Nakşibendilik

Nakşibendilik (Osmanlıca: نقشبندیه Nakşbendiye), Abdulhalik-ıl Güjdevani tarafından sistemleştirilen, Muhammed Bahauddin Şah-ı Nakşibendi'nin isim babası olduğu Sünni İslam dini tarikatı. "Nakış yapan" anlamına gelen Nakşibend, Nakşibendi mürşidlerinin, kalbi dünyadan ahirete bağladığı düşünüldüğü için bu adı almıştır.

Abdulhalik-ıl Güjdevani'nin tespit ettiği "On Bir" tarikât düstûru

Ana maddeler: Abdulhalik-ıl Güjdevani ve Tarikât

1) Vukûf-ı Zamanî

Anlamı; her an kendini yoklamak ve zamanı iyi değerlendirmektir. Müridin zamanı çok iyi değerlendirmesidir.

2) Vukûf-ı Adedî

Anlamı; zikir sayısına dikkat etmek ve uymaktır. Dersin adedi ve gerçek manası düşünülmelidir.

3) Vukûf-ı Kalbî

Anlamı; kalbin daima zikr-i ilâhî ile meşgul olmasıyla kalbin kontrol edilebilmesidir. Kalbi uyanık tutmak gerekir.

4) Hûş der-dem

Anlamı her alınan ve verilen nefeste manen uyanık bulunmaktır. Nefes alıp verirken, gaflette olmamak..

5) Nâzar ber-kadem

Anlamı Gözün ayak ucuna bakarak yürünmesi, fuzûli (boş) bakışlardan muhafazasıdır. Başkasına değil, kendine bakmalıdır..

6) Sefer der-vatan

Halktan ayrılıp Hakk'a gitmesidir.

7) Halvet der-encümen

Halk içinde de olsa, halvet hali olmalıdır.

8) Yâd kerd

Anlamı; kalbin zakir hale gelmesi, yani dil ve kalp zikrini birleştirmektir. Şeyhin verdiği zikri, kalb ve dil ile daima tekrarlamak.

9) Bâz geşt

Anlamı; matlub ve maksudun ancak Allah rızası olmasıdır. Zikirle Allah'a dönüş, vuslât düşünülmelidir.

10) Nigâh-daşt

Anlamı; nefsani ve şeytani vesveselerden korunmaktır. Kalbi zararlı düşüncelerden korumak.

11) Yâd-daşt

Anlamı; kendini daima Allah'ın huzurunda bilmektir. Masivâyı bırakarak, sadece Allah'ı düşünmektir.

Daha kesin yapısal Nakşibendi tarikâtı oluşumu ise Seyyid Emîr Kulal ile başlamıştır. Görünüm tarafından oluşumu, ardılların arasındaki hiyerarşi, başöğretmen mürşid, temsilciler halifeler, öğrenciler müridler, ve taraftarlar muhibler ya da muhlisler olarak sıralanır.

Râbıta ve Teveccüh

• Râbıta: Arapça "rabt" kökünden türemiş, sözlükte 'birleştirmek, bitiştirmek, iliştirmek ve bağlamak' anlamlarına gelmektedir (Râbita'tul Kurra: Kuran Hafızları Cemiyeti-Birliği).

Tasavvufta mürid'in, kendisini mürşidi ile yüz yüze gelmiş varsayıp ondan feyiz aldığını (ondan metafizik anlamda güç aldığını ya da nûrlandığını) zihninde canlandırması demektir.

• Hatme: Muhammed'e salavat getirilerek, cemaat ile toplu halde yapılan bir halka zikridir.
• Vird: Dil damağa yapıştırılarak belirli (ders olarak verilen) sayıda dil damaktan ayrılmadan kalben Allah denilerek nefsin durulmasını (terbiyesini) amaçlayan günlük ibadet.
• Teveccüh: Teveccüh, yönelmek demektir. Bir tasavvuf terimidir.
• Allah için yapılan her şey ibadettir.

Nakşibendi Silsile-i saâdâtları

Ana madde: Silsile-i saâdât

Palevi Nakşibendi Tarikâtı Silsilesi / Silsile-i Nakşibendi Hâlidi Palevi

Ana maddeler: Halid Bağdadî, Dağıstan, Halidilik, Tarikât ve Silsile-i saadat

Palevi kolunun ana silsilesidir. Şeyh Ali Septi'den itibaren halifelerin kendi silsileleri mevcuttur.

1. Imâm ul-Enbiyâ Seyyidina Muhammed
2. Ebu Bekri’s Sıddîk
3. Salmân-ı Fârisî
4. Kâsım bin Muhammed
5. Cafer-i Sadık
6. Bayezid-i Bistamî
7. Hâce Ebu’l Hasan Kharakânî
8. Şeyh Ebû Aliyyini'l Fârmedî
9. Hâce Ebû Yakûb Yûsuf el-Hemedânî
10. Hâce Abdulhâlık Gucdevanî
11. Hâce Ârif-i Rivgerî
12. Hâce Mahmûd İncir-i Fağnevî
13. Hâce Ali-i Râmitenî
14. Hâce Muhammed Baba es-Semmâsî
15. Hâce Şeyh Emir Külâl
16. Şâh-ı Nakşibend Muhammed Behâeddîn-i Buhârî
17. Şeyh Alaeddin Attâr
18. Şeyh Yakub-u Çerhî
19. Hâce Ubeydullah-ı Ahrâr
20. Şeyh Muhammed Zâhid
21. Şeyh Derviş Muhammed es-Semerkandi
22. Şeyh Hâce Muhammed Emkenekî
23. Şeyh Muhammed Bâki Billah
24. İmâm-ı Rabbânî Şeyh Ahmed Fâruk Serhendî
25. Şeyh Muhammed Ma’sûm Serhendî
26. Şeyh Muhammed Seyfüddîn-i Farukî
27. Şeyh Nur Muhammed Bedvânî
28. Şemseddin Cân-ı Cânân Mazhâr
29. Şeyh Abdullah ed-Dehlevî
30. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî
31. Şeyh-ul Meşayih Seyyidina Ali Es-Sebdi Palevi Diyarbekiri
32. Şeyh Mahmud Fevzi Efendi Palevi
33. Şeyh Muhammed Said Efendi Palevi
34. Şeyh Ali Rıza Efendi Palevi
35. Şeyh Muhammed Emin Efendi Palevi

Dağıstan Nakşîbendî-Mûceddîdî Khâlidîye-Mahmûdîye Altın Zincir-Silsilesi

Ana maddeler: Halid Bağdadî, Dağıstan, Halidilik, Tarikât ve Silsile-i saadat

Yukarıdaki tablodaki (K) : Hâlidî ve (H) : Hakkânî sütûnlarında yer alan Hazrat Mevlânâ Zia-ûd Dîn Muhammad Khâlid-î Bağdâdî’den sonra farklılaşan bir silsile olup aşağıdaki sırayı izler.

1. Imâm ûl-Enbiyâ Seyyîdna Muhammed
2. Ebu Bekri’s-Sıddiyk
3. Salmân-ı Fârisî
4. Kâsım bin Muhammed
5. Cafer-i Sadık
6. Bayezid-î Bistamî
7. Ebû’l Hasan Kharakânî
8. Ebu Ali Farmedi
9. Yusuf Hemedani
10. Abdu’l-Halık Gucdüvani
11. Hace Arif Rivegeri
12. Mahmud İncir Fagnevi
13. Hâce Azîzan Ali Râmitenî
14. Muhammed Baba Semasi
15. Seyyid Emir Külal
16. Hazret Muhammed Bahaüddin Nakşibend
17. Hâce Alaaddin-i Attar
18. Yakub Çerhi
19. Hâce Ubeydullah Ahrar
20. Hâce Muhammed Zahid
21. Derviş Mehmed
22. Muhammed Hacegi Emkengi
23. Hâce Muhammed Bakibillah
24. İmam-ı Rabbani Ahmed-i Faruk-i Serhendi
25. Hâce Muhammed Masum
26. Şeyh Seyfüddin Arif
27. Muhammed Nurü’l-Bedvani
28. Şemsüddin Habibullah İbn-i Mirza Can
29. Hâce Abdullah Dehlevî, nâm-ı diğer Şâh Ghulam Ali Dehlevî
30. Hazrat Mevlânâ Zia-ûd Dîn Muhammad Khâlid-î Bağdâdî (1779 - 1826 Miladî)
31. Ismail al-Kurdumeri,
32. Muhammad Salih Şirvani,
33. Ibrahim Kudkashani,
34. Haji Yunus Afandi Lalali ad-Daghestani, ( - 1277 Hicrî)
35. Mahmud Afandi ad-Daghestani,
36. Jabrail Afandi ad-Daghestani,
37. Abdurrahman Haji Asawi ad-Daghestani,
38. Hasan Hilmi Afandi ad-Daghestani, (1852-1937 Miladî)
39. Muhammad Ya`sub ad-Daghestani,
40. Humayd Afandi Handiqi ad-Daghestani, (1868-1952 Miladî)
41. Husenil Muhammad Afandi `Uribi ad-Daghestani, (1862-1967 Miladî)
42. Muhammad Arif bin Hasan Hilmi al-Kahibi ad-Daghestani, (1900-1977 Miladî)
43. Muhammad Sa`adu Hajj Afandi Batlukhi ad-Daghestani, (1915-1995 Miladî)
44. `Abdul Hamid Afandi al-Inkhi ad-Daghestani,
45. Hamzat Afandi Tlaqi ad-Daghestani,
46. Muhammad Afandi Khuchadi ad-Daghestani,
47. Badrudin Afandi al-Botlikhi ad-Daghestani,
48. Shaykh Said Afandi al-Chirkawi ad-Daghestani, (1937- Miladî)
49. `Abdujalil Afandi ad-Daghestani, (1949 - Miladî)

Türbe ve resimler

• 
  Bayezid-ı Bistami'nin Bistam'daki Türbesi
• 
  Abdulhalik Gujdevani
• 
  Muhammed Derviş Semerkandi
• 
  Süleyman Hilmi Tunahan (Süleymaniye silsilesi).
• Şeyh Nâzım'ın Türbesi (Hakkânî silsilesi).
  Şeyh Nâzım'ın Türbesi (Hakkânî silsilesi).

Bibliyografya

• Şecere-i Nakşibendiye-i Halidi Palevi (Palevi-Nakşibendi)
• İki Ğavs’ı Enam, Seyid Ali Es-Sebti, Seyyid Ahmed El Kurdi, Mehmet İhsan Hattatzade
• Tasavvuf Yolunda Manevi Cihad, Muhammed İhsan Oğuz, Oğuz Yayınları

Dış bağlantılar

• Seyyid Muhammed Şerif Buhari (KS)29 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Şeyh Nazım resmi web sitesi2 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.