeş ve Şebnem Köstem ise En Başarılı Kadın Oyuncu ödüllerini paylaştılar.
1997 yılında ilk Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri’nde En Başarılı Giysi Tasarımcısı ödülünü alan Türkan Kafadar ve En Başarılı Işık Tasarımcısı ödülünü alan Yakup Çartık, ödül töreninin 10. yılında da aynı ödüllerin sahipleri oldular.
En çok ödül toplayan topluluk 37 ödülle İstanbul Devlet Tiyatroları oldu. İstanbul Şehir Tiyatroları 33 ödülle ikinci sırada yer aldı. Üçüncü ise 9 ödül ile Kent Oyuncuları oldu.
Tiyatroyla ilgisi olmadan tören gecesi ödül veren tek sanatçı 1999 yılında Yıldız Kenter'e en başarılı kadın oyuncu ödülünü veren Türkân Şoray oldu.
Bugüne kadar Afife Ödülü tören geceleri ilki dışında - AKM'de yapılmıştı - Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda gerçekleştirildi.
Bu törenlerin ilkine Londra'dan Royal Philharmonic Orkestrası, beşincisi için Moskova'dan ünlü Tchaikovsky Symphony Orkestrası, altıncısı için Ute Lemper, yedincisi için ise Milva getirildi.
Bu törenler için yapılan filmlerde Afife rolünü sürekli olarak Yeşim Alıç oynadı.
Bu törenlerin ikincisinde Cumhuriyet'in kadınları olarak ilklere damgasını vurmuş ilk kadın pilot Sabiha Gökçen, köyden çıkmış ilk kadın milletvekili Satı Kadın, ilk opera sanatçısı Semiha Berksoy, ilk dünya güzellik kraliçesi Keriman Halis ve ilk devrimci yazar Halide Edip saygıyla anıldı ve haklarında yapılan filmler gösterildi.
On yıl süreyle tüm açılış konuşmalarını Yapı Kredi Sigorta Sanat Danışmanı Haldun Dormen yaptı. Dokuz yılın sunuculuğunu da Korhan Abay üstlendi.
Bu törenler için yapılan filmlerde en çok oynayan sanatçılar Yeşim Alıç'ın dışında Tomris Oğuzalp, Saltuk Kaplangı ve Alper Düzen oldu.
İlk iki yıldan sonra kaldırılan en başarılı efekt ödülünü iki yıl üst üste Hitay Daycan kazandı.