Organik asitler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
17.33, 7 Haziran 2020 tarihinde YBot (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 22611144 numaralı sürüm (Öksüz değil)

Organik asit asidik özellik gösteren organik bileşikler için kullanılan terim. En yaygın organik asitler asitliği karboksil grubu ( –COOH) ile ilişkili olan karboksilik asitlerdir. Sülfonoik asitler ise karboksil asitlere oaranla daha güçlü asitlerdir. Alkoller asit görevi görebilirler fakat genellikle çok zayıf bir asitlik mevcuttur. Asitin konjuge bazının bağıl kararlılığı onun asitliliğini belirler. Ayrıca başka gruplarda, tiyol, enol, fenol ve -SH grubu gibi ,genelde az etkileri olsa da, asitliliği belirleyebilir. Biyolojik sistemlerde, bahsi geçen organik grupları içeren organik bileşikler genellikle organik asitlere tekabül eder.

Karakter

Genelde, organik asitler zayıf asitlerdir ve, güçlü mineral asitlerin yaptığı gibi, suda tamamen suda çözünmezler. Moleküler kütlesi daha küçük olan formik ve laktik asit gibi organik asitler suda karıştırılabilir fakat daha büyük moleküler kütleli benzoik asit gibi moleküler asitler moleküler (nötral) formda çözünemezler. 

Diğer yandan, çoğu organik asit organik çözücülerde iyi çözünür. p-Toluensülfonik asit organik kimyada sıkça kullanılan nispeten güçlü bir asittir. Organik kimyadaki sık kulllanım sebebi ise organik reaksiyon çözücülerinde çözünebiliyor olamasıdır.

Bu duruma istisna olarak, bileşiklerin polarlığını etkileyebilecek deiğer sübsituentlerin varlığı gösterilebilir.

Örnekleri

 pKa asit çözünme sabitinin logaritmik bir ölçüsüdür. Asitin gücüne göre katagorize eder ve sonuç olan matematiksel değerin büyüklüğü ile asitin gücü ters orantılıdır. pH,hidrogen iyonu konsantrasyonunun logaritmik ölçüsü, ile karıştırılmamalıdır.

  • Formik asit (metanoik asit) HCOOH (pKa=3.8)
  • Asetik asit (etanoik asit ) CH3COOH (pKa=4.7)
  • Propiyonik asit (propanoik asit) CH3CH2COOH (pKa=4.9)
  • Butirik asit (bütanoik asit) CH3CH2CH2COOH (pKa=4.8)
  • Valerik asit (pentanoik asit) CH3CH2CH2CH2COOH (pKa=4.8)
  • Kaproik asit (hekzanoik asit) CH3CH2CH2CH2CH2COOH (pKa=4.9)
  • Oksalik asit (etandiyoik asit) (COOH)(COOH) (pKa=1.2)
  • Laktik asit (2-hidroksipropanoik asit) CH3CHOHCOOH (pKa=3.9)
  • Malik asit (2-hidroksibütandiyoik asit) (COOH)CH2CHOH(COOH) (pKa=3.4)
  • Sitrik asit (2-hidroksipropan-1,2,3-tricarboksilik asit) CH2(COOH)COH(COOH)CH2(COOH) (pKa=3.1)
  • Benzoik asit (Benzenkarboksilikasit [IUPAC ] veya fenilmetanoik asit ( IUPACismi değil) C6H5COOH (pKa=4.2)
  • Karbonik asit (hidroksimetanoik asit, IUPAC ismi değildir.) OHCOOH veya H2CO3 (pKa=3.6)

Karbonik asit, CO2 gazının suda çözülmesi ile elde edilen zayıf asit, çözülmesinin ürünlerinin karbonat ve bikarbonat iyonları olması sebebi ile inorganik olduğu düşünülür.

  • Fenol (karbolik asit veya hidroksibenzen, IUPAC isimleri değildir) C6H5OH (pKa=9.9)
  • Ürik asit (7,9-Dihidro-1H-pürin-2,6,8(3H)-triyon) C5H4N4O3 (pKa=-1.1)
  • Taurin (2-aminoetansülfonik asit) C2H7NO3S (pKa=9.0)

Taurin birkaç doğal sülfonoik asitten biridir,safrada keşfedilmiştir.

  • Aminometilfosfonik asit (pKa=0.4)

Güçlü bir fosfonik asit

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Daha fazla bilgi için

  • Dibner, J. J.; Buttin, P. (2002). "Use of Organic Acids as a Model to Study the Impact of Gut Microflora on Nutrition and Metabolism". The Journal of Applied Poultry Research. 11 (4): 453–463. doi:10.1093/japr/11.4.453. 
  • Patanen, K. H.; Mroz, Z. (1999). "Organic acids for preservation". In Block, S. S. Disinfection, sterilization & preservation (5th ed.). Philadelphia: Lea Febiger. ISBN 0-683-30740-1. 
  • Brul, S; Coote, P (1999). "Preservative agents in foods. Mode of action and microbial resistance mechanisms". International Journal of Food Microbiology. 50 (1–2): 1–17. doi:10.1016/s0168-1605(99)00072-0. PMID 10488839.