Sofometre

Alman yapımı bir sofometre

Sofometre telekominikasyonda kullanılan bir gürültü ölçü aletidir.

Sofometre ses yayını veya iletimi (telefon, radyo, televizyon vb.) sırasında sesin üzerine binen gürültüyü (parazit) ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Gerçekte sofometre efektif (rms) gerilim ölçen bir tür milivoltmetredir. Ses bandı üzerinde çok düşük düzeyde ölçü yapabilmesiyle, diğer voltmetrelerden ayrılmaktadır. Ayrıca sofometrede giriş düzeyi desibel skalasında ayarlanabilir. Sofometre doğrudan ölçü yapabilmekle birlikte, kimi zaman bir anahtar yardımıyla, ağırlıklı filtre üzerinden de ölçü yapabilir. Ağırlıklı filtre insan kulağı duyarlılığına göre oluşturulmuş elektronik filtredir.

Ölçü yöntemi

Önce sistem normal ses yayını yaparken (genellikle 400 Hz. veya 1 kHz. frekansında ve , 0 dBm düzeyinde) sofometre 0 dB okuyacak şekilde ayarlanır. Daha sonra ses yayını olmaksızın aynı ölçü tekrarlanır. Bu ikinci durumda sadece gürültü ölçülmüş olur. Okunan eksi işaretli değer gürültüdür. Mesela -60 dB okunmuşsa, ($V_{g}$ gürültü düzeyi olmak üzere)

$-60\quad {\mbox{dB}}=20\cdot \log(V_{g})\quad$

$V_{g}=10^{-3}=0.001\quad$ olduğundan gürültü geriliminin ses yayını maksimum geriliminim binde biri olduğu anlaşılır.