Aeropark

Koordinatlar: 47°25′35″K 19°15′41″D / 47.42639°K 19.26139°D / 47.42639; 19.26139
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Aeropark
Harita
Açılış1988
KonumBudapeşte Ferenc Liszt Havalimanı, Terminal 2, Budapeşte, Macaristan
Koordinatlar47°25′35″K 19°15′41″D / 47.42639°K 19.26139°D / 47.42639; 19.26139
TürHavacılık müzesi
Toplu ulaşım200E numaralı otobüs
Otopark?Var
Resmî siteaeropark.hu

Aeropark, Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de bulunan Ferenc Liszt Uluslararası Havalimanı'nın yanında olan bir açık hava havacılık müzesidir. Müze, eski ulusal havayolu Malév tarafından kullanılmış olan neredeyse tüm uçak tiplerini içeren Macar sivil havacılık tarihine dayalıdır.

Aeropark ayrıca ziyaretçiler için bir uçuş simülatörü, uçak modelleri ve çeşitli Malév hatıralarına sahip bir hediyelik eşya dükkanına sahiptir.[1] Aeropark'da sergilenen uçaklarının çoğuna tekerlekli sandalyeli ziyaretçilere erişilebilir durumdadır. Aeropark, yıllık Uzun Müze Gecesi etkinliğine düzenli olarak katılır.[2]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Aeropark'ın (Ferihegy Uçak Parkı) tarihi, 23 Şubat 1988'de Macaristan'ın sergilenmesi için Sovyet ordusundan bir İlyuşin İl-14T uçağı almasına kadar uzanmaktadır. Macaristan Teknik ve Ulaşım Müzesi genel müdürü István Veress ve Havacılık ve Havalimanı Müdürlüğü (LRI) başkanı Tamás Erdei, bir uçak müzesi kurulacağını duyurdu. Müzenin ilk üç uçağı olan İlyuşin II-14, İlyuşin İl-18 ve bir Tupolev Tu-134 başlangıçta havalimanındaki Malév'in hangarının yanına yerleştirildi.[1]

Ferihegy Uçak Parkı, 1991'de 31L pisti ile 2B terminal binası arasında açıldı. Üç uçak Ekim ayında yeni yerlerine götürüldü ve koleksiyona bir Tesla iniş radarı eklendi. Uçaklar ve diğer ekipmanlar Ulaştırma Müzesi'nin mülkiyetine geçirildi.

2003'te Budapeşte Havalimanı, müze de dahil olmak üzere havalimanının işletilmesi için gerekli olmayan tüm bölümlerinden kurtuldu. Müzenin yönetimini devralan bir vakfın kurulmasını desteklendi ve Ferihegy Uçak Parkı Kültür Vakfı kuruldu. Vakıf müzeyi 2004'ten Havacılık Kültür Merkezi kâr amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından 2014'te devralındığı yıla kadar yönetmiştir.[3] Müze, 19 Haziran 2014'ten beri Aeropark olarak adlandırılıyor.

2017'nin başlarında müze, yakındaki yeni yerine taşınırken geçici olarak kapatıldı. Bu taşıma işlemi, otoparkın genişletilmesi için gerekliydi. Taşıma 23 Mart'ta başladı ve müze Haziran başında tekrar açıldı.[4]

Sergi[değiştir | kaynağı değiştir]

Li-2 HA-LIQ
Lisunov Li-2 (HA-LIQ)

Lisunov Li-2, Maszovlet ve ardından halefi Malév tarafından işletilen ilk yolcu uçağı tipi olduğu için Macar havacılık tarihinde önemli bir rol oynamaktadır. HA-LIQ tescilli Lisunov Li-2, 27 Mart 1952'de Macaristan'a geldi ve önce Macaristan Hava Kuvvetleri (1954-1957), daha sonra da yeşil askeri boyasıyla sivil kayıt işareti alıp Malév tarafından kullanıldı. 1958'den sonra Malév bunu bir kargo uçağı olarak kullanmaya devam etti. 1964'te orduya geri verildi ve 1974'e kadar orduda kullanıldı. Uçağın toplam uçuş süresi 3829 saattir. Uçak, hizmetten çekildikten sonra Ulaşım Müzesi'ne bağışlandı. 1980 yılında restore edildi ve Farkashegy Havalimanı'nda bir hangarda durdu. 1993 yılında ise uçak müzesine taşındı.[5] Uçağın içi tamamen restore edilmiştir ve etkinlikler sırasında ziyaret edilebilir durumadır.[6]

Il-14T HA-MAL
İlyuşin İl-14T (HA-MAL)

Il-14 aslen Sovyet Kızıl Ordusu Güney Ordusu Grubunun 226. Bağımsız Karışık Havacılık Alayı'na aitti. 1981'de hizmetten çekildi ve altı yıl Mirhorod'da (bugün Ukrayna'da), daha sonra Macaristan'da Tököl Havalimanı'nda saklandı. 1987'nin sonlarında yeni kurulan havacılık müzesinin ilk uçağı olarak Ferihegy'ye uçtu. O zamandan beri 1991'de ve 2017'de, müzenin taşınmasıyla iki kez taşındı. Uçağın toplam uçuş süresi 5928 saattir.[7] 2009-2010 yıllarında restore edilmiştir. Başlangıçta sadece Malév renkleriyle yeniden boyanması planlandı (aslında bu uçak hiç Malév filosuna katılmadı ama havayolu filosunda Il-14 uçakları vardı), ancak 25 yıllık kullanımdan sonra bile uçak çok iyi durumda olduğundan, her iki motorda da onarım yapıldı.[8][9] Ziyaretçiler ayda bir kez motorların çalıştırılmasını izleyebilirler.

Il-18-V HA-MOA
İlyuşin İl-18V (HA-MOA)

Bu Il-18 uçağı 1960 yılında Macaristan'a geldi ve kısa süre sonra ilk başta Malév'ın Moskova'ya yaptığı seferlerde kullanıldı. Üst model olan Il-18V varyantına dönüştürülmesi için birkaç yenileme geçirdi. 1964'te TG-16 yardımcı güç ünitesi takıldı, 1968'de ise orijinal motorları Ivchenko AI-20 motorlarıyla değiştirildi, ayrıca 89 koltuklu oturma düzeni 105 koltuklu olacak şekilde yenilendi. Yolcu uçağı olarak son uçuşu, filoya gelişinden tam 17 yıl sonra, 1 Nisan 1977'de Prag'dan Budapeşte'ye oldu. Ardından kargo uçağına dönüştürüldü, 1987'de hizmetten çekildi ve koleksiyonundaki ilk üç uçaktan biri olarak Ekim 1991'de müzeye verildi. Toplam uçuş süresi 37.197 saattir. Kokpit dahil uçağın iç kısmı ziyaretçilere açıktır.[10]

Il-18V HA-MOG
Tu-154B-2 HA-LCG
İlyuşin İl-18V (HA-MOG)

Bu Il-18V uçağı 1964 yılında Macaristan'a geldi. Diğerinden farklı olarak, başka bir ülkeden alınmış bir Il-18 değil, Macaristan için inşa edilmiş bir Il-18V idi. Yolcu uçağı olarak ilk uçuşu Moskova'ya yapıldı. 1967'de orijinal motorları AI-20K motorlarıyla değiştirildi. Yolcu uçağı olarak son uçuşu 1978'in sonlarında Sofya ve Budapeşte arasında yapıldı, daha sonra kargo uçağına dönüştürüldü. Son kargo uçuşu Ekim 1988'de Konstantin, Cezayir ve Budapeşte arasında yapıldı. Ertesi gün motorlarından biri bir yangın nedeniyle hasar gördü ve Aralık ayında hizmetten çekilmesi planlanan uçak, yangından sonra hizmetten çekildi. 1993-2006 yılları arasında Malév tarafından eğitim amaçlı kullanıldı. 2006 yılında uçağın hurdaya ayrılmaması için bir dilekçe verildi[11] ve uçak havacılık müzesine taşındı. Toplam uçuş süresi 36.558 saattir.[10]

Tupolev Tu-134 (HA-LBE)

Bu Tupolev Tu-134, 1969'da Malév filosuna eklendi. Yolcu uçağı olarak ilk uçuşu Prag'a yapıldı. 1983 yılında, Konfor sınıfının eklenmesiyle 72 koltuklu uçak 68 koltuklu olacak şekilde yeniden düzenlendi. Son uçuşu 1987'de Varşova-Okęcie Havalimanı'ndan yapıldı. 1988'de Malév'in hizmetten çektiği ilk Tu-134'ü oldu; ertesi yıl ise havacılık müzesinin ilk üç uçağından biri oldu. Daha eski üç Tu-134'ün hepsi kazalarda parçalandığı için Macaristan'daki en eski Tu-134'tür. Toplam uçuş süresi 24.167 saattir. Kokpit dahil uçağın iç kısmı ziyaretçilere açıktır.[12]

Tupolev Tu-154B-2 (HA-LCG)

Bu Tupolev Tu-154B, 1975'in sonlarında Malév filosuna eklendi. 1980 yılında yenilemeden geçti ve CAT-II kategori uçağa dönüştürüldü (154B-2). 1983 yılında Konfor sınıfının eklenmesiyle 143 koltuklu olacak şekilde yenilendi. Son uçuşu Kandiye Uluslararası Havalimanı'ndan yapıldı. 1994 yılında havacılık müzesine taşındı. Toplam uçuş süresi 24.167 saattir. Kokpit dahil uçağın iç kısmı ziyaretçilere açıktır.[13]

Yak-40 HA-YLR
Yakovlev Yak-40E (HA-YLR)

Bu Yakovlev Yak-40, 1975'in sonlarında Macaristan'a geldi. LRI tarafından sipariş edildi ve hem Macaristan'da hem de yurtdışında navigasyon ekipmanını test etmek ve doğrulamak için kullanıldı. Yolcu uçağı olarak hiç kullanılmadı. 1987'de Tu-134 ile aynı renge, 1993'te ise şu anki görünümünde boyandı. 2001 yılında havacılık müzesine taşındı. Uçak iyi durumda ve uçuşa elverişlidir. Etkinlikler sırasında iç kısmı ziyaret edilebilir.[14]

Antonov An-2M (HA-MHI)

Bu Antonov An-2, 1967'nin sonlarında Macaristan'a geldi ve tarım uçağı olarak kullanıldı. Hizmetten çekildi ve 1994 yılında yenilenip havacılık müzesine taşındı.[15]

Mil Mi-2 (HA-BCB)

Bu Mil Mi-2 helikopteri, Ocak 1980'den itibaren Macaristan Hava Ambulansı tarafından kullanıldı. 1994 yılına kadar Székesfehérvár'da konuşlanmıştı; Ağustos 1994'te onarılması için Ferihegy'ye uçtu, ancak bütçenin yetersiz olması nedeniyle hizmetten çekildi. Toplam uçuş süresi 2841 saattir. 1999 yılında havacılık müzesine taşındı.[16]

Tesla PAR

Ocak 1975'te 13R/31L pistinin B taksi yolunun yanına Tesla hassas yaklaşma radarı yerleştirildi. Aynı ay Berlin'den gelen ve taksi yolunun yanına düşen Malév İlyuşin İl-18 (HA-MOH) tarafından ağır hasar gördü. PAR onarıldı ve 1990'ların başına kadar kullanıldı, daha sonra 1991'de havacılık müzesine verildi.

Koleksiyon ayrıca bir pushback aracı, bir follow me aracı ve eski Malév boyalı birkaç otobüs vardır.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Il-14 HA-MAL kokpiti
    Il-14 HA-MAL kokpiti
  • Il-18 HA-MOA kokpiti
    Il-18 HA-MOA kokpiti
  • Tu-154 HA-LCG kokpiti
    Tu-154 HA-LCG kokpiti
  • Yak-40 HA-YLR
    Yak-40 HA-YLR

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Aeropark, Budapeşte'nin 200E numaralı şehir içi otobüs rotasında kendi durağına sahiptir. Ayrıca bir otoparkı vardır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Történetünk". Aeropark.hu. 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  2. ^ "Múzeumok éjszakája az Aeroparkban". Aeropark.hu. 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  3. ^ "Állami támogatás az öreg repülőgépek megmentéséhez". AIRportal.hu. 30 Aralık 2013. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2014. 
  4. ^ "Megnyílt az új Aeropark Ferihegyen". Élményvilág.com. 4 Haziran 2017. 27 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  5. ^ "HA-LIQ a Li-2.hu-n". 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  6. ^ "Lisunov Li-2". Aeropark.hu. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  7. ^ "Il–14 Magyarországon, az il-14.hu-n". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  8. ^ "HA-MAL 1-es hajtómű első indítás, Youtube". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  9. ^ "HA-MAL 2-es hajtómű első indítás, Youtube". 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  10. ^ a b "Ilyushin Il-18V". Aeropark.hu. 8 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  11. ^ ""Mentsük meg az IL-18-ast!" topik az Index.hu Fórumon".
  12. ^ "Tupolev Tu-134". Aeropark.hu. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  13. ^ "Tupolev Tu-154B-2". Aeropark.hu. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  14. ^ "Yakovlev Yak-40". Aeropark.hu. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  15. ^ "Antonov An-2M". Aeropark.hu. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  16. ^ "Mil Mi-2". Aeropark.hu. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aeropark&oldid=31825127" sayfasından alınmıştır