Yorgun Savaşçı (dizi, 1979)
| Yorgun Savaşçı (1979) | |
|---|---|
| Format | Dizi |
| Yönetmen | Halit Refiğ |
| Dili | Türkçe |
| Bölüm sayısı | 8 |
| Yayın bilgileri | |
| Kanal | TRT (1993) |
Yorgun Savaşçı 1979 yılında TRT için çekilmeye başlanmış tarihî Türk dizisidir. Halit Refiğ'in yönetmenliğini üstlendiği dizi, Kemal Tahir'in aynı adlı eserinden televizyona uyarlanmıştır. Çekimine 1978'de karar verilmiş.1979'da senaryosu kabul edilerek çekimlerine başlanmıştır. 1983'de 12 Eylül askerî cuntası tarafından yaktırıldığı açıklanmıştır. 40 milyon TL bütçeye sahiptir.[1] Özel HBB TV kanalında çekilen başka bir versiyonun yayınlanacağı ilan edilince, yok edilmeyen bir video kopya 1993'de TRT'de yayınlanmıştır.
Ekip[2][3]
Yönetmen: Halit Refiğ
Eser: Kemal Tahir
Senarist: Halit Refiğ
Müzik: Kemal Sünder, Gürer Aykal
Görüntü Yönetmeni: Gani Turanlı (3 bölüm), Mustafa Yılmaz (5 bölüm)
Sanat Yönetmeni: Erol Keskin, Evcimen Perçin
Yönetmen Yardımcısı: Seçkin Yasar, Yusuf Niş
Yapımcı: Ömer Serim
Yapımevi: TRT Ankara
Oyuncular: Can Gürzap, Yıldırım Gencer, Erkan Yücel, Haluk Kurtoğlu, Serpil Akıllıoğlu, Meral Orhonsay, Selçuk Özer, Zihni Küçümen, Erol Amaç, Nuri Ergün, Mete Sezer, Haldun Dormen, Yücel Erten, Nisa Serezli, Nurinisa Yıldırım
1978-1983, TV dizisi (8 Bölüm), 1993'te TRT'de yayınlandı.
Çekimlerine 1979'da başlanmış, verilen aralarla 1981'de bitmiştir. Montajın bitip TRT'ye teslimi 1983'tür. Filmin yakılmasından sonra ortaya çıkışı ve gösterimi 1993'tür.
Akıbeti
Filmin özgün kayıtları ve tüm kopyaları Kenan Evren yönetimindeki askerî cunta tarafından yakılarak imha ettirilmiştir. Filmin yakılma gerekçeleri arasında Atatürk ve Kurtuluş Savaşı karşıtı bir yapım olması, Çerkes Ethem'in kahraman olarak gösterilmesi, askerlere kötü lakap takılması gösterildi.[4]
TRT adına filmin yapımcısı olan Ömer Serim, o günleri şöyle anlattı: 'Bu filmi askerlerin gözetimi ve yardımı altında çektik. Fakat darbe olunca Kenan Evren ve arkadaşlarının yaptığı ilk işlerden biri filmin yakılmasına karar vermek oldu. Bir yıl geçtikten sonra filmin yakıldığı ortaya çıktı. Yakılmasını da o sırada TRT Genel Müdürü olan Macit Akman üstlendi ve 'Ben yaktırdım' dedi. Ortalık çok karıştı. Bu film yakıldıktan 2 yıl sonra filmin bir komisyon tarafından yakıldığı anlaşıldı. Filmin Genelkurmay Başkanlığı matbaasına götürüldüğü, oradaki fırınlarda komisyon üyelerinin denetimi altında kül edildiği öğrenildi. Filmin aslı, müzik ve dublaj bantları yakıldı. Sadece bir negatif kopyası saklandı. O da negatif olduğu için asla bastırılamaz.'[4]
'Yorgun Savaşçı' filmini yakan komisyon dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in yine dönemin Başbakanı Bülent Ulusu'ya emir vermesi ile oluşturulmuştu ve komisyonun 7 üyesinden biri olan Turgut Özakman, 2009 yılında Akşam gazetesine konuştu. O dönem Devlet Tiyatroları Genel Müdürü olarak görev yapan Özakman, şunları söyledi: 'Bu işe devlet memuru olarak görevlendirildim. Ne yazık ki kuruldan önce filmin yakılma kararı verilmişti. Bunun çok ayıp olduğunu, yapılamayacağımı söylesem de bir işe yaramadı. O komisyonda imzamın olması büyük bir talihsizlik. Yakılmasına gereksiz korku ve kaygıdan ortalığı telaşa veren adamlar tarafından karar verilmişti. Filmin tamamının yok edilmemesi için 2 kişi emek verdi. Bunlardan biri bendim. Diğeri de komisyonda bulunmayan Kerim Aydın Erdem'di. Bizim yoğun çabamızla filmin bir nüshasını korumayı başardık. Zaten Kerim Aydın Erdem daha sonra TRT Genel Müdürü oldu ve kasasından bu film çıktı. Eksiksiz olarak da yayınlandı. Ben kendimi bununla akladım.'[4]
1993'te HBB özel TV kanalı için Tunca Yönder, Kemal Tahir'in romanı Yorgun Savaşçı'yı yeniden dizi olarak çekince, TRT de rekabete kapıldı. Negatifleri yakılmadan önce videoya aktarılmış bir kopyası arşivden çıkarılarak Halit Refiğ'in çektiği dizi yayına sokuldu.
Halit Refiğ şöyle anlatmış: "Yorgun Savaşçı gibi bir olay... ortaya çıkması beş sene sürüyor: 1978-1983. Yapılmasına karar verilen tarih 14 Ekim 1978. Tamamlanıp kuruma teslim edilişi Nisan 1983. Evet. Ve yakıldığı hikayesi on yıl konuşuluyor. 83'den 93'e kadar. 93'te de iki tane Yorgun Savaşçı birden gösteriliyor. Birisi HBB televizyonunda yeniden yapılanı. Digeri de aynı gün aynı saatte TRT'de. Nev'i şahsına münhasır bir olay."[5]
Kaynakça
- ^ "Doğruyu arayan yorgun savaşçı". Aksiyon, 776. 19 Ekim 2009. Erişim tarihi: 14 Ekim 2010.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Halit Refiğ - Düşlerden Düşüncelere Söyleşiler. Kabalcı Yayınevi. 2001. s. 534.
- ^ "imdb". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c "Çılgın Türk, Yorgun Savaşçı'yı nasıl yaktı!". Radikal. 15 Ekim 2009. 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2010.
- ^ İbrahim Türk (2001). Halit Refiğ - Düşlerden Düşüncelere Söyleşiler. Kabalcı Yayınevi. s. 237.