Adilcevaz
Adilcevaz | |
---|---|
Türkiye'de yeri | |
İlçe sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Bitlis |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Özer Özbek |
• Belediye başkanı | Necati Gürsoy (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 1.505 km² |
Rakım | 1.650 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 15,193 |
• Kır | - |
• Şehir | - |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
Posta kodu | 13500 |
İl alan kodu | 434 |
İl plaka kodu | 13 |
Resmî site http://www.adilcevaz.com/ |
Adilcevaz diğer ismi elcevaz, Bitlis iline bağlı, Van Gölü'nün kıyısında kalan bir ilçedir.
Tarihçe
Kentin adı Arapça Zatülcevz sözcüğünden türemiştir. Bu isim ilk olarak MS 890 dolaylarında burada kurulan bir Arap/İslam beyliğinin adı olarak görülür. Kentin daha eski olan esas adı "Artske" veya "Artsike"dir. Bu isim muhtemelen Urartu dilindedir.
Adilcevaz'ın tarihi oldukça eskiye inmektedir. Bölgede öncelikle Urartular yerleşmiş, daha sonra Asurlular, Persler (MÖ 700), Makedonyalılar (330) buraya egemen olmuşlardır. MS 700 yıllarında Arap akınları buraya yoğunlaşmış, sonraki yıllarda bölge Araplar ile Bizanslılar arasında sürekli savaşlara sahne olmuş ve her iki toplum arasında zaman zaman el değiştirmiştir. Malazgirt Savaşından (1071) sonra da yörede Türklerin egemenliği başlamıştır. Yavuz Sultan Selim'in çaldıran Savaşından (1514) sonra da Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1514 yılında Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Tarihinde sancak beyliği de yapmış olan ilçe 1930'lu yıllara kadar Van'ın bir ilçesi iken daha sonra alınan kararla Bitlis'e bağlanmıştır. İlçe Türk ve Türkmen nüfusunun ağırlıklı olduğu bir ilçedir.
Coğrafya
İl merkezine 90 kilometre uzaklıktadır.
İlçenin kuzeyinde Urartular'a ait bugün Kef Kalesi adıyla anılan bir kale vardır. Ermeniler döneminde de kent Artske adıyla anılmış ve Pznunik vilayetinin başlıca kenti olmuştur. Etrafı sıra dağlarla çevrili olan Adilcevaz'ın güney cephesi ise Van Gölü'ne bakmaktadır. Ulaşım ilçenin yine düz ve engebesiz olan güney kısmından, Van Gölüne paralel olarak batıda Ahlat ilçesine doğuda ise Erçiş ilçelerine bağlamaktadır.
İklim ise Van Gölü'nün ılımanlaştırıcı etkisine bağlı olarak diğer Doğu Anadolu kentleri ve ilçelerine nazaran daha yumuşaktır. Ancak yine bulunduğu bölgenin iklim özelliklerini büyük ölçüde yansıtmaktadır. Karasal bir iklim özelliğine sahip olduğundan kışın soğuk, yazın ise sıcaklık fazladır. Yaz ve kış arasında sıcaklık farkı oldukça fazladır.
Nüfus
İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 1 belde, 28 köy ve 8 mahalleden oluşmaktadır. Aşağıda şemada görüldüğü gibi zamanla özellikle 2000'li yıllardan sonra şehir nüfusu hızla düşmüş kır nüfusu ise çok olmamakla birlikte son döneme kadar artmıştır.
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1955[2] | 14.887 | 4.093 | 10.794 |
1960[3] | 12.538 | 4.615 | 7.923 |
1965[4] | 15.235 | 6.148 | 9.087 |
1970[5] | 18.413 | 7.557 | 10.856 |
1975[6] | 20.778 | 9.022 | 11.756 |
1980[7] | 23.483 | 10.342 | 13.141 |
1985[8] | 27.332 | 12.393 | 14.939 |
1990[9] | 26.950 | 10.103 | 16.847 |
2000[10] | 55.358 | 35.174 | 20.184 |
2007[11] | 40.464 | 24.727 | 15.737 |
2008[12] | 35.274 | 17.458 | 17.816 |
2009[13] | 32.582 | 14.428 | 18.154 |
2010[14] | 32.180 | 14.000 | 18.180 |
2011[15] | 31.746 | 13.945 | 17.801 |
2012[16] | 31.335 | 13.973 | 17.362 |
2013[17] | 31.365 | 14.275 | 17.090 |
2014[18] | 31.196 | 14.611 | 16.585 |
2015[19] | 30.917 | 14.734 | 16.183 |
2016[19] | 30.721 | 14.845 | 15.876 |
2017[19] | 30.226 | 14.686 | 15.540 |
2018[19] | 30.376 | 14.637 | 15.739 |
2019[19] | 30.499 | 14.722 | 15.777 |
2020[19] | 30.530 | 14.894 | 15.636 |
Kültür
Merkezde Türk ve ağırlıklı Kürt kültür gelenek ve görenekleri yaşanmaktadır. Adilcevaz'da Ekim ayının ilk haftasında geleneksel olarak Ceviz Festivali düzenlenir. Çeşitli etkinliklerle beraber ceviz ağası seçimi yapılır. Bunların yanı sıra güreş, plaj voleybolu, futbol vb. dallarda ilçe yavaşta olsa ilerlemeler kaydetmiştir.
Ekonomi
İlçede yaklaşık olarak 30.500 adet ceviz ağacı bulunmaktadır. Yıllık fidan üretimi 10.000 adettir. Adilcevaz'da üretimi yapılan ceviz, dünya düzeyinde dereceye girmiştir. Bu cevizin kendine has bazı özellikleri mevcuttur. Van Gölüne en uzun kıyı şeridi olan ilçe olması bakımından turizm için avantajlara sahip olsa da bunu pek kullanamamaktır. Turizm bakımından Türkiye'nin en çok tarihi eser ve çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan bir yerde olması yeterli reklam yapılamaması bakımından turizm gelirlerinden Adilcevaz'ı mahrum bırakmıştır diyebiliriz.
Kaynakça
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Adilcevaz Nüfusu - Bitlis". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bitlis Adilcevaz Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
Bitlis ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Türkiye'deki bir ilçe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |