Yunus Emre Oratoryosu
Yunus Emre Oratoryosu, Ahmet Adnan Saygun tarafından bestelenen ve Yunus Emre şiirlerine dayanan Türkçe oratoryo.
Saygun'un 1943 yılında tamamladığı ve ilk kez 1946 yılında Ankara'da sahnelenmiş olan eser, bir Türk besteci tarafından bestelenmiş ilk oratoryodur[1]. Yunus Emre'nin yaşam, ölüm, Tanrı, alın yazısı ve sorunları karşısında çeşitli bocalama ve çabalarını; ve sonuçta "dost"'a ulaşmasını konu alır. Eserdeki şiirlerin tümü Yunus Emre'ye aittir; besteci tarafından seçilip sıraya konulmuştur.[2]
Bölümleri
Eser üç temel bölüm ile ikinci ve üçüncü bölümler arasındaki bir ara bölümden oluşur. İlk iki bölüm beşer parça içerir. Birinci bölümde hayatı seven, ölümü düşünen ve hayatın ötesi konusunda hiçbir şey bilmediği için ağlayan Yunus Emre görülür. Yunus Emre ne yaparsa yapsın alın yazısını değiştirmek mümkün değildir ve ona boyun eğmekten başka yapacak bir şey yoktur.
İkinci bölümde Yunus Emre insanın, evrenin ve onların alın yazılarının yaratıcısı olan Tanrı'ya isyan eder. Fakat Yunus 'Emre'nin asıl benliği, onun hayata bağlı olan gönlünü sarsarak Tanrı'ya sığınmaya davet eder.
Ara bölümde aşkı bulmuş ancek henüz huzura kavuşamamış Yunus Emre gösterilir. İki parçadan oluşan üçüncü bölüm ise aşk içinde huzura kavuş muş, Dost'a ulaşmış ve son nefesini vermeye hazırlanmış Yunus Emre'nin şiirlerinden dizeler ve kıtalar alınarak oluşturulmuştur.
Tarihi
Saygun ilk büyük eseri olan Yunus Emre Oratoryosu'nu bestelemeye 1942 yılında başlamış, 1943 yılının Ocak ayında tamamlamıştır.[3] Eser ilk defa 25 Mayıs 1946'da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin Büyük Salonunda, bestecinin idaresinde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası tarafından seslendirildi. Eserin önsözüne besteci şöyle yazmıştır:[3]
| “ | Türk ulusunun ilk büyük şair Yunus Emre’nin ruhunu seslendiren bu Oratoryo, güzel sanatların eşsiz koruyucusu, Türkiye Cumhurbaşkanı İnönü'nün yüce varlığına armağanıdır. | „ |
İngilizce, Fransızca, Almanca ve Macarcaya çevrilen oratoryo, yurtdışında ilk kez 1 Nisan 1947'de Paris'te Playel Salonu'nda Saygun'nun kendi yönetiminde Lomoreux Orkestrası ve St. Eustaohe korosu eşliğinde seslendirildi.[2] Eser 14 Kasım 1958′de New York'ta Leopold Stokowski yönetiminde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda, bir ay sonra Almanya'nın Potsdam kentinde Saygun'un yönetiminde seslendirildi;[2] sonraki yıllarda Budapeşte, Viyana, Bremen, Berlin, Vatikan, Moskova, Nur-Sultan’da yorumlandı[4][5].
ABD'de tekrar seslendirilmesi 54 yıl sonra 23 Nisan 2012 tarihinde New York'ta Lincoln Center'da, 25 Nisan 2012 tarihinde Washington'da olmak üzere, TÜRKSOY Senfoni Orkestrası ve 100 kişilik Jonathan Griffith Singers ile birlikte gerçekleşmiştir.[6]
Kaynakça
- ^ Atlas Tarih dergisi, Sayı: 4, İstanbul (2011), s.12
- ^ a b c Cemalcılar, Ali. "Ahmet Adnan Saygun ve Yunus Emre Oratoryosu" (PDF). Kurgu Dergisi, Sayı 11, Yıl 1992. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.
- ^ a b Kıran, Sezgi Sevi. "Ahmed Adnan Saygun Üzerine Bir İnceleme Çalışması". fyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, yıl 2005. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.
- ^ Bilkent Üniversitesi "Ahmet Adnan Saygun" sayfası
- ^ "Yunus Emre Oratoryosu'na, Astanalılardan büyük alkış". Haberalp.com sitesi, 26 Ekim 2013. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.
- ^ Purtaş, Fırat; Özkan, Ömer. "Yunus Emre Oratoryosu ve Türk Kültürünü Uluslararası Çapta Tanıtmak". Millî Folklor, Sayı 95, Yıl 2012. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.