Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Müzesi, İstanbul’da Çemberlitaş’taki tarihi bir binada hizmet veren Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’ne bağlı bir müzedir. Türkiye’nin ilk, dünyanın dördüncü basın müzesidir[1].
1988 yılında hizmete giren müzede basın teknolojinin geçirdiği değişiklikleri göstermek üzere; taşbaskı örnekleri, düz baskı makinesi, rotatif tipo entertip, prova tezgâhları, giyotin, eski daktilolar, teleksler, telefotolar sergilenir[1].
Müzenin bölümleri
“Basın tarihinden örnekler” bölümünde İbrahim Müteferrika’nın kurduğu Osmanlı Devleti’ndeki ilk matbaanın birebir maketi, bu matbaada basılmış bazı örnekler, 1828 tarihli “Vekayi-i Mısriye” gazetesi ile, Türk gazetecilik tarihinin gelişimini anlatan belge ve gazeteler yer alır[2].
“Dizgi ve baskı makineleri” bölümünde 19. yüzyıldan kalma ve kullanılabilir durumda bir cilt presi ile bir kabartma makinesi sergilenir. Ayrıca radiofoto ve telefoto cihazlarının ilk örnekleri ve teleks cihazları, 1970’li yıllarda kullanılmaya başlayan dizgi makinesi örneği, tipo baskı için kullanılan aletler, klişe yapmakta kullanılan araç gereçler sergilenir[2].
Anı eşyaları bölümünde Türk basın hayatında iz bırakmış kimi gazetecilerin anı eşyaları bulunur. Müzede ayrıca güncel sergi salonları, kütüphane ve dokümantasyon merkezi, el sanatları sergi salonu bulunur.
Müze binası
Müze binası, Maarif Nazırı Safvet Paşa tarafından 1865 yılında inşa ettirilmiş neo-klasik tarzda inşa edilmiş dört katlı bir yapıdır. Maarif-i Umumiye Nezareti ve Darülfünun (üniversite) hizmetinde kullanıldı.
Türk resim sanatının ikinci sergisi 1 Temmuz 1875’te, o sırada Darülfünun olarak hizmet vermekte olan bu binada açıldı (birincisi 27 Nisan 1873’te Sultanahmet’teki Sanayi Mektebi’nde açılmıştı). Şeker Ahmet Paşa’nın öncülüğünde düzenlenen karma sergide ressamın kendi eserleri ile diğer Türk ressamların ve yabancı ressamların eserleri yer alıyordu[3].
Bina, II. Abdülhamit döneminde "Sansür Heyeti"'ne tahsis edildi. Bu devirde gazetelere girecek bütün yazıların provaları akşam gazetelerin yazı işleri müdürleri tarafından heyete sunulmakta; sansür memurları tarafından kimi yazı, paragraf ve bölümler çıkarıldıktan sonra gazeteye gönderilmekteydi.
Sinsür binası, 1908 yılında Şehremaneti’ne (İstanbul Belediyesi) devredildi. 1983 yılın kadar Belediyenin çeşitli bölümleri bu binada hizmet verdi[1].
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’ne kiralanan yapı[4] 1984-1988 yılları arasında restore edildi ve 9 Mayıs 1988 tarihinde Basın Müzesi olarak hizmete açıldı[1].
Kaynakça
- ^ a b c d "Türkiye Gazeteciler Cemiyeti web sitesi, Basın Müzesi, Erişim tarihi:26.09.2011". 31 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2011.
- ^ a b "3gistanbul.com sitesi, Basın Müzesi, Erişim tarihi:24.09.2011". 21 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2011.
- ^ "Sanatsehri.com sitesi, Şeker Ahmet Paşa, Erişim tarihi:26.09.2011". 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2011.
- ^ Dufa.com.tr sitesi, Basın Müzesi Boyanın Ustası Düfa ile yenilendi, Basın bülteni 02.02.2010[ölü/kırık bağlantı]