Yıldız Kenter

Yıldız Kenter
Yıldız Kenter
Doğum	Ayşe Yıldız Kenter; 11 Ekim 1928; İstanbul, Türkiye
Ölüm	17 Kasım 2019 (91 yaşında); İstanbul, Türkiye
Meslek	Tiyatro ve sinema oyuncusu
Etkin yıllar	1949-2019
Evlilik	Nihat Akçan; (e. 1951; b. 1958); Şükran Güngör (e. 1965–2002)
Çocuk(lar)	1
Akraba(lar)	Müşfik Kenter (kardeşi)

Sayfanın 3 Şubat 2021 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Ayşe Yıldız Kenter (11 Ekim 1928, İstanbul - 17 Kasım 2019, İstanbul), Türk oyuncudur. Aynı zamanda Devlet Sanatçısı ve UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi'dir.^[1]

Yaşamı

11 Ekim 1928 tarihinde İstanbul’da doğdu. Annesi İngiliz asıllı Olga Cynthia^[2] (Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını aldıktan sonra adı Nadide Kenter olarak değişmiştir), babası bir diplomat olan Ahmet Naci Kenter'dir. Ankara Devlet Konservatuvarı Yüksek Bölümünü sınıf atlayarak bitirdi. On bir yıl Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı. "Rockefeller" bursu kazanarak, American Theatre Wing, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio’da oyunculuk ve oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yaptı. Ankara Devlet Konservatuvarı'na hoca olarak atandı.

1959'da Devlet Tiyatrosu’ndan ayrıldı. Muhsin Ertuğrul ile bir yıl çalıştı. Kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları Topluluğunu kurdu. Daha sonraki yıllarda sürekli olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta "Değişen Eğitim Metotları" ve "Oyunculuk Metotları" üzerine çalışmalar yaptı.

1962’de tiyatro hizmetlerinden ötürü “Yılın Kadını” seçildi ve Behzat Butak ile birlikte "İlhan İskender Tiyatro Ödülü"nü kazandı.^[3] 1968’de İstanbul’da Kenter Tiyatrosunun binasının inşaatını tamamladı. Sinema oyuncusu olarak üç kez “Altın Portakal” ödülüne layık görüldü. Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs’ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.

100’ün üstünde oyun oynadı. 100’e yakın oyun sergiledi. Shakespeare, Çehov, Bertolt Brecht, Eugène Ionesco, Harold Pinter, Edward Albee, Tennessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Tom Stoppard, Brian Friel, Neil Simon, David Mamet, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi pek çok yazarların yanı sıra Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat Horozcu, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen, Muzaffer İzgü gibi pek çok Türk yazarının oyunlarını da sahneye koydu, oynadı.

1984'te Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince “Adalaide Ristori” ödülüne layık görüldü. Profesör Yıldız Kenter, 37 yıldır sahne hocalığı yapmaktadır.

1989 yılında, Korsika - Bastia Film Festivalinde “Hanım” filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu” ödülünü aldı.

1991 yılında tiyatro sanatına hizmetlerinden ötürü Uluslararası Lions Kulübünün “The Melvin Jones” ile ödüllendirildi. İki kez Ulvi Uraz “En İyi Kadın Oyuncu”, üç kez de aynı dalda Avni Dilligil ödülüne laik görüldü.

1994'te “Konken Partisi” oyunundaki Fonsla rolü ile “Olağanüstü Yorum” ödülünü aldı. Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı. 1995'te Kültür Bakanlığınca, tiyatro sanatına katkılarından ötürü “Onur” ödülüne layık gördü. Profesör Kenter’e aynı yıl tiyatro sanatına katkılarından dolayı “Mevlana Kardeşlik ve Barış Ödülü” verildi.

1996’da Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için “En İyi Kadın Oyuncu” ödülü verildi. 19 Mayıs 1997'de Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı verilen onur ödülü Yıldız Kenter’e Dame Diana Rigg tarafından takdim edildi.

1998’de Ankara Sanat Kurumu “Yılın Kadın Sanatçısı” ödülü, 1998 Muhsin Ertuğrul yaşam boyu tiyatro sanatına katkılarından dolayı onur ödülü, 1998 Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü, “Martı” adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle 1999, Afife Tiyatro Ödülleri - En İyi Kadın Oyuncu ödülü .

2019’da uzun zamandır mücadele ettiği akciğer rahatsızlığı sebebi ile İstanbul da hastaneye kaldırılan Yıldız Kenter, yaşa bağlı solunum yetmezliği sebebi ile 17 Kasım 2019 tarihin de 91 yaşında ölmüştür. Cenazesi Kenter Tiyatrosu'nda yapılan törenin ardından getirildiği Levent Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Aşiyan Mezarlığı'na defnedilmiştir.

Rol aldığı tiyatro oyunları

Miras Kültürel Müzik Ses Nefes Ruh Beden - Neyzen Kerem Tufan - İzmir Adnan Saygun Kültür Merkezi (2013)
Ben Anadolu : Güngör Dilmen - Kent Oyuncuları - 2007
Anna Karenina : Tolstoy/Helen Edmundson - Kent Oyuncuları - 2006
Gece Mevsimi : Rebecca Linkievicz - Kent Oyuncuları - 2005
Oscar ve Pembeli Meleği : Éric-Emmanuel Schmitt - Kent Oyuncuları - 2004
Sırça Kümes : Tennessee Williams - Kent Oyuncuları - 2002
Hep Aşk Vardı : Yıldız Kenter - Kent Oyuncuları - 2001
Nükte : Marget Edson - Kent Oyuncuları - 2000
Martı : Anton Çehov - Kent Oyuncuları - 1998
Harold ve Maude : Colin Higgıns - Kent Oyuncuları - 1990
Salıncakta iki kişi : William Gibson - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1969
Hamlet : William Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu - 1959
Öfke : John Osborne - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1958
Ümitsiz Saatler : Joseph Hayes - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1957
Çöl Faresi : Ladislas Fodor - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1957
Yağmurcu : N. Richard Nash - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1956
Misafir (oyun) : Fritz Schweiger - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1956
Finten : Abdülhak Hamit Tarhan - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1956
Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş) : Orhan Asena - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1954
Maria Stuart : Friedrich Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1954
Şatoya Davet : Jean Anouilh - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1954
Onikinci Gece : William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1954 - 1957
Lady Frederick : W. Somerset Maugham - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1953
Gelin : Emile Zola\Marcelle Maurette - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1953
Yanlış Yanlış Üstüne : Oliver Goldsmith - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1952
Sahne Dışındaki Oyun : Refik Ahmet Sevengi - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1952
Ölü Kraliçe : Henry de Montherlant - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1952
Fatih : Nazım Kurşunlu - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1952
Ramak Kaldı : Thornton Wilder - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1952
Gölgeler) : Ahmet Muhip Dranas - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1952
Elektra : Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1952
Öteye Doğru : Sutton Vane - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1951
Miras : Augustus Goetz - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1951
Hile ve Sevgi : Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1950
Yalancı : Carlo Goldoni - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1949
Kıskançlar : Oktay Rıfat\Melih Cevdet Anday - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1949
Peer Gynt : Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1949
Scapin'in Dolapları : Molière - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1949
Antigone : Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1949
Onikinci Gece : William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1948 ^[4]

Filmografi

Rol aldığı filmler

Yıl	Film adı	Rolü	Notlar
1951	Vatan İçin	Büyükanne
1964	Ağaçlar Ayakta Ölür
1965	İsyancılar
1966	Pembe Kadın	Pembe
1967	Yaşlı Gözler	Ümran
1971	Anneler ve Kızları	Fatma
1971	Elmacı Kadın	Fatma, Gündoğdu bacı
1972	Fatma Bacı
1973	Ablam
1974	Kartal Yuvası
1974	Kızım Ayşe	Huriye Bacı
1974	Bir Ana Bir Kız	Zeynep
1983	Zulüm	Orhan'ın annesi Ayşe
1988	Hanım	Olcay Hanım
1999	Güle Güle	Zarife
2001	Büyük Adam Küçük Aşk	Müzeyyen Hanım
2005	Sen Ne Dilersen	Dadı Mimi
2007	Beyaz Melek	Melek
2008	Mevlana Aşkı Dansı		Seslendirme

Diziler

1987-1991 Uğurlugiller
2002 Aşk ve Gurur
2005 Saklambaç

Ödülleri

1962 İlhan İskender Tiyatro Ödülü
1964 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü, Ağaçlar Ayakta Ölür
1966 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü, İsyancılar
1974 Antalya Film Şenliği, Kızım Ayşe filmi ile En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
1984 Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince "Adalaide Ristori" ödülü.
1989 Korsika - Bastia Film Festivalinde "Hanım" filmindeki rolüyle "En İyi Kadın Oyuncu" ödülü.
1991 Uluslararası Lions Kulübü The Melvin Jones Ödülü
İki kez Ulvi Uraz "En İyi Kadın Oyuncu" Ödülü
Üç kez Avni Dilligil "En İyi Kadın Oyuncu" Ödülü
1994'te "Konken Partisi" oyunundaki Fonsla rolü ile "Olağanüstü Yorum" ödülünü aldı.
Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüz yılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı.
1995'te Kültür Bakanlığı, Tiyatro Sanatına katkılarından ötürü Onur ödülüne layık gördü.
1995 "Mevlana Kardeşlik ve Barış" ödülü verildi.
1996’da Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için "En İyi Kadın Oyuncu" ödülü
1997'de Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı ödülü.
1998’de Ankara Sanat Kurumu "Yılın Kadın Sanatçısı" ödülü
1998 - 2. Afife Tiyatro Ödülleri - Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü
1998 Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü,
1999 "Martı" adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle Afife Tiyatro Ödülleri - En İyi Kadın Oyuncu ödülü.
2012 Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2. Medya Ödülleri'nde Onur ödülünü aldı.

Ayrıca bakınız

Kent Oyuncuları

Kaynakça

^ "İyi Niyet Elçilerimiz". Unicef. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.
^ "Kenter, Yildiz". encyclopedia.jrank. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.
^ "İlhan İskender ödülünü Yıldız Kenter ve Behzat Butak kazandı, Ses dergisi, 1962". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
^ "Muhsin Ertuğrul'un yazdığı tebrik mektubu". Muhsin Ertuğrul. 12 Aralık 1948. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar

[1] "İyi Niyet Elçilerimiz". Unicef. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.

[2] "Kenter, Yildiz". encyclopedia.jrank. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.

[odul-3] "İlhan İskender ödülünü Yıldız Kenter ve Behzat Butak kazandı, Ses dergisi, 1962". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.

[4] "Muhsin Ertuğrul'un yazdığı tebrik mektubu". Muhsin Ertuğrul. 12 Aralık 1948. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahipleri
1995-2009	Adalet Ağaoğlu, Burhan Doğançay, Şefika Kutluer (1995) Yekta Kara, Cahit Külebi, Arif Sağ (1996) Lütfi Ömer Akad, Hayrettin Karaca, Turhan Selçuk (1997) İstanbul Kültür Sanat Vakfı, Yıldız Kenter, Fikret Otyam (1998) Nevzad Atlığ, Turgut Özakman, Rengim Gökmen (1999) Halil İnalcık, Oktay Akbal, Ferruh Başağa, Ara Güler, Sevda - Cenap And Müzik Vakfı (2005) Turgut Cansever, Yaşar Kemal, Alâeddin Yavaşca (2008) Uğur Derman, Nuri Bilge Ceylan, Sakıp Sabancı Müzesi (2009)
2010-2014	Cemal Kafadar, Ergin İnan & İstanbul Modern Sanat Müzesi (2010) Semavi Eyice, Sezai Karakoç, Doğan Hızlan, Hasan Çelebi (2011) Zeugma Antik Kenti ve Zeugma Mozaik Müzesi, Selim İleri, Şükrü Hanioğlu, Ahmet Hatipoğlu (2012) Fuat Sezgin, Daron Acemoğlu, İskender Pala, Bekir Karlığa, Tarihi Kentler Birliği, Ahmet Kaya (2013) Hülya Koçyiğit, Niyazi Sayın, Alev Alatlı, Engin Akarlı, TDV İslâm Ansiklopedisi (2014)
2015-2020	Münir Özkul, Rasim Özdenören, Orhan Gencebay, Mehmet Genç, Hüseyin Kutlu, Cemil Meriç (2015) Mustafa Kutlu, Kemal Karpat, Erol Parlak, Şener Şen, Feridun Özgören, Süheyl Ünver (2016) İlber Ortaylı, Göksel Baktagir, Yavuz Turgul, Ali Toy, Selahattin Kara, Nurettin Topçu (2017) Mehmet İpşirli, Türker İnanoğlu, Erol Sayan, İzzet Keribar, Mehmet Âkif Ersoy (2018) Nuri Pakdil, MFÖ, Mesut Uçakan, Devrim Erbil, Fuat Başar, Doğan Kuban, Ahmet Yaşar Ocak, Ahmet Halûk Dursun (2019) Mehmet Çebi, Necmeddin Okyay, Sadettin Ökten, İsmail Kara, İbrahim Tenekeci, Derviş Zaim, Özdemir Erdoğan (2020)
2021-günümüz	Teoman Duralı, İdil Biret, Alev Ebuzziya, Cüneyt Arkın, Gürbüz Azak, Etem Çalışkan, İbrahim Manav, Kemal Tahir (2021) Âşık Veysel, Ajda Pekkan, Süleyman Saim Tekcan, Yılmaz Erdoğan, Ayla Algan, Hayrettin Karaman, Yavuz Bülent Bâkiler, Varol Yaşaroğlu, Ömür & Yunus Emre Akkor, Tan Sağtürk, Hilmi Şenalp, Sevan Bıçakçı, Gülbün Mesara (2022) Süleyman Uludağ, Ali Birinci, Emel Sayın, İlhami Atalay, Hasan Aycın, Sami Şekeroğlu, Refik Anadol, Sinan Genim, Nazan Bekiroğlu, Attilâ İlhan, Sâmiha Ayverdi, Barış Manço, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Muhsin Ertuğrul (2023)

g t d Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı devlet sanatçıları
1970–1979	Adnan Saygun Necil Akses Ulvi Cemal Erkin Mithat Fenmen İlhan Usmanbaş Gülay Uğurata İdil Biret Suna Kan Ayla Erduran Ayşegül Sarıca Verda Erman (1971)
1980–1989	Nevit Kodallı Cemal Reşit Rey Hikmet Şimşek Gürer Aykal İsmail Aşan Tunç Ünver Cüneyt Gökçer Yıldız Kenter Meriç Sümen Suna Korat (1981) Nevzad Atlığ Ayhan Baran Vasfi Rıza Zobu Bedia Muvahhit Mükerrem Berk Gülsin Onay Ayten Gökçer (1987) Aydın Gün Leyla Gencer (1988)
1990-1999	Necdet Yaşar İsmail Baha Sürelsan Alâeddin Yavaşca Zeki Müren Teoman Önaldı Yesari Asım Arsoy Sâdi Yâver Ataman Nida Tüfekçi Mustafa Geceyatmaz Mustafa Turan Barış Manço Hüseyin Sermet Güher Pekinel Süher Pekinel Okan Demiriş Mete Uğur Macide Tanır Bozkurt Kuruç Osman F. Seden Türkan Şoray Hülya Koçyiğit Orhan Şaik Gökyay Tarık Buğra Attilâ İlhan Ali Avni Çelebi Sabri Berkel Turan Erol Devrim Erbil Hüseyin Anka Özkan Sadi Diren (1991) Müzeyyen Senar Mehveş Emeç Şefika Kutluer Tekin Akmansoy Muazzez Abacı Metin Akpınar İzzet Altınmeşe Selmi Andak Avni Anıl Nezihe Araz Muzaffer Arıkan Orhan Asena Semih Balcıoğlu Recep Bilginer Ali Can Koral Çalgan İnci Çayırlı Merih Çimenciler Ali Doğan Haldun Dormen Armağan Elçi Erol Erdinç Özdemir Erdoğan Musa Eroğlu Muazzez Ersoy Semiha Berksoy Zeki Alasya Mengü Ertel Orhan Gencebay Nurşen Girginkoç Rengim Gökmen Ruşen Güneş Fahrettin Güven Nedret Güvenç Fikret Hakan Selahattin İçli Selim İleri Çolpan İlhan Yekta Kara Cemil Karababa Müşfik Kenter Kayıhan Keskinok Levent Kırca Atilla Manizade Yusuf Nalkesen Tankut Öktem Gazanfer Özcan Ahmet Özhan Münir Özkul Sezen Cumhur Önal Kutlu Payaslı Ajda Pekkan Ali Poyrazoğlu Ozan Sağdıç Mustafa Sağyaşar Samime Sanay Emel Sayın Timur Selçuk Nedret Selçuker Nesrin Sipahi Ferit Sıdal Kâmil Sönmez Muammer Sun Gülriz Sururi Dinçer Sümer Şener Şen Ziya Taşkent Orhan Taylan Okay Temiz Zekai Tunca Neriman Altındağ Tüfekçi Dilek Türker Nejat Uygur Necdet Varol Gönül Yazar Jale Yılmabaşar Nilüfer Yumlu Metin Yurdanur Gülşen Tatu (1999)